27.08.2023
Адамзат қоғамының даму заңдары экономикалық процестерге негізделген, өйткені экономикалық даму адамзат прогресінің негізін құрайды.
Экономикалық тарих - экономикалық ғылымның жас саласы. Ол іргелес ғылымдардың бірі болып табылады және ХІХ ғасырдың аяғында экономикалық теория мен тарихтың тоғысында қалыптасты. Бұл ғылымдардың өзара әсері экономикалық тарихтың тәуелсіз ғылым ретінде пайда болуына негіз болды.
Экономикалық тарих пәні әр түрлі тарихи кезеңдерде әлемдік экономиканың даму заңдылықтары болып табылады, бұл ретте экономиканың дамуы әлеуметтік-саяси дамумен өзара байланыста зерттеледі. Экономикалық тарихтың бастауында А. Тойнби, Тойнби, Дж. Эшли, К.Бучер, М. Вебер, В. Зомбарт, М. Ковалевский, Д. Виноградов тәрізді ғалымдар болды.
Тарихи оқиғалардың қазіргі экономиканың қалыптасуына әсері туралы айта отырып, ең алдымен, адамзаттың даму тарихындағы әрбір маңызды кезеңнің экономикалық себебі - түрткі болған ниет ретінде болғанын атап өткен жөн. Бұл экономистер мен тарихшылардың қоғамда болып жатқан терең әрі сапалы өзгерістерді түсіну үшін экономикалық өткенді зерттеуге деген қызығушылығын тудырды.
Тарихи факторларды тікелей зерттеу, жүйелеу, талдау жеке экономикалық ұғымдар мен санаттарды кеңейту, нақтылау, жаңа теориялық идеяларды қалыптастыру үшін негіз болып табылады.
Қазіргі заманғы нарықтық институттардың қалыптасуының тарихи тамыры мен ерекшеліктерін зерттеу әлемнің, жекелеген мемлекеттер мен өңірлердің экономикалық дамуына әр түрлі факторлардың әсер ету ерекшеліктерін түсінуге мүмкіндік береді.
Ең ауқымды экономикалық реформалардың хронологиясы мен маңыздылығын, сондай-ақ әлемдік экономика тарихындағы негізгі дағдарыстардың салдарын терең зерттеу тарих бойында жекелеген мемлекеттер мен өңірлердің экономикалық өрлеуі мен құлдырауының себептерін ашуға мүмкіндік береді.
Экономикалық тарих белгілі бір болжамды функцияны орындайды. Қоғам дамуының заңдылықтары мен ерекшеліктерін, тиісті тарихи дәуірлерде елдердің экономикалық саясатын жүзеге асыруды зерттеу экономикалық дамудың ұзақ мерзімді үрдістерін көруге мүмкіндік береді.
Салтанат Ахметжанова
э.ғ.д., Қоғамның бас ғылыми қызметкері
Барлық мақалалар
