Cаясатының басым бағыттары

03.03.2021

Халықтың қартаюы-адамдар мен қоғам өмірінің барлық аспектілеріне: экономикалық өсуге, жұмыспен қамтуға, зейнетақымен қамсыздандыруға, өмір сүру жағдайларына, медициналық көмекке қажеттілікке, саяси және қоғамдық шешімдер қабылдауға әсер ететін терең процесс.

Қарт адамдарды әлеуметтік қорғау шараларының тиімді жүйесін құру мемлекеттің әлеуметтік саясатының басым бағыттарының бірі болып табылады.
Қазақстанда соңғы 5 жылда ерлер арасында қарттар саны 17,7% - ға, ал әйелдер арасында 8,9% - ға өсті.

Нәтижесінде, бүгінгі таңда Қазақстан, БҰҰ бағалауы бойынша, халқы қартайып жатқан елдерге жатқызылды.

Осылайша, елдің солтүстік-шығысында және орталық Қазақстанның бір бөлігінде жағдай Еуропа елдерімен ұқсас, яғни халықтың табиғи өсуінің болмашы және көші-қонның теріс сальдосы себебінен жас адамдармен салыстырғанда егде адамдар санының тез өсуіне байланысты халықтың қартаюы орын алады.
Республиканың оңтүстік және батыс өңірлерінде, сондай-ақ Нұр-Сұлтан қаласында бала туудың өсуі есебінен 15 жасқа дейінгі халық үлесінің ұлғаюы байқалады, нәтижесінде халықтың қартаю көрсеткіші төмендейді.

ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі Қазақстан Республикасында Аға буын азаматтарының жағдайын жақсарту жөніндегі «Белсенді ұзақ өмір сүру» 2025 жылға дейінгі ұлттық іс-қимыл жоспарын әзірлеп, оған Іс-шаралар жоспарын бекітті. Құжат ҚР-дың 2030 жылға дейінгі әлеуметтік даму тұжырымдамасын іске асыру шеңберінде әзірленді.

Іс-шаралар жоспарында 9 бағыт бойынша 38 іс-шара қарастырылған. Құжат «Аға буын азаматтарының құқықтарын сақтау және қадір-қасиетін қамтамасыз ету», «Аға буын азаматтарының материалдық жағдайы», «Аға буын азаматтарының жұмыспен қамтылуын арттыру», «Қарт адамдармен отбасыларды қолдау» және т. б. бағыттарды қамтиды.

Мысалы, «Аға буын азаматтарының жұмыспен қамтылуын арттыру» бағыты шеңберінде қарт адамдар үшін бос жұмыс орындарына мониторинг жүргізу, аға буын азаматтарын еңбек нарығындағы жағдай және жұмысқа орналасу мүмкіндіктері туралы хабардар ету, қарт адамдар үшін бос жұмыс орындарының мамандандырылған жәрмеңкесін өткізу жоспарлануда.

«Бос уақытты ұйымдастыру үшін жағдай жасау» бағыты аясында еліміздің барлық өңірлерінде белсенді ұзақ өмір сүру орталықтарын ашу, қарт адамдар үшін мәдени-бұқаралық іс-шаралар өткізу, қарттар күнін мерекелеуге арналған іс-шаралар өткізу және т. б. жоспарлануда.

«Қоғамдық сананы жаңғырту» бағыты бойынша қоғамда қарт адамдардың мәдени дәстүрлерді, кәсіби және өмірлік тәжірибені жеткізуші ретінде қабылдауға мүмкіндік беретін оң бейнесін қалыптастыру; егде адамдардың консультациялық–кеңестік органдарға, қоғамдық кеңестерге, өскелең ұрпақты мектептерде, колледждер мен жоғары оқу орындарында тәрбиелеуге, сыныптан тыс жұмыстарға, үйірмелерге, секцияларға, аула клубтарына қатысуын қамтамасыз ету; егде адамдардың мүддесінде волонтерлік қызметті дамыту сияқты іс-шараларды іске асыру жоспарлануда.

Көптеген елдерде кез-келген оқшаулау және «арнайы тұру орындарын» құру, тіпті ең ыңғайлы, адам құқықтары мен бостандықтарын шектейді, жеке даму мен қоғамдағы өмір сүру мүмкіндіктерін жоққа шығарады деген түсінік қалыптасты.

Анықтамалық
  • Англияда егде жастағы адамдарды әлеуметтік қолдауда еріктілер секторы маңызды рөл атқарады. Ұлыбритания халқының шамамен 50%-ы (әдетте орта жастағы орта таптағы әйелдер) ерікті қызметтің қандай да бір түріне қатысады. Ұлыбританияның еріктілер секторын ұйымдастыруды қаржыландырудың едәуір бөлігі үкімет арқылы алынады.
  • Нидерланды мен Грецияда көршілер мен қауымдастық тұрғындары қамқорлыққа тартылады. Көрсетілетін қызметтер үйде күтім жасауды бастапқы медициналық-санитарлық көмекпен үйлестіреді.
  • Әлеуметтік және медициналық сақтандыру жүйелері дамыған елдерде (Австрия, Германия, Скандинавия елдері) қарт адамдарға немесе мүгедек адамдарға күтім жасауға жұмсалған уақыт еңбек өтіліне есептеледі.
  • Францияда қарттарға қызмет көрсету отбасылық ресурстарды ұлғайтуға негізделген, муниципалды әлеуметтік қызметтер мен үкіметтік емес коммерциялық емес ұйымдар көмек көрсетеді.
Ұлттық жоспарды әзірлеу кезінде қартаю мәселелері бойынша Мадрид халықаралық іс-қимыл жоспарының ұсынымдары ескерілгенін атап өткен жөн. Онда қарт адамдардың тек әлеуметтік қамтамасыз етілуіне ғана емес, сонымен қатар зияткерлік және өндірістік тәжірибенің тасымалдаушысы, қоғам дамуының белсенді қатысушылары ретінде сұранысқа ие болуына бағытталған шаралар қарастырылған.




Қарау саны: 5913
Сақталған: 30.10.2024






... күте тұрыңыз

Хорошая погода, не так ли?

Таратылымға жазылу


Операция сәтті аяқталды.



ҚАТЕ!