Кеше, 23 маусымда Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев облыстар мен республикалық маңызы бар қалалар басшыларының, сондай-ақ Президент Әкімшілігі мен Үкімет басшылығының қатысуымен ауыл әкімдерін сайлау мәселелері жөнінде кеңес өткізді.

Іс-шараны ашқан Президент алдағы сайлау науқанының маңыздылығын атап өтті.

"Бұл оқиға біздің еліміздің тарихындағы маңызды кезең және біз үшін стратегиялық маңызды міндет деп айтуға болады. Алғаш рет азаматтарымыз жергілікті атқарушы билік басшыларын тікелей сайлау мүмкіндігіне ие болады. Біз бұған біртіндеп және жоспарлытүрде қол жеткіздік", — деді Мемлекет басшысы.

Қасым-Жомарт Тоқаев ауыл әкімдерінің тікелей сайлауын өткізу туралы бастаманы өткен жылғы халыққа Жолдауында айтқанын еске салды. Бір жыл ішінде бұл бастама жүзеге асырылды.

Қазақстан халқының 40% - дан астамы ауылдарда тұрады. Президенттің айтуынша, әкімдерді сайлау, ең алдымен, осы елді мекендер тұрғындарының мүддесі үшін өткізіледі.

"Алдағы сайлау саяси реформаларға жаңа серпін беріп, азаматтарды елді басқару және шешім қабылдау үдерістеріне тарту үшін мүмкіндіктер ашатынына сенімдімін", – деп атап өтті Мемлекет басшысы.

Қасым-Жомарт Тоқаевпартиялық бәсекелестікті күшейтуге назараударды . Ол партиялардан кандидаттарды ұсыну мемлекеттің институционалдық тұтастығын нығайтатынын және ашық саяси процеске ықпал ететінін атап өтті.

Бұл ретте Президент өңірлердегі атқарушы органдардың жоғары жауапкершілігін атап өтті.

"Әкімдер-әрбір елді мекендегі биліктің тікелей өкілдері. Жұртшылық әкімдердің қызметін негізге ала отырып, бүкіл мемлекеттік басқару жүйесінің тиімділігін бағалайды. Сондықтан тиімді мемлекет пен әділ қоғамның талаптарына сай болуы тиіс алдағы сайлауды дұрыс ұйымдастыру өте маңызды", – деді Мемлекет басшысы.

Оның айтуынша, бірінші кезекте 729 ауыл әкімдерін сайлау өткізіледі, ал жыл соңына дейін жергілікті билік органдарының тағы 46 басшысын сайлау керек.

Өңір басшыларына арнаған сөзінде Президент олардың алдына бірқатар маңызды міндеттер қойды:

• азаматтарды вакцинациялау науқанын бақылау және жеке басқару;
• сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл бойынша профилактикалық жұмысты күшейту және өңірлерде сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін жою бойынша жүйелі жұмыс жүргізу;
• төтенше жағдайлардың салдарларын жедел жоюға әзірлікті қамтамасыз ету жөнінде шаралар қабылдау;
• қоғамдық мүлікке, бұзақылық пен вандализмге зиян келтіргені үшін жазаны қатайту;
• жаңа оқу жылына дайындық шеңберінде университеттер, мектептер, балабақшалар инфрақұрылымының дайындығын, оқытушылар мен тәрбиешілер штатының жинақталуын тексеру.

Соңында Мемлекет басшысы кеңеске қатысқан әкімдерге өздеріне сеніп тапсырылған өңірлердегі ахуал үшін олардың жауапкершілігі туралы еске салып, қоғамдық-саяси тұрақтылық пен орнықты дамуды қамтамасыз ету олардың тікелей міндеті екенінатап өтті .

Кеңес барысында Қасым-Жомарт Тоқаев Алматы облысының әкімі Амандық Баталовтың, Түркістан облысының әкімі Өмірзақ Шөкеевтің, Жамбыл облысының әкімі Бердібек Сапарбаевтың, Ақтөбе облысының әкімі Оңдасын Оразалиннің және Ақмола облысының әкімі Ермек Маржықпаевтың алдағы ауыл әкімдерін сайлауға дайындық барысы және өңірлерді дамыту жөніндегі тапсырмалардың орындалуы туралы баяндамаларын тыңдады.

Мемлекет Басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев "Қазақстан Республикасындағы сайлау туралы" Қазақстан Республикасының Конституциялық заңына толықтырулар енгізу туралы" Қазақстан Республикасының Конституциялық заңына 2021 жылғы 25 мамырда қолқойды . Енгізілген түзетулер аудандық маңызы бар қалалардың, ауылдардың, кенттердің, ауылдық округтердің әкімдерін тікелей сайлауды өткізуді көздейді.

Сайлауды тағайындау, кандидаттарды ұсыну, оларға қолдау көрсету үшін қол жинау, кандидаттарды тіркеу, сайлау өткізу, дауыстарды санау және сайлау қорытындыларын шығару тәртібін белгілеу бөлігінде өзгерістер енгізілді.

Ағымдағы жылдың тамыз айынан желтоқсан айына дейін адамдар ауыл, кент, ауылдық округ әкімдерін тікелей сайлау құқығын іске асыра алады.

ERI Өңірлік зерттеулер орталығы сарапшыларының хабарлауынша, жалпы 2021 жылдан бастап 2025 жылға дейін сайлау аудандық маңызы бар қалалардың, ауылдық округтердің, ауылдық округтің құрамына кірмейтін кенттер мен ауылдардың шамамен 2 345 әкімдеріне қатысты болады.

ҚР Ұлттық экономика министрлігі 2030 жылға қарай жергілікті өзін – өзі басқарудың жаңа моделін қалыптастыруды көздейтін Қазақстан Республикасында жергілікті өзін-өзі басқаруды дамытудың 2030 жылға дейінгі тұжырымдамасының (бұдан әрі-Тұжырымдама) жобасын әзірледі.

Тұжырымдама екі кезеңде іске асырылатын болады: бірінші кезең – 2021-2024 жж.және екінші кезең – 2025-2030 жж.

"Экономикалық зерттеулер институты" АҚ Өңірлік зерттеулер орталығының сарапшылары Тұжырымдаманы әзірлеуге белсенді қатысты. Ол 2018 жылғы "Жергілікті өзін-өзі басқарудың тиімділігін арттыру арқылы өңірлердің институционалды ортасын жақсарту" талдамалық зерттеуіне негізделген.

Тұжырымдаманы іске асыру азаматтардың өздерін жандандыруға, биліктің халық алдындағы бақылауы мен есептілігі тетіктерін жасауға, өмір сүру сапасы мен жағдайларын жақсартуға ықпал етеді, деп санайды ӨЗО сарапшылары.

Сондай-ақ мынаны оқыңыз: ЭЗИ ӨЗО директорының ауыл әкімдерін тікелей сайлау туралы сұхбаты

ERI ӨЗО сарапшылары ауыл әкімдерін тікелей сайлау туралы

Институттың Өңірлік зерттеулер орталығының қызметі туралы толығырақ