28.03.2024
Ауылдарда халықты жұмыспен қамту мәселесі көптеген елдерде маңызды және жүйелі мәселе болып табылады, дәл осы мәселе біздің де елімізде туындайды.
Көптеген жастар білім алу, жұмыс істеу және жақсы өмір сүру мүмкіндіктерін іздеп, ауылдардан қалаларға кетеді. Бұл ауылдардың құлдырауына әкеледі, өйткені онда негізінен белсенді жұмыс істей алмайтын қарт адамдар қалады.
Иә, ауылда тұру және жұмыс істеу мүмкіндігін қайтару кешенді тәсілді қажет ететін күрделі міндет болып табылады.
"Дипломмен ауылға" жобасы денсаулық сақтау, білім беру, әлеуметтік қамсыздандыру, мәдениет, спорт және агроөнеркәсіптік кешен саласындағы жас білікті мамандарды ауылдық жерлерге тартудағы алғашқы қадамдардың бірі болды.
Мемлекет мамандарға ауылдық жерлерде жұмыс пен тиісті әлеуметтік қолдау көрсетеді:
- 100 АЕК мөлшерінде көтерме жәрдемақы төлеу;
- 0,01% сыйақы мөлшерлемесімен 15 жыл мерзімге тұрғын үй сатып алуға бюджеттік кредитті ресімдеу мүмкіндігі.
- 2023 жылы көтерме жәрдемақы алған мамандар саны 9 433 адамды құрады, бұл 2019 жылмен салыстырғанда 14,5%-ке өсті (8 241 адам).
Білім беру саласы көп сұранысқа ие, соңғы 5 жылда ауылдық мектептерге 29,6 мың адам (65,8%) жұмысқа орналастырылды.
Екінші орында 9,8 мың адам (21,7%) таңдаған денсаулық сақтау саласы тұр. Одан кейін агроөнеркәсіптік кешен мамандықтары – 1,9 мың адам (4,3%) және спорт – 1 344 (3,0%).
Сұраныс шкаласын мәдениет саласы – 1,2 мың адам (2,8%), әлеуметтік қамсыздандыру – 476 адам (1,1%), мемлекеттік қызметшілер – 595 адам (1,3%) аяқтайды.
Өңірлер бөлінісінде соңғы бес жылда Түркістан облысының ауылдарына ең көп мамандар тартылды – 7,8 мың адам немесе жалпы санынан 17,3%, Алматы облысына – 4,9 мың адам немесе 11,0%, Батыс Қазақстан облысына - 4,2 мың адам немесе 9,3%.
Осыған ұқсас үрдіс 2023 жылы да қалыптасты, мамандардың көп бөлігі өз қызметін жүзеге асыру үшін жоғарыда аталған облыстардың ауылдарын таңдады.
Сонымен қатар, бірқатар өңірлерде қарама-қарсы жағдай қалыптасты. Мысалы, Атырау облысында бес жыл ішінде көтерме жәрдемақы алған мамандар саны небәрі 618 адамды құрады, бұл Түркістан облысына қарағанда 12 есе аз (7,8 мың адам).
Естеріңізге сала кетейік, 2024 жылдан бастап аудан орталықтарына келген мамандар үшін бюджеттік кредит мөлшері 1500 АЕК-тен 2500 АЕК-ке дейін немесе 9,2 млн. теңгеге дейін, ауылдық елді-мекендер үшін - кредит сомасынан жылдық 0,01% мөлшерінде сыйақы мөлшерлемесімен 15 жылға 2 000 АЕК (7,3 млн. теңге) дейін ұлғайтылды.
Динара Мукушева
жетекші сарапшы
Барлық мақалалар
