Нұр-Сұлтанда Мемлекет басшысының тапсырмасын орындау аясында ұйымдастырылған Қазақстан Республикасы Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігі (БҚДА) жанындағы Биржалық комитеттің Ахуалдық орталығы өз жұмысын бастады, деп хабарлады Премьер-Министрдің ресми сайты.

Ахуалдық орталық биржалық сауда-саттық барысын онлайн режимінде қадағалау, биржалық және биржадан тыс баға белгіленімдеріне мониторинг жүргізу және биржалық саудаға монополияға қарсы талаптарды сақтау үшін құрылды, делінген хабарламада.

"Биржалық сауданы дамыту бәсекелестікті дамытудың негізгі құралдарының бірі болып табылады, өйткені нарықтық экономиканың негізі заңды нарықтық баға болып табылады, оның котировкаларын елде осы уақытқа дейін болмаған тауар биржаларында ғана табуға болады", — деп атап өтілген БҚДА сайтында.

Орталықтың ресми ашылуына ҚР Премьер-Министрінің орынбасары Роман Скляр қатысты. Ол бірқатар тауарлардың сауда-саттығын іске қосу бойынша Биржалық комитеттің атқарған жұмысының тиімділігін атап өтіп, қысқа мерзімде сауда тетіктерін одан әрі жетілдіру, нарыққа қатысушыларды тарту және оқыту мәселелерін шешу міндетін қойды.

Таныстырылым барысында Қазақстанның ірі тауар биржаларының басшылары бензин, битум, коммуналдық-тұрмыстық көмірдің шағын партиялары саудасының нәтижелерін ұсынды, оларды сату биржалық платформалар арқылы алғаш рет 2021 жылы басталды.

Коммуналдық-тұрмыстық көмірді тауар биржалары арқылы сату тетігі делдалдардың санын қысқартуға мүмкіндік берді және өңірлік операторлардың көмірді тіліктерден тікелей сатып алуға тікелей қол жеткізуін қамтамасыз етті, бұл халық үшін отынның осы түрінің түпкілікті құнын төмендетуге мүмкіндік береді.

Алғашқы сауда-саттық нәтижелері бойынша тауар биржалары арқылы 51 млн теңгеден астам сомаға "Қаражыра" АҚ өндірген 9 100 тонна (80%) көмір сатылды, сегіз өңірлік тұйықтар (өңірлік көмір операторлары) сатып алушылар болды. "Шұбаркөл Көмір" АҚ кенішінен 703 млн теңгеден астам сомаға 89 080 тонна (60%) сатылды, 15 өңірлік тұйық сатып алушылар болды.

Ахуалдық орталықтың ашылуына Сауда және интеграция министрі Бақыт Сұлтанов, Энергетика вице-министрі Әсет Мағауов, отандық және халықаралық тауар биржаларының өкілдері қатысты.

Қазақстанда биржалық сауда ағымдағы жылдың наурыз айының соңында іске қосылды.

2021 жылғы 25 наурызда битум саудасы басталды, 31 наурызда бензин сатыла бастады, сәуірде көмір саудасы басталды.

ҚР Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігінің сайтында қазіргі уақытта ведомствоның міндеттерінің бірі биржалық тауарлардың, оның ішінде қара және түсті металдардың сынықтары мен қалдықтарының, сұйытылған мұнай газының тізбесін кеңейту мәселесін пысықтау болып табылатыны туралы айтылған.

Биржа комитеті жанынан құрылған көмір, мұнай өнімдері, ауыл шаруашылығы секторы, цемент жөніндегі кіші комитеттер белсенді жұмыс істейді, олардың отырыстары тұрақты негізде өткізіледі. Көрсетілген отырыстардың қорытындылары бойынша барлық биржалық тауарлардың партияның ең аз мөлшерінен тауар биржасы арқылы өткізілуге жататын биржалық тауардың ең аз көлеміне және осындай міндет қолданылатын тұлғалар санатына өту мәселесі қаралады.

"Мұндай тәжірибе объективті нарықтық баға индикаторларын қалыптастыруға мүмкіндік береді (монополиялық жоғары емес және төмен емес бағалар). Биржадан тыс бағалар биржамен салыстырылады және болашақта биржадан тыс бағалар биржаға жақын болады, бұл нарықтағы баға жағдайын теңестіреді", — делінген хабарламада.  

ҚР Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігінің төрағасы Серік Жұманғаринмен кездесуінде биржалық сауда жүйесі нарықты ашық және болжамды етуге, нарықтық бағалардың белгіленімдерін алуға мүмкіндік беретіні атап өтілді.

Мемлекет басшысы 2020 жылғы 1 қыркүйектегі Қазақстан халқына Екінші Жолдауында "биржалық саудамен, бірінші кезекте мұнай өнімдері, электр энергиясы, көмір саласында тәртіп орнатуды" тапсырды.

Сондай-ақ мынаны оқыңыз: ҚР Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың Қазақстан халқына Екінші Жолдауы