19.03.2024
Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Ақша-кредит саясаты комитетінің 2024 жылғы 23 ақпандағы кезекті отырысында базалық мөлшерлемені 50 базистік тармаққа 14,75 пайыздық тармақ деңгейіне дейін төмендету туралы шешім қабылданды.
Бұған дейін біз ҰБ өз шешімінде экономикалық теорияға сәйкес базалық мөлшерлемені максимум 50 базистік тармаққа төмендететінін жазған едік. Сондықтан ҚР ҰБ шешімі біз үшін күткен шешім болып табылады.
Өтімділікті қамтамасыз етудегі тұрақты қол жеткізу операциялары бойынша мөлшерлеме 15,75%, ал өтімділікті алу бойынша тұрақты қол жеткізу операциялары бойынша 13,75% деңгейінде қалыптасты.
Жылдық инфляция біздің болжамды консенсус шегінде қалыптасады. 2024 жылғы қаңтарда жылдық инфляция күтілгендей 9,5%-ке дейін төмендеді (2023 жылғы желтоқсанда 9,8%). Қаңтар айындағы инфляция болжамы 9,2%. Инфляцияның төмендеу себептері: Қазақстан Үкіметі мен Ұлттық Банкінің инфляцияға қарсы күрес жөніндегі шаралары, 2022 жылғы жоғары базаның жалғасып жатқан әсері және сауда әріптестерінің негізгі елдерінің салыстырмалы сыртқы экономикалық тұрақтылығы болып табылады.
Графиктен көрініп тұрғандай, Ұлттық банк 2023 жылдың екінші жартыжылдығынан бастап қатаң Ақша-несие саясатын жеңілдету туралы шешім қабылдады. Осылайша, өткен 7 айда базалық мөлшерлеме 16,75%-тен 14,75%-ке дейін төмендеді.
Жоғары базалық мөлшерлеме нәтижесінде елімізде депозитарлық ұйымдардағы депозиттер едәуір ұлғайғанын атап өткен жөн, өйткені жоғары инфляцияға байланысты экономикалық агенттерге депозиттер түрінде аз тәуекелді активтерге инвестициялау тиімдірек болды. Бұл өз кезегінде экономикалық агенттер арасында тауарлар мен қызметтерге сұранысты шектеуге мүмкіндік берді, сонымен қатар екінші деңгейлі банктерге бәсекеге қабілетті несиелік өнімдерді жасауға мүмкіндік берді.
Нәтижесінде, бұл Ұлттық Банктің трансмиссиялық механизмі бұрынғы жылдарға қарағанда едәуір тиімді жұмыс істейтінін көрсетеді.
Базалық мөлшерлеме бойынша келесі шешім 2024 жылғы 12 сәуірде жарияланады. Ақша-кредит жағдайларының орташа қатаң сипаты инфляцияны одан әрі төмендетуге ықпал етеді, бұл реттеушіге базалық мөлшерлемені төмендетуді жалғастыруға мүмкіндік береді. Біз сондай-ақ пайыздық мөлшерлемені оңтайлы басқару теориясына сәйкес ҚР ҰБ базалық мөлшерлемені ең көбі 50 базистік тармаққа жоспарлы түрде төмендететін болады деп есептейміз.
Бұл ретте, инфляцияның 9 т.т. деңгейінде сақталуы мүмкін, базалық мөлшерлеме максимум 12 т.т. дейін жеңілдетілуі мүмкін. Алайда, реттеушінің теріс сыртқы экономикалық күйзеліске жедел жауап беру мүмкіндігін сақтауға арналған. Реттеушіге базалық мөлшерлемені 13,5-14 т.т. деңгейінде сақтау қажет.
Тоқтасын Бақберген
Сарапшы пікірі
Барлық мақалалар
