ЕАДБ: 2021 жылы Қазақстанның ЖІӨ 4% - ға артады

Елдегі күрделі эпидемиологиялық жағдайға қарамастан, келесі жарты жылға бизнес-жағдайларға қатысты кәсіпорындардың оптимизмі артты.

2021 жылдың қорытындысы бойынша Қазақстанның ЖІӨ 4% - ға артады, деп болжамдайды Еуразиялық даму банкі (ЕАДБ) "ЕАДБ макроэкономикалық шолуы. 2021 жылғы тамыз" жаңа шығарылымында.

Шолуда Қазақстанда ЖІӨ қаңтар — маусым айларына қарағанда 2,2% - ға артқаны атап өтілген. Республикадағы күрделі эпидемиологиялық жағдайға қарамастан, кәсіпорындардың бизнес-жағдайларға қатысты оптимизмі келесі жарты жылға артты. ҚР Ұлттық Банкі есептейтін іскерлік белсенділік индексі неғұрлым күшті өсу серпіні көрсетілетін қызметтер секторында және аз дәрежеде — өнеркәсіпте байқалғанын көрсетеді.

II-тоқсанда экономика белсенді түрде қалпына келтірілді. Ақша-кредит ынталандыруларының қысқаруы инфляциялық тәуекелдердің алдын алу қажеттілігіне байланысты. Салық-бюджет саясаты ынталандырушы болып қала береді.

Мемлекеттік қолдау шаралары экономиканы тұрақты қалпына келтіруді қамтамасыз етті.

"Бірінші жартыжылдықтағы өсудің негізгі қозғаушы күші тұрғын үй қорын кеңейту жөніндегі үкіметтік бағдарламалармен ынталандырылатын құрылыс секторы (+11,9% г/г) болып қалды. Экономиканың басқа секторларында байланыс және бөлшек сауда кәсіпорындарында өсудің жеделдеуі атап өтілді. Көлік саласындағы құлдырау ауқымы төмендеді. Ауыл шаруашылығы өндірісіндегі тұрақты өсу динамикасына 2021 жылғы мамыр—шілдеде орын алған құрғақшылық пен су тапшылығы қауіп төндіреді. Олар жыл қорытындысы бойынша мал шаруашылығы мен өсімдік шаруашылығындағы өндіріс нәтижелерін айтарлықтай нашарлатуы мүмкін", — делінген ЕАДБ-ға қатысушы елдердің макроэкономикасына шолуда.

Өнеркәсіп өндірісі ағымдағы жылдың қаңтар—маусымында 1,5% - ға өсті. Тау  кен өндіру саласындағы құлдырау екінші ай қатарынан мұнай өндірісі көлемінің ұлғаюы жағдайында азайып жатыр. Энергия секторы мен сумен жабдықтаудағы өсу серпіні де елдегі іскерлік белсенділіктің қалпына келуін көрсетеді. Жылдың қалған бөлігінде өндіріс динамикасы Қытайдың мұнай өндіруді қалпына келтіру қарқынына және металға деген сұранысына байланысты болады, мұнда экономикалық белсенділік күшті қалпына келтіру өсімінен кейін қалыпты динамикаға оралады.

Инвестициялық белсенділік қалпына келеді. Инвестициялар серпінін жақсартудың негізгі драйвері өңдеу саласы болды, онда капитал салымдарының көлемі бір жылда 1,8 есеге артты

Тікелей шетелдік инвестициялардың таза ағыны 2021 жылдың I-тоқсанында өткен жылдың ұқсас кезеңінің көрсеткішімен салыстырғанда бес еседен астам төмендеді. Осы жылдың I-тоқсанындағы экономикалық белсенділіктің 2020 жылдың I-тоқсанымен салыстырғанда төмен болуы және белгісіздіктің жоғары деңгейі тікелей шетелдік инвестициялар динамикасына теріс әсер етті

Қазақстанда тұтыну инфляциясы маусым-шілдеде 2021 жылғы мамырдағы 7,2% - дан  7,9% г/г және тиісінше 8,4% г/г дейін жеделдеді. Өткен жылдың төмен базасы әсерінің, мамырда азық-түлікке әлемдік бағаның өсуінің, сондай-ақ кейінге қалдырылған тұтынушылық сұраныстың іске асырылуының салдарынан жеделдету күтілді.

Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі ағымдағы жылдың 26 шілдесінде базалық мөлшерлемені 0,25 п.т. 9,25% - ға дейін көтерді. Ақша-кредит ынталандыруларының қысқаруы инфляциялық тәуекелдердің алдын алу қажеттілігіне байланысты. 2021 жылы монетарлық саясаттың ағымдағы шарттарын сақтау ықтималдығы ЕАДБ-мен жоғары деп бағаланады.

2021 жылдың алты айының қорытындысы бойынша ҚР мемлекеттік бюджетінің тапшылығы 1,1 трлн теңгені (бір жыл бұрын 0,8 трлн теңге) құрады.

Жалпы мемлекеттік бюджет кірістерінің өсуі 2,5% құрады. Шығыс бөлігінің 12,4%г/г - ға ұлғаюы мұғалімдердің жалақысының 25% - ға артуымен, сондай-ақ әлеуметтік көмек пен қамтамасыз етуге бөлінетін қаржының және борышқа қызмет көрсетуге аударымдардың өсуімен айқындалды.

"ЕАДБ макроэкономикалық шолуы. 2021 жылғы тамыз" — екі болжам арасындағы аралық шығарылым-маусым мен қыркүйек. Оның мақсаты — ЕАДБ-ға қатысушы мемлекеттердің: Армения, Беларусь, Қазақстан, Қырғызстан, Ресей және Тәжікстанның макроэкономикалық дамуының ағымдағы үрдістеріне мониторинг жүргізу.

"Базалық сценарийде Банкке қатысушы елдердің біріктірілген ЖІӨ — нің 2021 жылы 4,0% — ға артуын болжап отырмыз", - деп атап өтті ЕАДБ және Еуразиялық тұрақтандыру және даму қорының (ЕТДҚ) бас экономисі Евгений Винокуров.

Банкке қатысушы мемлекеттердегі инфляциялық қысым жоғары болып қалуда. Өңірдегі орташа инфляцияны біз маусым айының қорытындысы бойынша жылына 7,2% - ға бағалап отырмыз. Өскен шығындар мен инфляциялық күтулер тұтыну бағаларына қысым жасауды жалғастыруда.

"Егер әлемдік нарықтардағы ралли аяқталуға жақын болса, онда жылдың екінші жартысында Банкке қатысушы мемлекеттердегі инфляциялық процестердің баяулауын күтуге болады. Әзірше мұндай сценарийді базалық сценарий ретінде қарастырып жатырмыз, бірақ проинфляциялық тәуекелдер ешқайда кеткен жоқ", — деп атап өтті Евгений Винокуров.

______

Еуразиялық даму банкі (ЕАДБ) — еуразиялық кеңістікте инвестициялық қызметті жүзеге асыратын халықаралық қаржы ұйымы. ЕАДБ 15 жылдан бері Армения, Беларусь, Қазақстан, Қырғызстан, Ресей және Тәжікстан елдерінің экономикалық байланыстарын нығайту мен кеңейтуге және жан-жақты дамуына ықпал етіп келеді.

Сондай-ақ мынаны оқыңыз: ҚР Ұлттық Банкі базалық мөлшерлемені жылдық 9,25% - ға дейін жоғарылатты