ЖЕЭК отырысы

Қасым-Жомарт Тоқаев бейнеконференция форматында өткен Жоғары Еуразиялық экономикалық кеңестің (ЖЕЭК) кезекті отырысына қатысты.

Саммитке Қазақстан Президентімен қатар Жоғары Еуразиялық экономикалық кеңестің құрметті төрағасы Нұрсұлтан Назарбаев, Армения Республикасының Премьер-Министрі Никол Пашинян, Беларусь Республикасының Президенті Александр Лукашенко, Қырғыз Республикасы Президентінің міндетін атқарушы Талант Мамытов, Ресей Федерациясының Президенті Владимир Путин, ЕАЭО жанындағы байқаушы мемлекеттің басшысы ретінде Молдова Республикасының Президенті Игорь Додон, шақырылған мемлекеттердің басшылары ретінде-Өзбекстан Республикасының Президенті Шавкат Мирзиёев, Куба Республикасының Президенті Мигель Диас-Канель, сондай-ақ Еуразиялық экономикалық комиссия Алқасының Төрағасы Михаил Мясникович қатысты, деп хабарлады Ақорда.

Отырыстың күн тәртібіндегі негізгі мәселе Еуразиялық экономикалық одақты дамытудың өзекті мәселелерін, оның ішінде Еуразиялық экономикалық интеграцияны дамытудың 2025 жылға дейінгі стратегиялық бағыттарының пысықталған жобасын талқылау, ұйым шеңберіндегі ынтымақтастықтың басым бағыттары, тауар өндірушілердің мүдделерін қорғау үшін жалпы демпингке қарсы, өтемақы және арнайы шараларды қолдану тетіктерін жетілдіру, сондай-ақ Өзбекстан мен Кубаға ЕАЭО жанындағы байқаушы мәртебесін беру болды.

Қазақстан Президенті өз сөзінде биылғы жыл барлық адамдар үшін елеулі сын – тегеурінге айналғанын, бірақ Одақ бірлік пен тұтастықты, ең бастысы-сын-қатерлерге қарсы тұру қабілетін көрсеткенін атап өтті. Халықтың денсаулығы мен қауіпсіздігін қамтамасыз етуге бағытталған маңызды шешімдер жедел қабылданды.

Мемлекет басшысы хабарлағандай, COVID-19-дың тез таралуы, шикізат тауарлары бағасының құлдырауы, бүкіл әлемде экономикалық белсенділіктің күрт төмендеуі-осының бәрі біздің елдеріміздің экономикасына теріс әсер етті. ЭЫДҰ-ның ресми есебіне сәйкес әлемдік ЖІӨ 2020 жылдың қорытындысы бойынша 4,5% - ға қысқарады. Дүниежүзілік банктің болжамы бойынша дамушы елдерде 2,5% - ға төмендеу күтілуде. Маңызды көрсеткіш - жан басына шаққандағы табыс биыл 3,6% - ға төмендейді.

"Теріс үрдістер Одақ шеңберіндегі саудаға да әсер етті. Өзара сауда ағымдағы жылдың 9 айында 13% - ға төмендеп, 39 млрд АҚШ долларын құрады. Еуразиялық экономикалық одақтың үшінші елдермен тауар айналымы 19% – ға төмендеп, 447 млрд АҚШ долларын құрады. Осының бәрі тиімді өзара іс – қимылдың, өсу резервтерін іздеудің және біздің Одақтың экономикалық әлеуетін ашудың шұғыл міндетін анықтап отыр",-деді Қасым-Жомарт Тоқаев.

ЕАЭО жұмыс істеген кезеңде Қазақстанның әріптестермен өзара саудасы 33% - ға, оның ішінде экспорт 25% - ға өсті. ЕАЭО елдерінен инвестициялар ағыны жалпы көлемде 6% - ға дейін өсті. Бірлескен кәсіпорындар саны 2 есеге артып, 13 мыңға жуық болды.

Көптеген елдер Одақпен ынтымақтастыққа ұмтылуда. Өзбекстан мен Куба ЕАЭО жанындағы байқаушы мәртебесін алды.

"Біз бұл қадам практикалық және өзара тиімді қайтарыммен жан-жақты экономикалық ынтымақтастықтың кең перспективаларын ашады деп үміттенеміз. Біз мұны бүкіл әлемдегі бірлестігіміздің өсіп келе жатқан беделінің, тартымдылығы мен танылуының мысалы ретінде қарастырамыз. Бауырлас Өзбекстанмен сауда-саттықты және кең кооперацияны арттыруда үлкен перспективалар бар. Өзбекстанның Еуразиялық жобаға қатысуы біздің екіжақты байланыстарымызды, сондай-ақ Орталық Азия өңірі аясындағы ынтымақтастықты үйлесімді түрде толықтырады деп есептейміз", – деп атап өтті Мемлекет басшысы.

ЕАЭО-ның 2025 жылға дейінгі Стратегиясын бекітуге ерекше назар аударуға тұрарлық. Ағымдағы жылдың мамыр айында Президент құжатта кейбір даулы ережелердің болуын ескере отырып, Стратегия жобасын неғұрлым толық пысықтау қажеттігі туралы ұстанымын білдірді. Қасым-Жомарт Тоқаев әріптестеріне, мемлекет басшыларына осы ұстанымды қолдағаны үшін алғыс айтты.

"Үкіметтер мен Комиссия стратегияны пысықтау бойынша мазмұнды, сындарлы жұмыс жүргізді. Атап айтқанда, бірқатар салаларда мүше мемлекеттердің заңнамаларын үйлестіру мен біріздендіруді көздейтін іс-шаралар түзетілді. Комиссияның үшінші елдермен екіжақты келіссөздерге міндетті қатысу бөлігіндегі өкілеттіктері қайта қаралды. Енді Комиссия келіссөздерге тек мүше мемлекеттің бастамасы бойынша ғана қатыса алады. Менің ойымша, бұл тексерілген және икемді тәсіл. Білім беру және денсаулық сақтау салаларындағы ынтымақтастықтың бағыттары мен тұжырымдары пысықталды, олар осы салалардағы бесжақты ынтымақтастықтың экономикалық бағытын атап көрсетті", - деді Президент.

Отырыс барысында Комиссияның кадрлық құрамын қалыптастыруға қатысты Қазақстанның ұсынысы да қаралды. Бұл азаматтардың өкілдігін қаржыландыру үлесіне қатаң байланыстырудан бас тарту туралы. Практикалық тұрғыдан алғанда, барлық бес мемлекеттің азаматтары Комиссиясындағы өкілдік жұмыс кәсіби өсуге мүмкіндік береді, еуразиялық интеграция саласында мамандарды тәрбиелеуге көмектеседі. Мемлекет басшысы барлық өзекті мәселелер бойынша қол жеткізілген қолайлы консенсусқа қанағаттанушылықпен тоқталды, бұл елдердің бір-бірінің ұстанымдарын ескеруге және ымыраға келуге деген ұмтылысын тағы бір рет көрсетеді.

ЕАЭО-ның жарғылық органдарындағы төрағалық жаңа 2021 жылдан бастап Беларусьтен Қазақстанға ауысады. ЕАЭО туралы Шартты толыққанды іске асыру, кедергілерді жою, өзара тиімді кооперациялық және халықаралық ынтымақтастықты дамыту, Комиссияның кадрлық құрамын қалыптастыру рәсімдерін жетілдіру, оның функционалдығы мен жауапкершілігін күшейту жоспарлануда.