18.02.2024
Әлемдік тәжірибені талдау көрсеткендей, көптеген елдер қазіргі кезде қоршаған ортаға шығарындылармен күресте өте тиімді болып табылатын түрлі шараларды қолданады.
Тайланд Үкіметі PM2.5 ауаның ластануын азайту мақсатында шығарындылары қауіпсіздік стандарттарынан 5000 баттан асатын көлік иелеріне айыппұл салады, мәселе шешілгенге дейін көлік құралдарын пайдалануға тыйым салынады.
Франция жүргізушілерінің көлігінде жергілікті шығарындылар стандарттарына сәйкес келу үшін ауа тазалығы туралы Сrit'Air жапсырмасы болуы керек. Жапсырманың болмауы 180 еуроға дейін (155 фунт стерлинг) айыппұл салуға әкеледі. Жапсырманы алу үшін жауапкершілік жүргізушіге жүктеледі.
Crit'Air виньеткалары автомобильге оның бүкіл қызмет ету мерзімі ішінде қолданылады. 100% электромобильмен саяхатшылар әлі де жапсырманы көрсетіп жүруі керек. Олардың құны 4,61 еуро (4 фунт стерлинг) және Париж, Лион, Марсель, Монпелье, Бордо, Тулуза мен Экс-Марсель-Провансты қоса алғанда, 12 француз қаласы мен аймағында қолданылады.
Жапонияда 1999 жылы автомобильдер үшін энергияны үнемдеуге және CO2 шығарындыларын азайтуға бағытталған «Top Runner» тиімділік бағдарламасын қолдана отырып, жанармай тиімділігі стандарттары енгізілді.
Стандарттардың тиімділігі көлік құралының толық массасынан және сатып алу және тіркеу кезінде автомобиль қозғалтқышының көлемінен алынатын өте прогрессивті салықтар есебінен артады. Бұл қаржылық ынталандырулар кішігірім қозғалтқыштарпен жеңіл автомобильдерді сатып алуға ықпал етеді.
Мысалы, Жапония автомобиль өндірушілері қауымдастығының (JAMA) бағалауы бойынша, шағын көліктің иесі (салмағы 750 кг) автомобильдің бүкіл қызмет ету мерзімі ішінде ауыр жеңіл көлікпен (салмағы 1100 кг) салыстырғанда 4000 долларға аз салық төлейді.
Қазақстанда автомобиль көлік құралдарының шығарындыларындағы ластаушы заттарды азайту мәселесі өзекті болып қала береді. Құқықтық статистика бұзушылықтар фактілерінің тұрақты өсуін, сондай-ақ жазаның тиімсіздігін көрсетеді, өйткені бұзушылықтар жағдайларының 80% астамында ескертулер ғана жазылады.
Анықтама үшін: ҚР ӘҚБтК-нің 334-бабы бойынша «Шығарындыларда ластаушы заттардың болуы нормативтерден асып кететін автомотокөліктерді және басқа да жылжымалы құралдарды пайдалану» тіркелді:
- 2020 ж. – 7849 әкім. іс (6570 жағдайда ескерту жасалды);
- 2021 ж. – 26600 әкім. іс (20412 жағдайда ескерту жасалды);
- 2022 ж.- 26643 әкім. іс (21751 жағдайда ескерту жасалды).
Темирлан Хайбрахманов
жетекші сарапшы
Барлық мақалалар
