Климат жөніндегі Париж келісімі

Климат жөніндегі Париж келісімі оны БҰҰ-ға мүше елдер қабылдағаннан кейін бес жылдан кейін көміртегі бейтараптығына қол жеткізу үшін халықаралық-құқықтық режимді жедел істерге өзгертеді.

Виртуалды саммитке 75 мемлекет және үкімет басшылары қатысты.

Қасым-Жомарт Тоқаев өз үндеуінде Қазақстанның климаттың өзгеруіне қарсы күрестегі негізгі тәсілдерін баяндап, Париж келісімінде тұжырымдалған мақсаттар мен міндеттерге адалдығын растады: "Келесі 5 жыл ішінде біз көміртектің сіңірілуін арттыру және климаттың өзгеруінің нәтижесі болып табылатын жақындап келе жатқан шөлейттенуді тежеу үшін 2 млрд ағаш отырғызамыз. Біз ұлттық бейімделу қуатын күшейту қажеттілігіне тап болып отырмыз. Осы мақсатта біз өңірлік және секторалдық деңгейлерде саясатты жоспарлау үшін жаңа экологиялық кодексте климаттың өзгеруіне бейімделуді заңды нормаға айналдырамыз".

Ол сондай-ақ 2060 жылға қарай Қазақстан көміртекті-бейтарап мемлекетке айналатынын хабарлады.

Климаттық келісімнің бірінші мерейтойы қарсаңында БҰҰ басшысы Антонио Гутерриш климаттың өзгеруіне және табиғатты қалпына келтіруге қарсы іс-қимылдарды халықаралық қоғамдастық үшін маңызды міндеттердің бірі деп атады.

БҰҰ Бас хатшысы 2021 жылы көміртегі бейтараптығы үшін халықаралық клуб құрылатынын және "Біріккен Ұлттар Ұйымының 2021 жылға арналған мақсаты-шынайы жаһандық коалиция құру" деді. "Мен 2021 жыл көміртегі бейтараптығына сапалы ұмтылыс жылы болуы мүмкін деп сенемін", – деді ол.

Гутерриштің айтуынша, адамзаттың жерге шабуылы кедейлікпен күресте прогреске қауіп төндіреді, азық-түлік қауіпсіздігіне қауіп төндіреді және әскери қақтығыстарға қарсы тұруды қиындатады. "Табиғатпен татуласу-ХХІ ғасырдың басты міндеті. Бұл барлық жерде және барлық адамдар үшін басты басымдық болуы керек", – деді ол және COVID-19-дан кейін қалыпқа келу адамзат үшін "эпикалық саяси қадам... және моральдық сынақ" болатынын айтып кетті.

БҰҰ Бас Хатшысы өз сөзінде бірнеше беделді ұйымдар жүргізген климаттың өзгеруі туралы жаңа зерттеулерге тоқталды. Дүниежүзілік метеорологиялық ұйым (ДМҰ) 2020 жылы орташа жаһандық температура индустрияға дейінгі деңгейден шамамен 1,2°C жоғары болатындығы туралы есеп берді.

Дүниежүзілік метеорологиялық ұйымның Бас хатшысы Петтери Таалас: "2024 жылға қарай температураның 1,5°C – тан асу ықтималдығы кем дегенде беске бірді құрайды", - дейді. - Биыл климаттың өзгеруі туралы Париж келісімінің бесінші жылдығы атап өтіледі. Біз парниктік газдар шығарындыларын азайту бойынша үкіметтердің соңғы міндеттемелерін қолдаймыз, өйткені қазіргі уақытта біз жоспар бойынша жүрмейміз және қосымша күш қажет".
 
Париж келісімінің бесінші жылында Климаттың өзгеруі жөніндегі үкіметаралық сарапшылар тобы (КӨҮСТ) планетаны 1,5°C-тан жоғары қызудан сақтау үшін парниктік газдардың ғаламдық шығарындылары 2030 жылға қарай 2010 жылмен салыстырғанда 45% - ға, ал елдер 2050 жылға қарай көміртегі бейтараптығына жетуі керек деп тапты.

БҰҰ Қоршаған ортаны қорғау бағдарламасы (ЮНЕП) ұсынған жаңа баяндаманың авторлары "үкіметтер өздерінің экономикасы мен энергетикалық жүйелерін қазбалы отыннан арылту, әділетті, тұрақты болашаққа бағыт алу мүмкіндігін пайдалануы керек" деп санайды.

ЮНЕП-тің Атқарушы директоры Ингер Андерсен: "Біз COVID – 19 пандемиясынан кейін экономиканы қайта бастауға ұмтылатындықтан, төмен көміртекті энергетика мен инфрақұрылымға салынған инвестициялар жаңа жұмыс орындарын құрып, экономика, қоршаған орта және адам денсаулығы үшін пайдалы болады", - деді. "Пандемия кезіндегі климаттық дағдарыс артта қалады, дегенмен көптеген адамдар климаттық проблемалар шұғыл назар аударуды қажет етеді деп санайды".

12 желтоқсаннан бастап екі апта ішінде климаттың өзгеруі жөніндегі БҰҰ негіздемелік конвенциясы (БҰҰ КӨНК) "2020 жылғы Климаттық диалогтарды" өткізетін болады.

Париж келісімі 2015 жылғы 12 желтоқсанда климаттың өзгеруі туралы негіздемелік конвенцияның 21-ші конференциясының қорытындысы бойынша қабылданды. Қатысушы елдер жердегі орташа температураның 2100 жылға қарай индустрияға дейінгі дәуірмен салыстырғанда екі градустан жоғары көтерілуіне жол бермеуге келісті. Келісім, атап айтқанда, елдердің ерікті міндеттемелерін көздейді.