26.03.2024
Еркін бәсекелестіктен басым ойыншыларды қалыптастыруға көшу көбінесе нарықтың жаңа қатысушыларына кедергі келтіреді және бағаның өсуіне және қызмет сапасының төмендеуіне әкелуі мүмкін. Әр ел бұл мәселені шешудің әртүрлі тәсілдерін қолданады.
Оңтүстік Корея.
Кореяның Әділ сауда жөніндегі комиссиясы Кореядағы Бәсекелестік туралы негізгі заң болып табылатын Монополиялық реттеу және әділ сауда туралы заңның (бұдан әрі - Заң) сақталуын қамтамасыз ететін тиісті біріктіру жөніндегі орган болып табылады.
Заңға сәйкес мәмілелердің келесі түрлері "бизнестің бірігуі" болып табылады және осындай мәмілелердің табалдырығын бақылау туралы заңнамаға сәйкес келеді:
- басқа компанияның дауыс беретін акцияларының жалпы санынан 20% немесе одан көп (немесе корей биржасында тіркелген компаниялар жағдайында 15% немесе одан көп) сатып алу;
- басқа компанияның дауыс беретін акцияларының жалпы санынан 20% немесе одан да көп (немесе корей биржасында тіркелген компаниялар жағдайында 15% немесе одан да көп) иелік ететін және сатып алу арқылы осындай компанияның ірі акционері болатын акционердің қосымша акцияларды сатып алуы.
Осылайша, Заңға сәйкес, егер келесі критерийлер сақталса, бәсекелестердің көлденең бірігуі бәсекелестікке қарсы болып саналады: (1) біріккен компанияның нарықтағы үлесі 50% немесе одан да көп (немесе біріккен компанияны қоса алғанда, нарықтағы үш ірі ойыншының жиынтық үлесі 75% немесе одан да көп); (2) бірлескен кәсіпорынның ұжымдық нарықтық үлесі тиісті нарықтағы ең үлкен болып табылады; және (3) біріккен кәсіпорын мен екінші ірі компания арасындағы нарықтық үлестің айырмашылығы біріккен кәсіпорынның жиынтық нарықтық үлесінің 25%-не тең немесе одан асады.
АҚШ-та экономикалық шоғырлануды реттеу Шерман туралы заң және Клейтон туралы заң арқылы жүзеге асырылады. Міндетті монополияға қарсы бақылауға жататын мәмілелердің шегі мәміленің құнына және нарық үлесіне байланысты.
Біріктіру мәмілелерін қарауды реттейтін негізгі ереже - АҚШ 1 15 Кодексінің 18а бөлімінде кодталған Клейтон Заңының 7А бөлімі.
Осы бөлімге сәйкес, АҚШ-тағы бірігуді бақылау ережелері қолданылатын шарттар критерийлерді қамтиды:
- Мәміле өлшемін тексеру. Сатып алу нәтижесінде сатып алушы тұлға сатып алынатын тұлғаның 111,4 миллион АҚШ долларынан асатын (2023 жылға) дауыс беретін бағалы қағаздарының, корпорацияланбаған мүдделерінің және/немесе активтерінің жиынтық сомасына ие болады.
- Тараптар өлшемін тексеру. Егер мәміле 111,4 миллионнан асса, бірақ 445,5 миллионнан аспаса, онда мәмілеге қатысатын кем дегенде бір "тұлғаның" жылдық таза кірісі немесе жиынтық активтері кемінде 222,7 миллион, ал екіншісінің жылдық таза кірісі немесе жиынтық активтері кемінде 22,3 миллион доллар болуы керек (2023 жылға арналған мәндерді пайдалана отырып, жыл сайын түзетіледі).
Біріккен Араб Әмірліктері.
БАӘ Экономика министрлігі "Бәсекелестікті реттеу туралы" 2012 жылғы №(4) Федералдық заңды (бұдан әрі - Заң) іске асыру рәсімдеріне сәйкес БАӘ-де экономикалық қызметтің әртүрлі түрлерінің экономикалық шоғырлануын бақылайды. Заңға сәйкес, "Экономикалық шоғырлану" кәсіпорынға немесе кәсіпорындар тобына тікелей немесе жанама түрде басқа кәсіпорынды немесе кәсіпорындар тобын бақылауға мүмкіндік беретін кәсіпорынның меншік құқығын немесе мүліктік құқықтарын, акцияларын немесе міндеттемелерін басқа тұлғаға толық немесе ішінара беруге (біріктіруге немесе сатып алуға) әкелетін кез келген әрекетті білдіреді. Экономикалық шоғырлану мәміле тараптарының жалпы үлесі тиісті нарықтағы мәмілелердің жалпы көлемінің 40% асқан кезде белгіленеді және мәміле сол нарықтағы бәсекелестікке әсер етуі мүмкін.
Осылайша, әрбір ел өзінің нарығы мен экономикалық ортасының ерекшеліктерін ескере отырып, экономикалық шоғырлануды реттеуге өзінің бірегей тәсілін әзірлейді.
Азиза Касенова
орталық директоры
Барлық мақалалар
