15.08.2023
"Бір жол, бір белдеу" жобасының он жыл ішінде Қытайдың Орталық Азияның бес елімен сауда-экономикалық ынтымақтастығы айтарлықтай нәтижелерге қол жеткізді.
2022 жылы екіжақты сауда көлемі 2014 жылдан бастап 55,5% - ға ұлғайып, рекордтық 70,2 миллиард АҚШ долларына жетті (2014 жылы 45,1 миллиард АҚШ доллары). 2023 жылғы қаңтар-наурыз аралығында Қытай мен Орталық Азия елдері арасындағы тауар айналымы жылдық есепте тағы 22% - ға өсті.
Инвестицияларға келетін болсақ, 2023 жылдың наурыз айының соңына қарай Қытайдың Орталық Азия елдеріне тікелей инвестициялары барлау, мұнай мен Газды өңдеу және өндіру, байланыс және цифрлық технологиялар сияқты әртүрлі салаларды қамтитын шамамен 15 миллиард АҚШ долларына жетті. Орталық Азия елдерінде Қытайдың аяқталған инвестициялық жобалары бойынша айналым 63,9 млрд долларды құрады.
Сондай-ақ, 2022 жылдың аяғында Қытайдың даму банкі 10 миллиард юань (шамамен 1,43 миллиард АҚШ доллары) көлемінде арнайы несие берді және Орталық Азия елдерінде экономика және сауда, инвестициялар, көлік, ауыл шаруашылығы, энергетика және ресурстар, инфрақұрылым және т.б. салалардағы 134 жобаны қолдады.
Қазіргі уақытта Қытай мен Орталық Азияның бес елі арасындағы ынтымақтастық электрондық коммерция, цифрлық экономика және жасыл экономика сияқты жаңа секторларға да таралуда. Қытай Халық Республикасының Ұлттық Статистика Бюросының мәліметі бойынша, 2022 жылы екі тарап арасындағы трансшекаралық электронды сауда алдыңғы жылмен салыстырғанда 95%-ға өсті, сонда Орталық Азияның 300-ге жуық кәсіпорны Қытайдың электрондық коммерция платформаларында өнім сатты.
Логистикаға келетін болсақ, China State Railway Group Co., Ltd компаниясының мәліметі бойынша, 2023 жылдың қаңтар-маусым айлары аралығында өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда Қытай-Еуропа жүк пойызы рейстерінің саны 16 пайызға артып, 8641 рейске жетті. Жүк пойыздары 20 футтық эквивалентте (TEU) шамамен 936 000 дана тауар тасымалдады. 2011 жылы жұмыс істей бастағаннан бері 2022 жылдың соңына қарай Қытай – Еуропа темір жолы арқылы 65000 жүк пойызы өтті, оның 80% - ы Орталық Азия арқылы жасалды.
Қытай - Орталық Азия - Батыс Азия экономикалық дәлізі шеңберінде ұзындығы 355 км Тәжікстан - Өзбекстан және ұзындығы 959 км Қытай–Қырғызстан–Өзбекстан автомагистральдары салынды.
" Бір жол, бір белдеу" бастамасы Қытай мен Орталық Азия арасындағы ынтымақтастыққа жаңа мүмкіндіктер туғызып, экономиканы дамытуға, әл-ауқатты арттыруға және елдер арасындағы өзара түсіністік пен сенімді нығайтуға ықпал етеді. Бұл серіктестік Орталық Азияның геосаяси рөлінің маңыздылығын көрсетіп, өңірдің ынтымақтастық және даму тарихында жаңа тарау ашады.
Темирлан Хабрахманов
жетекші сарапшысы
Барлық мақалалар
