Жұмыспен қамту саласындағы дағдарысты еңсеру

ЭЫДҰ «ЭЫДҰ-ның 2020 жылға арналған жұмыспен қамту перспективалары: қызметкерлердің қауіпсіздігі және COVID-19 дағдарысы» шолуын дайындады. Шолуда пандемия салдарынан жұмыссыздық мәселесі қарастырылып, ұсыныстар берілген.

COVID--19 пандемиясы жұмыспен қамту саласындағы ең ауыр дағдарыстардың бірін тудырды. Дағдарыс көптеген жылдар бойы байқалатын салдармен кедейшілік пен теңсіздіктің артуына әкеледі деген қауіп бар. Елдер жұмыс орындарының дағдарысы әлеуметтік дағдарысқа айналмауы үшін қолдан келгеннің бәрін жасауы қажет.

Тұрақты еңбек нарығын қалпына келтіру-бұл болашаққа және болашақ ұрпаққа арналған маңызды инвестиция. Сонымен бірге, қазіргі уақытта миллиондаған адамдар жұмысын жоғалтады: олар қысқаруға ұшырайды немесе толық емес жұмыс күніне ауысады.

Кейбір елдерде 2008 жылғы қаржы дағдарысының алғашқы айларымен салыстырғанда 10 есе аз сағат жұмыс істегенін атап кеткіміз келеді.

2020 жылдың соңына қарай, болжамдарға сәйкес, ЭЫДҰ елдеріндегі жұмыссыздық 2019 жылдың соңындағы 5,3% - бен салыстырғанда 10% - ға және пандемияның екінші толқыны жағдайында 12% - ға жетеді.

Жұмыс орындарын қалпына келтіру 2021 жылдан ерте болмайды.

Бұл процесті жеделдету үшін жұмыс берушілер қазірдің өзінде жұмыс уақытын қысқартып, жұмыс орындарын сақтау бағдарламаларын қолданады, бірақ сонымен бірге қызметкерлерге жалақысы мен жұмысын сақтауға мүмкіндік береді.  

Оларға мынадай бағдарламалар жатады:

•    Германиядағы  Kurzarbeit немесе Франциядағы Activitépartielle сияқты пайдаланылмаған сағаттарды тікелей субсидиялау;
ЭЫДҰ елдерінде 60 миллионға жуық адам осындай бағдарламалар бойынша компаниялардың өтінімдеріне енгізілді.

Диаграмма ЭЫДҰ елдері қолданатын COVID-19-ға жауап ретінде жаңа немесе қолданыстағы шараларды көрсетеді .
 
Пандемия жағдайында еңбек нарығын қолдау шаралары:

1. Қолдау фирмалардың жағдайларына байланысты саралануы керек.

Диаграммадан көрініп тұрғандай, көптеген елдер барлық жұмысшыларға төтенше қолдау көрсетті және қазір неғұрлым инклюзивті және тұрақты еңбек нарықтарын құру бойынша жұмыс жасай отырып, ең осал топтарды қолдау үшін қолдан келгеннің бәрін жасауы керек.

Жұмыссыздық пен кедейшіліктің ең жоғары тәуекел тобына жастар, әйелдер, сонымен қатар ішінара жұмыспен қамтылған, уақытша және өзін-өзі жұмыспен қамтыған жұмысшылар кіреді. Олар, әдетте, қауіпсіз емес, біліксіз жұмыс орындарына ие және туризм мен мейрамханалар сияқты дағдарыстан ең көп зардап шеккен салаларда кеңінен танымал.

2. Еңбек нарығындағы саясат пандемияның екінші ауыр толқынын болдырмау және оған дайындық бойынша күш-жігерді қолдауы тиіс.

 Көптеген адамдар үшін қашықтықтан жұмыс жасау вирус жұқтыру қаупін шектейтін тиімді жұмыс әдісі болып қала береді. Жұмыспен қамту шолуында келтірілген мәліметтер жұмыстың орташа үштен бір бөлігін үйден қалыпты жағдайда жасауға болатындығын көрсетеді. Қашықтықтан жұмыс істеу жұмыс беруші мен қызметкер арасындағы келісімдерді жеңілдетуді ғана емес, сонымен қатар жұмысшылардың үйден жақсы жағдайда жұмыс істеуге арналған құралдары (компьютер немесе планшет, кең жолақты байланыс және т.б.) бар екеніне көз жеткізу үшін инвестициялауды қажет етеді.

Жұмыстың үштен екісін үйден жасау мүмкін емес немесе қиын болуы мүмкін. Олардың кейбіреулерінің жұқтыру қаупі шектеулі, өйткені олар физикалық байланыстармен байланысты емес немесе сирек кездеседі (мысалы, сантехниктер, жүк көлігі жүргізушілері). Алайда, барлық жұмыс орындарының жартысына жуығы жиі өзара әрекеттесуді қажет етеді және сақтық шаралары болмаса, жұмыс орнында жұмысшыларға белгілі бір жұқтыру қаупі бар. Осылайша, еңбек қауіпсіздігі мен гигиенасының қатаң стандарттарын әзірлеу және енгізу саясаттың басымдығы болып қала береді.

Сонымен қатар, ақылы медициналық демалыстардың ұзақ кепілдіктерін сақтау әлі де маңызды болады, сондықтан ықтимал жұқтырған жұмысшылар вирусты жұмыста таратпайды.