ЕАЭО елдерінің экономика министрлері

Әсет Ерғалиев ішкі көміртек салықтан алынған қаражатты 

экономиканы декарбонизациялаудың климаттық жобаларын іске асыруға инвестициялауды ұсынды

ҚР ҰЭМ басшысы ЕАЭО елдері министрлерінің отырысында 

көміртегі салығының әсер ету тәуекелдерін төмендету бойынша жедел шараларды атады.

ҚР Ұлттық экономика министрлігінің төрағалығымен өткен ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің экономика министрліктері басшыларының кеңесінде ведомство басшысы Әсет Ерғалиев әлеуметтік маңызы бар тауарлардың бағасын тұрақтандырудың бірлескен шаралары туралы айтып, бірлескен көміртекті реттеу бойынша ұсыныстарды айтты, деп хабарлады ҚР ҰЭМ баспасөз қызметі.

ЕАЭО елдеріндегі бағаларды тұрақтандыруды талқылау барысында министр өңірде әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына бағаның өсуі ішінара жоғары шығындардан, логистиканың тиімсіз буындарынан және делдалдардан туындағанын атап өтті. Өндірушілердің, делдалдардың, сауда саласының шығындарының құны (30% - ға дейін) түпкілікті баға арқылы тұтынушыға беріледі. Әсет Ерғалиев ЕАЭО елдері арасында өзара тауар жеткізуді жолға қоюдың маңыздылығын атап өтті.

"Бізге ең аз логистикалық шығындармен елдер арасындағы өзара жеткізілімдерді қамтамасыз ету, сондай — ақ үшінші елдердің нарықтарын бірлесіп игеру үшін негіз жасау қажет", - деді Қазақстан экономикалық ведомствосының басшысы.

Оның айтуынша, өзара жеткізу жұмыстары басталып кетті. 2020 жылы Қазақстан Президенті ЕАЭО-ға қатысушы елдердің, сондай-ақ Өзбекстан мен Тәжікстанның тауар өткізу жүйелерін бірыңғай Еуразиялық Тауар өткізу Жүйесіне (ЕТЖ) интеграциялау жөнінде ұсыныс айтты. Биыл Президент осы жүйеге Орталық Азияның барлық елдерін қосуды ұсынды.

ЕТЖ әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарлары бағасының өсуін тежеуге, баға белгілеудің ашықтығын қамтамасыз етуге және ең аз логистикалық шығындармен Орталық Азия елдері арасында өзара жеткізілімдерді жолға қоюға мүмкіндік береді деп күтілуде.

Ұлттық экономика министрлігінің басшысы баға белгілеудегі проблемаларды шешу үшін ҚР-да 24 объектіден тұратын көтерме-тарату орталықтары (КТО) желісінің инфрақұрылымы түрінде Ұлттық тауар өткізу жүйесі құрылатынын хабарлады.

"Ағымдағы жоғары шығындар тізбегі бағаларға қосымша логистикалық шығындар әкеледі. Шоғырландырылған сатып алу маусымдық бағаларды төмендетуге мүмкіндік береді. Біздің мақсатымыз — өндірушіден ритейлге дейін толық циклді жүйелік инфрақұрылым құру. Бұл ауыл шаруашылығы өнімдерін өткізу нарығын едәуір кеңейтеді және өндірушіні тұтынушыға жақындататын жеке экономикалық кластер құрады", — деп қосты ол.

ЕАЭО елдері министрлерінің кеңесінде ЕО-ға тауарларға қатысты "көміртегі" салығын енгізу талқыланды.

Еуропалық Одақ "Green Deal"-ға көшу шеңберінде атмосфералық шығарындыларды 1990 жылғы деңгейге қарағанда 2030 жылға қарай 55% - ға төмендетуді қамтамасыз етуді мақсат етіп қойды. 2026 жылдан бастап ЕАЭО-дан экспортталатын бірқатар тауарларға қатысты ЕО-ның "көміртегі" салығы толыққанды енгізіледі.

Әсет Ерғалиев ЕО-ға "көміртегі" салығын енгізу біздің елдеріміздің экспорттық позицияларына теріс әсер етуі мүмкін екенін атап өтіп, көміртегі салығының әсер ету тәуекелдерін азайту жөніндегі жедел шараларды атады.

Оның айтуынша, энергия ресурстарын тұтынуға арналған ішкі көміртегі салығын, импорттық және экспорттық көміртегі бажын енгізу ЕО-да көміртегі салығын толық төлеуден аулақ болуға, сондай-ақ экономиканы декарбонизациялаудың климаттық жобаларын іске асыруға көміртегі салығынан алынған қаражатты инвестициялауғамүмкіндік береді .

Экономика министрліктері басшыларының кеңесіне Министрлер Кабинеті Төрағасының орынбасары – Қырғыз Республикасының Экономика және қаржы министрі Ақылбек Жапаров, Беларусь Республикасының Монополияға қарсы реттеу және сауда министрі Владимир Колтович, Ресей Федерациясы Экономикалық даму министрінің орынбасары Дмитрий Вольвач, Армения Республикасы Экономика министрінің орынбасары Нарек Терян, сондай-ақ ЕЭК Интеграция және макроэкономика жөніндегі алқа мүшесі (министр) Сергей Глазьев және Бәсекелестік және монополияға қарсы реттеу жөніндегі алқа мүшесі (министр) Арман Шаққалиев қатысты.

Еуразиялық үкіметаралық кеңес Климаттық күн тәртібі шеңберінде ЕАЭО елдерінің позицияларын жақындастырумен айналысатын жоғары деңгейдегі жұмыс тобын құру туралы шешім қабылдады, деп атап өтілген ЕЭК сайтында.

Жұмыс тобы ЕАЭО-да климаттық деректер банкін және цифрлық бастамаларды, оның ішінде көміртегі ізін есепке алуға қатысты бастамаларды құру мәселесін пысықтайды. Бұл ЕАЭО-да табиғатты қорғау қызметін ынталандыру және кәсіпорындардың бәсекеге қабілеттілігін арттыру үшін қажет, делінген хабарламада. 

______

ЕАЭО-ның барлық елдері климат жөніндегі Париж келісімін ратификациялады және парниктік газдар шығарындыларын азайту жөніндегі ұлттық жоспарларды бекітті. Көміртегі квоталарын сату жүйесі әзірге тек Қазақстанда ғана жұмыс істейді. 

2015 жылғы Париж келісімі-климаттың өзгеруі жөніндегі заңды түрде міндетті халықаралық шарт. Келісімнің мақсаты-жаһандық орташа температураның өсуін 2 °C-тан "әлдеқайда төмен" ұстау және температураның 1,5 °C-қа дейін өсуін шектеу үшін "күш салу". Осы стратегиялық мақсатты орындау үшін елдер XXI ғасырдың ортасына қарай климаттық бейтарап әлем құру үшін парниктік газдардың жаһандық эмиссиясының ең жоғары шыңына жетуге тырысады. Елдер өздерінің салымдарын ортақ мақсатқа қол жеткізу үшін айқындайды және оларды бес жылда бір рет қайта қарайды.