Президент реформалар жөніндегі Жоғары Кеңестің отырысын өткізді

Күн тәртібінде болған төрт мәселе: ұлттық жобалар, тауар өткізудің тиімді жүйесін қалыптастыру, экспортты ілгерілету жөніндегі жүйелі шаралар және Аумақтық даму жоспарының жобасы.

Қасым-Жомарт Тоқаевтың төрағалығымен реформалар жөніндегі Жоғары Кеңестің кезекті отырысы өтті, деп хабарлады Ақорданың баспасөз қызметі.

Қатысушылар төрт мәселені қарастырды: ұлттық жобалар, тауар өткізудің тиімді жүйесін қалыптастыру, экспортты ілгерілету жөніндегі жүйелі шаралар және Аумақтық даму жоспарының жобасы.

Ұлттық жобаларды әзірлеу барысы туралы Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігінің төрағасы Қайрат Келімбетов баяндады.

Баяндаманы тыңдаған Мемлекет басшысы өткен отырыста ұлттық жобалардың тізбесі мақұлданып, оларды қаржылық қамтамасыз етілу, түпкі көрсеткіштердің шынайылығы және қолайсыз үлкенділігін болдырмау тұрғысынан пысықтау тапсырылғанын еске салды.  

“Бұл бағытта жұмыс жүргізілгенін біз көріп отырмыз. Қаржыландыруға қатысты мәселе бар. Тұсаукесерге сәйкес, жекелеген іс-шараларды іске асыруға жұмсалатын шығындардың бір бөлігі – 3,3 трлн теңге – жергілікті бюджеттерге жүктелетін болады. Бұл үлкен сома.  Жергілікті бюджеттер бұған дайын ба? Ұлттық жобаларды іске асыру бөлігінде бюджетаралық қатынастардың нақты механизмін әзірлеу қажет. Жергілікті орындарда ұлттық жобаларға қаражат бөлуді бақылау қажет. Үкімет бұл аспектіні мұқият пысықтағаны жөн”, - деп тапсырды Президент.

Қасым-Жомарт Тоқаев жеке инвестициялар мәселесін де қозғады. Мемлекет басшысының айтуынша, ұлттық жобаларды қаржыландыруға қажетті 49 трлн теңгенің 33 триллион теңгесі немесе жалпы көлемнің 67% - ы бюджеттен тыс қаражатқа тиесілі.

“Бұл сомалар егжей-тегжейлі пысықталған және тиісінше нақты жоспарлар мен қаржыландыру көздеріне ие деп ойлаймын. Ұлттық жобалардың жеке инвесторлармен жеткіліксіз пысықталмағандықтан жүзеге аспай қалуына жол беруге болмайды. Жеке инвестицияларды тиімді тарту бюджет қаражатын ұтымды пайдалану сияқты маңызды болып табыларын атап өтемін”, - деді Мемлекет басшысы.

Ол бүгінгі талқылауды ескере отырып, ұсынылған ұлттық жобаларды жалпы мақұлдауды ұсынды. Үкіметке тиісті қаулыларды екі апта мерзімде қабылдау тапсырылды.

“Агенттік пен Үкіметке сараптамалық қоғамдастық пен халық арасында тиімді түсіндіру жұмыстарын өткізу қажет. Сұрақтар мен сынға нақты және жедел ден қою, үндемей қалмау, сындарлы диалог жүргізу керек. Ұлттық жобалар бекітілгеннен кейін дереу іске асыруға кірісіңіз. Үкіметтің жобалық офисінің мүмкіндіктерін пайдалану маңызды. Ол әрбір ұлттық жобаны іске асыру бойынша жедел мониторинг пен есепті қамтамасыз етуі тиіс. Ұлттық жобалардың жүзеге асырылуына қарай орындалу барысын қарастырып, қажетті шешімдер қабылдайтын боламын”, – деді Қасым-Жомарт Тоқаев.

Бұдан әрі тауар өткізудің тиімді жүйесін қалыптастыру мәселесі қаралып, ол бойынша сауда және интеграция министрі Бақыт Сұлтанов баяндама жасады.

