06.02.2024
Қазақстан Республикасының аумағында құрылыс объектілері сапасының төмен болуы мәселесі көптеген себептерге байланысты, олардың бірі нарықта лицензиялары мен аккредиттеу туралы куәліктері бар жосықсыз субъектілердің болуы, сондай-ақ білікті инженерлік-техникалық мамандардың тапшылығы болып табылады.
www.elicense.kz порталының деректері бойынша қазіргі уақытта елімізде сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласында берілген 99 мыңнан астам лицензия бар, ал аттестатталған инженерлік-техникалық қызметкерлердің саны 179,4 мың адамды құрайды.
Басқа елдердің жосықсыз құрылыс салушылар мәселесін және құрылыс индустриясындағы инженерлер тапшылығын шешу жолының бірнеше мысалын қарастырайық.
Ирландия
2022 жылы Ирландии үкіметі «Құрылыс жұмыстарын жеткізушілердің қызметін реттеу және басқа да ережелер туралы» Заңды (бұдан әрі - Заң) қабылдады, оған сәйкес құрылысшылар мен құрылыс мердігерлері Ирландияның Құрылыс индустриясының тізілімінде тіркелуі керек. Үкіметтік емес ұйым - Ирландияның Құрылыс индустриясы федерациясы - Заңға сәйкес құрылыс жұмыстарын жеткізушілерді реттеу үшін тіркеу органы ретінде бекітілген.
Ирландияның Құрылыс индустриясының тізілімі (бұдан әрі - Тізілім) - бұл Құзыретті құрылысшылардың, мердігерлердің, мамандандырылған қосалқы мердігерлердің және құрылыс жұмыстарын орындауға міндеттенетін мамандардың ресми мемлекеттік онлайн тізілімі. Тізілімді тұтынушылар құрылыс қызметтерін мемлекеттік және жеке сатып алу кезінде пайдаланады. Заңнама тіркелген құрылысшыны немесе мердігерді Тізілімге таңдағандардың олардың құзыреттілігі мен талаптарға сәйкестігіне сенімді болуын қамтамасыз ету арқылы тұтынушылардың мүдделерін қорғауды қамтамасыз ету мақсатында құрылған.
Тізілім құрылыс ұйымдары үшін міндетті стандарттарды белгілейді. Тіркеуді алу үшін құрылыс компаниясы сәйкес келуі және келесіні ұсынуы керек:
- еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасы қағидаларына сәйкестік құжаттамасы;
- сақтандырудың болуы туралы құжаттама;
- құрылыс саласында тиісті біліктілігі бар мамандардың болуын растайтын құжаттама;
- төлем қабілеттілігін растайтын декларация, сондай-ақ өткен жылғы қаржылық есептілікті ұсыну.
Осылайша, өтінім беру процесі өтінім нысанын толтыруды және сақтандыру сертификаттары мен қаржылық есептер және т.б. сияқты тиісті құжаттаманы ұсынуды қамтиды.
Испания
Испанияда әрбір әкімшілік-аумақтық бірліктің (автономия/облыс) Құрылыс секторында аккредиттелген компаниялардың өзіндік тізілімі бар. Тізілім 24 тамыздағы 1109/2007 Корольдік Жарлығының ережелеріне сәйкес әзірленді және жүзеге асырылды, ол 18 қазандағы 32/2006 «Құрылыстағы қосалқы мердігерлік туралы» Заңын кеңейтеді.
Тізілімнің мақсаты құрылыс секторында жұмыс істейтін компаниялардың төлем қабілеттілігі мен сапа талаптарына сәйкес келетінін растау болып табылады. Құрылыс алаңында жұмыс істеуге жалдануға немесе қосалқы мердігерлікке тартылуға ниет білдірген кез-келген компания онда тіркелуі керек. Тізілімде тіркелу үшін компания заңнамалық ережелерде талап етілетін құжаттаманың болуын қоса алғанда, белгілі бір талаптарға сай болуы тиіс.
Жапония
«Құрылыс бизнесі туралы» Заңға сәйкес Жапонияда құрылыс бизнесін жүргізу үшін қоғамдық немесе жеке жұмыстарға қарамастан лицензия қажет. Алайда, шағын жобаларды жүзеге асыратын компания (құны 15 миллион иеннен аз жұмыс) құрылыс лицензиясын тіркемеуі мүмкін.
Лицензиялар екі түрге бөлінеді: біріншісі – «құрылыс қызметіне арналған әдеттегі лицензия», екіншісі — «құрылыс қызметіне арналған арнайы лицензия». Бас мердігерлер болып табылатын және қосалқы мердігерге кемінде 40 миллион иен жобаны беретін өтініш берушілер құрылыс қызметіне арнайы лицензия алуға өтініш беруі керек. Басқа жағдайларда құрылыс жұмыстарына әдеттегі лицензия жеткілікті болады.
Жалпы алғанда, жапондық құрылыс лицензияларының 29 санаты бар, олардың 2-сі жалпы және 27-сі нақтырақ (арнайы). Өтініш беруші орындалатын құрылыс жұмыстарының сипатына қарай кем дегенде лицензия санатына өтінім беруі қажет. Лицензия алу үшін компания алынған лицензия санатына байланысты бірқатар талаптарға сай болуы керек. Құрылыс лицензиясы бес жылдық мерзімге беріледі, оны әр бес жыл сайын жаңартып отыру қажет.
Алена Шевцова
сарапшы
Барлық мақалалар
