Ғылыми - зерттеу қызметінің негізгі бағыты ESG, төмен көміртекті даму, жасыл экономика қағидаттарына сәйкес тұрақты экономикалық даму саласында ғылыми, зерттеу және талдамалық жұмыстарына зерттеулер жүргізу болып табылады.
Негізгі бағыт шеңберінде Қазақстанда ESG, төмен көміртекті даму, жасыл экономика қағидаттарына сәйкес мемлекеттік деңгейде тұрақты экономикалық дамудың күн тәртібін қалыптастыруға қатысу, тиісті ұсынымдар мен ұсыныстар, оның ішінде заңнамалық бастамалар әзірлеу жүзеге асырылады.
Бұдан басқа, мемлекеттік жоспарлау жүйесінің құжаттарын (стратегиялар, тұжырымдамалар, даму жоспарлары, ұлттық жобалар) әзірлеу жүргізіледі.
Қазақстандық компаниялардың ESG қағидаттарына, төмен көміртекті дамуға, жасыл экономикаға жауап беретін тәжірибелерді енгізуі мен іске асыруы, тұрақты даму мәселелері бойынша бизнесті талдамалық, сараптамалық/консультациялық қолдау жүзеге асырылады.
Сондай-ақ ESG-трансформация, төмен көміртекті даму, жасыл экономика мәселелері бойынша ұстанымды әзірлеу үшін мемлекеттік органдармен, кәсіпкерлермен және сараптамалық қоғамдастық мүшелерімен диалогты ұйымдастыру жүзеге асырылады.
Біздің артықшылықтарымыз
Институтта модельдеу құралдарының кешені қолданылады:
• Қазақстанның энергетикалық жүйесінің моделі - TIMES: TIMES (The Integrated MARKAL-EFOM System, IEA-ETSAP) моделі тереңдетілген энергетикалық және экологиялық талдауларды жүргізу үшін әзірленген және барлық энергетикалық секторларды (өндіру, өндіру, трансформациялау, тасымалдау, бөлу және тұтыну) қамтиды. Мүмкіндіктер: Парниктік газдар шығарындылары, энергия тиімділігі саласындағы энергетикалық саясат және энергетикалық құрылым бойынша сценарийлік есептеулер жүргізу;
• Қазақстан макроэкономикасының моделі-CGE: CGE моделі (Computable General Equilibrium) экономикаға ішкі және сыртқы факторлар мен саясаттағы өзгерістердің әсеріне терең талдау жүргізу үшін әзірленді. CGE моделі экономиканың барлық салаларын қамтиды және барлық сектораралық байланыстарды ескереді. Мүмкіндіктер: Макроэкономикалық саясат және Қазақстанның экономикалық секторларына түрлі ішкі және сыртқы күйзелістер бойынша сценарийлік есептеулер жүргізу.
• Қазақстанның секторалдық модельдері - SD: SD (System dynamics) секторалдық модельдері климаттық саясат пен үрдістерге осал секторларды егжей-тегжейлі талдау үшін әзірленген. Мүмкіндіктер: Ауыл шаруашылығы, көмір өндіру және пайдалану, ТКШ, көлік секторлары бойынша түрлі саясаттарды сценарийлік есептеу үшін жүргізу.
Экономикалық зерттеулер институты халықаралық ұйымдармен және ғылыми-зерттеу Институттарымен сараптамалық байланыстарды қолдайды:
• UN PAGE (Partnership for action on green economy);
• БҰҰДБ;
• ESG тұрақты даму жөніндегі ұлттық одағы;
• Дүниежүзілік банк;
• ЕҚДБ;
• ЕАДБ;
• KnowlEdge Srl, Ольджате-Олона, Италия – Женева, Швейцария
• DIW Econ GmbH, Берлин, Германия
• Украина ұлттық ғылым академиясы, Киев, Украина
• Халықаралық ынтымақтастық жөніндегі неміс қоғамы (GIZ GmbH), Нұр-Сұлтан, Қазақстан
• E4SMA s.r.l., Турин, Италия
КЛИМАТТЫҢ ӨЗГЕРУІНЕ ТӨЗІМДІ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ДАМУЫ ҮШІН САЯСАТЫН ӘЗІРЛЕУ БОЙЫНША ҰСЫНЫСТАР (CREED)
Серіктес елдер: Грузия, Қазақстан (2023 жылға дейін Вьетнам)
Қаржыландыру: Германияның Қоршаған ортаны қорғау, табиғатты қорғау, ядролық қауіпсіздік және тұтынушылардың құқықтарын қорғау федералды министрлігі (BMUV)
Ұзақтығы: 01.2019-06.2025
Бюджет: 6 000 000 Еуро
Нәтижесі: климаттың өзгеруіне төзімді экономикалық дамуды бағалау және жоспарлау әдістерін әзірлеу және қолдану, НАП және (ОНУВ) бейімделу компоненттерін жүзеге асыру.
Климаттың өзгеруіне төзімді экономикалық дамуды қамтамасыз ету.