Мемлекет басшысы биылғы жыл өнімді өндіру, сақтау және сату саласындағы жүйелі проблемалардың бетін ашқанын атап өтті. Инфляция, әсіресе азық-түліктік, белгіленген дәліздерден асып кетті.

“Жедел шаралар, бағаны бақылау нарықтық экономиканың іргелі қағидаттарын алмастыра алмайтыны анық. Жүйелі шаралар қажет. Сондықтан ұлттық тауар өткізу жүйесін қалыптастыру осы жұмыстың маңызды құрамдас бөлігі болып табылады. Көтерме-тарату орталықтарының өздері де, олардың стандарттау, жеткізудің тұрақтылығын қамтамасыз ету жөніндегі қызметі де өндірушілер кооперациясының, оның ішінде шағын орталықтардың да негізгі элементтерінің бірі болуға тиіс. Бұл әсіресе жеке қосалқы шаруашылық жүргізетін ауылдық жерде тұратын адамдар үшін өте маңызды. Олар бүгінде экономикалық айналымға нашар тартылған, өз өнімдерін егістіктен “тамырымен” сатуға мәжбүр. КТО желісінің тағы бір міндеті – “егістіктен дүкен сөресіне дейін” жолда қажетсіз делдалдарды алып тастау. Іс жүзінде халық үшін азық-түліктің бағалық қолжетімділігін арттыру қажет”, – деп есептейді Президент.

Күн тәртібінің үшінші мәселесі бойынша – экспортты ілгерілету жөніндегі жүйелі шаралар туралы жайында да Бақыт Сұлтанов сөз сөйледі.  

Баяндаманы тыңдаған Қасым-Жомарт Тоқаев шикізаттық емес экспортты ұлғайту – Үкіметтің күн тәртібіндегі аса маңызды мәселе екенін атап өтті. Оның пікірінше, экспорттық кедергілерді алып тастау, экспорттың географиясы мен номенклатурасын кеңейту, ұлттық экономикалық мүдделерді қорғау бүкіл Үкіметтің ортақ күш салуын талап етеді. СІМ және оның шет елдердегі мекемелері экспортты ілгерілету, нарықтарды ашу және тосқауылдарды алып тастау жөніндегі күш салуға белсенді атсалысуға тиіс.

Әсет Ирғалиев Аумақтық даму жоспарының жобасымен жұмыс туралы есеп берді.  

Қазақстан Президенті Ұлттық экономика министрін тыңдап, Жоспар бүкіл елді ұтымды аумақтық ұйымдастырудың базалық қағидаттары мен тәсілдерін ғана емес, сондай-ақ әрбір өңірді дамытудың негізгі параметрлерін де қамтуға тиіс екенін атап өтті.

“Біздің географиялық, демографиялық, экономикалық ерекшеліктерімізді ескере отырып, Аумақтық даму жоспары мемлекеттік жоспарлаудың ең маңызды құжаты болып табылады. Жергілікті орындардағы жұмыс – дұрыс ұйымдастырылған, жүйелі және жоспарлы жұмыс – қоғамның билікке, оның қабылдаған шаралары мен реформаларына деген оң көзқарасы мен сенімінің негізінде жатыр. Сондықтан Жоспар мемлекеттік органдарға арнап мемлекеттік органдар жазған құжат қана болмауы тиіс. Ол түсінікті болуы және еліміздің әрбір азаматымен дұрыс қабылдануы тиіс. Сондай-ақ, Жоспар бизнес пен инвесторлар үшін өзіндік бағдар болуы керек. Олар өңірлерді біз қалай дамытатынымызды, нені басты назарда ұстайтынымызды, қандай салаларды басымдыққа ие деп есептейтінімізді нақты түсінуі тиіс”, - деп атап өтті Қасым-Жомарт Тоқаев.

Сондай-ақ, отырыста “Атамекен” ҰКП төралқа Төрағасы Тимур Құлыбаев және Президенттің экономикалық даму мәселелері жөніндегі штаттан тыс кеңесшісі, реформалар жөніндегі кеңес Төрағасының орынбасары Сэр Сума Чакрабарти сөз сөйледі.