Қазақстандағы құрғақшылық — климаттың жаһандық өзгеруінің салдары

Даладағы жылқылар зираты: Қазақстан тарихындағы ең күшті құрғақшылықтың бірі-the Washington Post

Елдегі көптеген фермерлер азық-түліктің жетіспеуі және климаттың өзгеруі мен жерді тиімсіз пайдалану салдарынан топырақтың тозуы салдарынан қиын жағдайда қалып отыр, деп атап өтті ERI сарапшысы.

Бүгінгі таңда Қазақстанның батыс және оңтүстік өңірлерінде бұрын-соңды болмаған құрғақшылықтан туындаған мал өлімі мәселесі өткір тұр, деп атап өтті "Экономикалық зерттеулер институты" АҚ (ERI) сарапшысы Ерлан Кәрімов.

БҰҰ деректері бойынша Қазақстанның 75% - ын құрғақ дала мен шөлдер алып жатыр. Климаттыңөзгеруі елде экологиялық тұрақсыздыққа қаупін тудырады.  

Соңғы жылдары бидайдың әлемдік жеткізушісі құрғақшылық пен дала өрттеріне байланысты егіннің едәуір қысқаруы проблемасына тап болды, дейді ДДҰ.

Орталық Азияның көп бөлігін, соның ішінде Батыс Қазақстанды, бірнеше айға созылған құрғақшылық қамтыды. Құрғақ қыс пен көктем маусым айында температураның күрт көтерілуіне жол берді, деп хабарлайды Халықаралық Қызыл Крест.

Өлі жылқылар Қазақстанның құрғақ даласында шашылып жатыр-елдің бірнеше бөлігі бұрын-соңды болмаған құрғақшылықтан зардап шегуде, деп жазады The Washington Post газетінің тілшісі.

Еліміздің батысында тұратын 70 жастағы Ғабидолла Қалинбайұлы осы жазда 20 жылқысынан айырылды.  Ол журналистерге оның 150 бас табынынан қалған жануарлар жемсіз әлсіреп, ауруға бейім екенін айтты.

Температураның едәуір жоғарылау жағдайлары жиі кездеседі, бүкіл әлемде орташа температура өсуде. Мақалада ғалымдар жануарлардың жаңа жағдайда бейімделіп, өмір сүре алатындығына қатты алаңдайды.

"Қазақстанның құрғақшылықтан зардап шеккен өңірлеріндегі көптеген фермерлер жем-шөптің жетіспеуі мен топырақтың тозуына байланысты қиын жағдайда қалып отыр", — деп атап өтті ERI сарапшысы.

Соңғы онжылдықта байқалған жерді пайдалану сипатындағы және топырақ-өсімдік жамылғысындағы елеулі өзгерістер жердің тозуын одан әрі күшейтеді. Атап айтқанда, олар келесі құбылыстарға байланысты болуы мүмкін:

1) бұрын Қазақстанда тәлімі егіншілік үшін пайдаланылған кең аумақтарды тастап кету;

2) Арал теңізі мен елдің басқа да су айдындары деңгейінің төмендеуін жалғастыру;

3) ормандардың кесілуі мен шөлейттенуі, топырақтың ластануы және эрозия;

4) құрғақшылық, көшкін және су тасқыны сияқты дүлей зілзалалар қаупінің өсуіне байланысты елеулі шығындар.

Арал теңізінен басқа, қазір ел аумағындағы басқа да ірі су қоймаларының – Каспий теңізі мен Балқаш көлінің таяздану қаупі бар. Сонымен, Matthias Prange et al-дың "Communications Earth & Environment" ғылыми журналындағы болжамдары бойыншаклиматтың өзгеруі нәтижесінде XXI ғасырдың соңына дейін Каспий теңізінің деңгейі 9-18 метрге төмендеуі мүмкін, бұл жергілікті тұрғындардың жағдайын одан әрі ушықтырады.

Сондай-ақ мынаны оқыңыз: Қазақстанның климаттық болашағы. ERI сарапшысының пікірі