ТМД мемлекет басшылары кеңесінің отырысы

Бейнеконференция режимінде Өзбекстанның төрағалығымен Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы мемлекет басшылары кеңесінің отырысы өтті.

Келіссөздер барысында ТМД шеңберіндегі саяси, сауда-экономикалық, әлеуметтік және мәдени салалардағы ынтымақтастықтың қазіргі жағдайы мен даму перспективалары, сондай-ақ коронавирустық инфекцияның таралуына қарсы күрестегі өзара іс-қимыл мәселелері талқыланды. Халықаралық және өңірлік өзекті мәселелер бойынша пікірмен алмасу жүргізілді.

Отырыста сөз сөйлеген Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев мемлекет басшыларының назарын өңірлік қауіпсіздік пен тұрақтылықты қамтамасыз етуге аударды. Оның пікірінше, мемлекетаралық қатынастардағы шиеленіс пен өзара сенімсіздік жағдайында тұрақты даму мен прогресс мүмкін емес. "Әзірбайжан Президенті Ильхам Гейдар оглы Әлиев пен Армения Премьер-Министрі Никол Воваевич Пашинянның күш-жігерімен Владимир Владимирович Путиннің ең белсенді және шешуші делдалдығымен қол жеткізілген Таулы Қарабақтағы соғыс қимылдарын тоқтату туралы келісім қазіргі қиын жағдайдағы жалғыз дұрыс шешім екенін тағы бір рет атап өткім келеді. Бұл тарихи келісім өңірде ұзақ мерзімді бейбітшілік орнатуға ықпал етеді деп сенемін. Іс жүзінде, посткеңестік кеңістіктегі қақтығыс ошағы жойылып, Достастықтағы саяси атмосфераны бүкіл өмір бойы уландырды", – деді Қасым-Жомарт Тоқаев.

Мемлекет басшысы осы күрделі кезеңде елдеріміздің тығыз өзара іс-қимылы аса маңызды мәнге ие болады деп пайымдайды. "Иә, біз бір-бірімізден экономикалық әлеует бойынша ерекшеленеміз, біздің тарихи дүниетанымымыз, тіпті Таулы Қарабақ қақтығысы көрсеткендей, геосаяси дүниетаным да әртүрлі болуы мүмкін. Бірақ ең бастысы, біздің елдеріміздің халықтары бейбіт жағдайда өмір сүріп, бір-бірімен дос болғысы келеді. Біздің міндетіміз-халықтарымызды ажыратып тастайтын жағдайларға жол бермеу, өзара тиімді ынтымақтастықты жолға қою, стратегиялық тұрақсыздық жағдайында ТМД мемлекеттерін жақындастыру жолдары мен мүмкіндіктерін іздеу. Біз пандемиядан кейінгі әлемдегі оның барлық сын – қатерлері мен қиындықтарымен көпжақты өзара іс-қимыл мәселелерін ойластырған жөн", - деді Президент.

"Біздің Ұйым оның негізін қалаушы әкелерінің күш-жігерінің арқасында посткеңестік кеңістікті біздің ортақ тарихымыздың қиын, көп жағдайда қарама-қайшы кезеңінде ауқымды қантөгістен сақтай алды. Біздің ортақ міндетіміз-Достастықтың жаңа геосаяси жағдайдағы әлеуетін одан әрі нығайту, оның халықаралық аренадағы ұстанымын нығайту деп санаймын. Тату көршілік, өзара құрмет және мүдделерді ескеру рухындағы ынтымақтастық бізге қазіргі сынақтар мен алдағы сын – қатерлерге лайықты төтеп беруге мүмкіндік беретініне сенімдімін", - деді Мемлекет басшысы. Президент айтып өткендей, өңірдегі тұрақтылықты қамтамасыз ету ісіне маңызды үлес ретінде Қазақстан 2020-2022 жылдары Азиядағы қауіпсіздік пен даму жөніндегі толыққанды ұйымға (АҚДҰ) қайта құру үшін барлық күш-жігерін салуды жоспарлап отыр.

Мемлекет басшысы қоршаған ортаны қорғау, "жасыл" шешімдерді енгізу және жаңа цифрлық технологияларды дамыту мәселелеріне жеке тоқталды. Қазақстан ТМД мемлекетаралық экологиялық кеңесінің төрағасы ретінде 2021 жылы осы саладағы тәсілдерді жақындастыру және ұлттық заңнамаларды үйлестіру мүмкіндігін зерделеуді, сондай-ақ цифрландыру мәселелері жөніндегі Арнайы жұмыс тобын құруды ұсынады.

Қазақстан Президенті ТМД бойынша әріптестерін "өзара сауданы одан әрі ырықтандыру, кедергілер мен шектеулерді жою жөніндегі күш-жігерді жандандыруға" шақырды. "Инвестициялар тартуға, транзиттік-көлік әлеуетін тиімді пайдалануға, өнеркәсіптік кооперацияны тереңдетуге, өңірлердің көлденең байланыстарын дамытуға баса назар аудару маңызды", – деп атап өтті Тоқаев.

Отырыс қорытындысы бойынша бірқатар құжаттарға, соның ішінде ТМД – ны одан әрі дамыту тұжырымдамасы мен оны іске асыру жөніндегі негізгі іс-шаралар жоспарына, Біріккен Ұлттар Ұйымы құрылуының 75 жылдығына орай Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына қатысушы мемлекеттер басшыларының бірлескен мәлімдемесіне, Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына қатысушы мемлекеттер басшыларының Халықаралық ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету саласындағы ынтымақтастық туралы бірлескен мәлімдемесіне қол қойылды.

Қазіргі заман шындығын ескере отырып, ТМД-ны одан әрі дамыту тұжырымдамасында экономикалық, саяси, мәдени-гуманитарлық салалардағы өзара іс-қимыл бағыттары кеңейтілді. Құжатқа ауыл шаруашылығында, жеңіл өнеркәсіпте, құрылыс материалдарын өндіруде, зергерлік өнеркәсіпте кооперациялық жобаларды әзірлеу және іске асыру, өнімнің жекелеген түрлерінің ортақ нарығын дамыту мәселелері кірді. ТМД елдері цифрлық технологиялар, ғарыш кеңістігін пайдалану саласындағы ынтымақтастықты тереңдетуге келісті. Мәдени-гуманитарлық бөлікте денсаулық сақтау, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы, жастармен жұмыс саласындағы ынтымақтастықты жандандыру көзделеді.