14.06.2023
Елдегі қылмыс деңгейі экономиканың, саясаттың, мәдениеттің, әлеуметтік саланың жай-күйіне тікелей байланысты және халықтың өмір сүру сапасының маңызды көрсеткіші болып табылады. Қылмыс деңгейі бойынша адам өмірінің қауіпсіздігі туралы бір немесе басқа жерде пікір айтуға болады.
Қазақстанда соңғы жылдары қылмыс деңгейі төмендеп келеді.
Егер 2019 жылға дейін республика бойынша 10,0 мың тұрғынға шаққанда 100-ден астам қылмыс болса, онда 2020 жылдан бастап бұл көрсеткіш 87-ге дейін төмендеді. Ал 2022 жылы елдегі қылмыс деңгейі 10,0 мың тұрғынға шаққанда 80 қылмысқа дейін төмендеді
Осы саладағы жағдайды бағалау үшін жасалған қылмыстардың саны бойынша өңірлерді зерттеу жүргізілді.
Құқық бұзушылықтардың көптеген түрлері бойынша салыстырмалы түрде жоғары деңгейі Атырау, Қарағанды, Шығыс Қазақстан, Ақмола, Түркістан облыстары мен Алматы, Астана, Шымкент қалаларында байқалады.
Қылмыстық құқық бұзушылықтар бойынша антилидерлер қатарында 9 өңір бар: Түркістан облысы – 10,0 мың тұрғынға шаққанда 77,5 қылмыс, Астана қ. – 39,6, Алматы қ. – 35,6, Қарағанды облысы – 33,6, Абай ауданы – 28,7, Павлодар облысы – 26,8, Атырау облысы – 23,9, Қостанай облысы – 23,4, Шығыс Қазақстан облысы - 22,8.
Әкімшілік құқық бұзушылықтар бойынша антилидерлер қатарында да 9 өңір бар: Қызылорда облысы – 10,0 мың тұрғынға шаққанда 1 047,8 қылмыс, Түркістан облысы – 8 277,9, Шымкент – 1 892,3, Астана қ. – 1 547,2, Ақмола облысы – 1 539,0, Шығыс Қазақстан облысы-1 436,9, Алматы қ. – 1 404,7, Атырау облысы - 1 273,7, Қарағанды облысы – 1 214,4.
Жол–көлік оқиғаларының саны бойынша 6 өңір аутсайдер болып тұр: Түркістан облысы – 10,0 мың тұрғынға шаққанда 7,5 оқиға, Алматы қ. – 4,4, Жамбыл – 2,5, Павлодар – 2,4, Алматы – 2,2, Жетісу облыстары -1,8.
Азаматтық–құқықтық құқық бұзушылықтар бойынша ең нашар көрсеткіштер 6 өңірде байқалады: Түркістан облысы – 10,0 мың тұрғынға шаққанда 287,8 қылмыс, Алматы қ. – 145,0, Қарағанды – 118,2, Павлодар облыстары – 117,1, Астана қ. - 79,5, Шығыс Қазақстан облысы – 75,1.
Қылмыс деңгейі қоғамдағы мәдениет деңгейімен байланысты екенін айта кету керек. Барлық циклді түрде дамып келе жатқан нарықтық экономикаларға тән экономикалық құлдырау кезеңдерінде мәдениеттің жоғары деңгейі қылмыс деңгейіне айтарлықтай әсер етеді.
Бектлеева Дина, Өмір сапасы орталығының жетекші сарапшысы
Барлық мақалалар