Климаттың өзгеруі-адамзаттың өміріне, қоршаған ортаға және экономикаға ауқымды деструктивті әсер ететін ең үлкен қауіптердің бірі. Климаттың өзгеруіне бейімделу адами, экологиялық және экономикалық маңызды міндет болып табылады. Бейімделудің жүйелі әрекеттерін жоспарлау және инвестициялау, сондай-ақ онымен байланысты инновациялар жаңа мүмкіндіктер ашып, үш есе пайда әкелуі мүмкін: экономикалық шығындардан аулақ болу, экономикалық өсуді қолдау және қосымша әлеуметтік және экологиялық артықшылықтарды қамтамасыз ету.
Климаттық тәуекелдерді бағалау және бейімделу бойынша шараларды жетілдіру.
Жүйелі, тиімді және өсуге ықпал ететін бейімделу шаралары экономиканың әртүрлі салаларында кездесетін климаттық тәуекелдерді бағалау үшін нақты деректерді қажет етеді. Мұндай деректер ең тиімді бейімделу стратегияларын таңдауға мүмкіндік береді.
Бейімделу бойынша шараларды бағалау мен жоспарлауға макроэкономикалық әсерлерді қосу шешім қабылдаушыларға климаттың өзгеруіне төзімділікті арттыруға экономиканы бағыттау үшін қажетті инвестицияларды жүзеге асыруға мүмкіндік береді.
Бейімделу бойынша жүйелі шаралардың болмау тәуекелдері
• Ұлттық даму стратегиялары тиімсіз болады, орынсыз және шашыраңқы бейімделу шаралары халықтың әл-ауқатының төмендеуіне әкеледі.
• Ұлттық бюджеттер қарыздардың өсуі мен тапшылығына байланысты елдердің егеменді рейтингтеріне теріс әсер ететін қосымша жүктемені бастан кешіреді.
• Жаһандық ауқымда климаттың өзгеруі 2030 жылға қарай дамушы елдердегі 100 миллионнан астам адамның кедейлік шегінен төмен түсуіне әкелуі мүмкін.
Біздің тәсіліміз
Германияның Қоршаған ортаны қорғау, табиғатты қорғау, ядролық қауіпсіздік және тұтынушылардың құқықтарын қорғау Федералды министрлігінің (Bmuv) тапсырмасы бойынша халықаралық Климаттық бастама (IKI) шеңберінде CRED бағдарламасы серіктес елдерге экономика және жоспарлау министрліктерінде, ведомстволық бағынысты салалық органдарда, сондай-ақ экономикалық модельдеумен айналысатын институттарда кадрлық және техникалық әлеуетті дамытуда қолдау көрсетеді.
CRED бағдарламасы
Климаттық тұрақты экономикалық модельдеудің әдістері мен құралдарын әзірлейді және таратады. Бұл серіктестерге климаттың өзгеруінің экономикалық әсерін өз бетінше модельдеуге және нәтижелерді жоспарлау процестері үшін пайдалануға мүмкіндік береді. Нақты деректерге негізделген бейімделуді жоспарлау серіктес елдердегі экономикалық дамудың тұрақтылығына ықпал етеді.
Жоба бейімделудің ең тиімді нұсқаларын анықтау мақсатында климаттың өзгеруінің табыс немесе Жұмыспен қамту сияқты әлеуметтік және экономикалық аспектілерге әсерін анықтау үшін макроэкономикалық модельдерге климаттық деректер мен салалық модельдердің нәтижелерін енгізеді.
CRED бағдарламасының негізгі элементтері бірлесіп әзірленген үш макроэкономикалық модель болып табылады: динамикалық шығын-өндіріс модельдері «e3.kz» Қазақстанда және «e3.ge» Грузияда және Вьетнамдағы «DGE-CRED» динамикалық жалпы тепе-теңдік моделі. Бұл модельдер серіктестерімізге Климаттық тәуекелдердің экономикалық салдарын модельдеуге мүмкіндік береді.
Климаттық тұрақты макроэкономикалық модельді құру мен қолданудың негізгі кезеңдері.
Модельдеу нәтижелері макроэкономикалық және салалық жоспарлар, тұрақты даму стратегиялары, декарбонизация және жасыл экономикаға көшу сияқты климатқа төзімді даму саясаттары мен стратегияларын әзірлеу бойынша ұсыныстардың негізі болады.
Осылайша, CRED бағдарламасы ұлттық деңгейде анықталған жарналардың (ОНУВ) және Ұлттық бейімделу жоспарларының (НАП) мақсаттарына қол жеткізуді қолдай алады. Бейімделу шараларын макроэкономикалық бағалаудан басқа, CRED бағдарламасы бейімделуді қаржыландырудың әртүрлі нұсқалары бойынша ұсыныстар береді.
CRED бағдарламасы халықаралық тәжірибе алмасуды және бағдарламаны жүзеге асыратын елдерден тыс климаттың өзгеруіне бейімделуде Климаттық экономикалық модельдеу туралы білімді тарату үшін ақпараттық материалдар құруды қамтиды. CRED модельдеу әлеуетін дамыту үшін Нигерия мен Моңғолиядағы GIZ
«DIAPOL-CE» бағдарламасымен ынтымақтасады.
