Екібастұзда Мемлекет басшысының қатысуымен моноқалаларды дамыту мәселелері бойынша республикалық кеңес өтті

Қазақстандағы моноқалалар олардың әлеуеті негізінде үш топқа бөлінеді. 

Екібастұзда Мемлекет басшысының қатысуымен моноқалаларды дамыту мәселелері бойынша кеңес өтті, деп хабарлады Ақорданың баспасөз қызметі. Кеңесті дайындауға "Экономикалық зерттеулер институты" АҚ (ERI) сарапшылары қатысты.

Іс – шараны ашқан Президент Қазақстанда 89 қала бар екенін, оның 27-сі-моноқалалар, оларда 1,4 миллион адам тұрады деп атап өтті.

"Моноқалалар өнеркәсіп өнімінің 40% - ға жуығын өндіреді. Онда мұнай-газ, металлургия, химия және энергетика салаларының ірі кәсіпорындары шоғырланған. Алайда, бұл қалаларда әлеуметтік-экономикалық және экологиялық сипаттағы шешілмеген проблемалар көп. Моноқалалардың экономикасын әртараптандыру айрықша маңызға ие. Басқа салаларды дамыту және жаңа жұмыс орындарын құру – өте өзекті міндет", - деді Мемлекет басшысы.

Кеңеске қатысушылардың баяндамаларын тыңдаған Қасым-Жомарт Тоқаев моноқалаларды дамытудың өзекті мәселелеріне егжей-тегжейлі тоқталды. Атап айтқанда, ол осы елді мекендерге қатысты мемлекеттік саясатты шұғыл қайта қарау қажеттігін атап өтті.

Мемлекет басшысы Қазақстандағы моноқалалардың тұрақты экономикалық өсуден бастап терең тоқырауға дейінгі түрлі даму перспективалары бар екенін атап өтті. Оның бағалауы бойынша, олардың кейбіреулері нарыққа бейімделе алды, өз экономикаларын әртараптандырды. Мысал ретінде сөз сөйлеуде Кентау және Екібастұз, Шығыс Қазақстан және Қарағанды облыстарының моноқалалары келтірілді. Сонымен қатар, Президент мұндай оң мысалдар аз екенін атап өтті.

"Жалпы моноқалаларды дамытудағы теңгерімсіздіктер айқын. Моноқалаларды олардың әлеуеті негізінде үш топқа бөлу дұрыс деп санаймын. Бұл мәселеде барынша прагматикалық болу керек", - деді Қасым-Жомарт Тоқаев.

Президент ірі шалғай моноқалалардың елдің басқа өңірлерімен стратегиялық көліктік байланысын қамтамасыз етудің маңыздылығын атап өтті.

"Мен 2023 жылы Балқаш қаласының әлеуетін едәуір арттыратын Нұр-Сұлтан – Алматы жолын қайта жаңғыртуды аяқтауды тапсырдым. Елдің солтүстігі мен оңтүстігі арасындағы өсіп келе жатқан жүк ағыны, халықаралық транзит, сондай-ақ бірегей көлге туристер ағыны оның ұзақ мерзімді экономикалық өсуін қамтамасыз ете алады. 2024 жылы Жезқазған-Қызылорда автожолының құрылысы аяқталуы тиіс. Бұл Жезқазған және Сәтбаев қалаларының сауда-көлік байланысын күшейтуге, сондай – ақ жүк транзитін арттыруға мүмкіндік береді",-деді Қасым-Жомарт Тоқаев.

Сондай-ақ, баяндамада моноқалалардың экономикасын әртараптандыру мен шағын және орта бизнесті дамытудағы "зәкірлі" жобалардың маңызды рөлі атап өтілді.

"Үкімет атап өткендей, 20 мың жұмыс орнын құра отырып, құны 2 трлн теңге болатын 79 жоба жүзеге асырылуда. Алайда, үш моноқалада "зәкірлік" жобаларды іске асыру тоқтатылды, Ақсай қаласында бұл жобалар толық жүктелмеген. Осы тұрғыдан алғанда қолайсыз жағдай Текелі, Хромтау, Рудный, Ақсай қалаларында қалыптасты. Тұрақты жұмыс істейтін "зәкірлік" жобалардың 75% - ға жуығы 2017 жылға дейін іске қосылды. Бүгінгі таңда моноқалаларда жоспарлау сатысында тұрған, олардың көпшілігі онжылдықтың басынан бері созылып келе жатқан 30 жоба ғана мәлімделді. Ақмола, Ақтөбе және Алматы облыстарында жобалар жоқ. Бір ғана жоба Батыс Қазақстан облысында жоспарланған. Қайта жоспарланған 19 жобаның 14 – і немесе 75% - ы Павлодар және Қарағанды облыстарына тиесілі", - деді Мемлекет басшысы.

Президент моноқалалар маңындағы жер қойнауын геологиялық зерттеу тағы бір басым міндет деп санайды.

"Бірінші кезекте Риддер, Хромтау, Жезқазған, Теміртау және Балқаш моноқалалары шегіндегі 7 перспективалы учаскеге назар аудару қажет. Игерілмеген ірі мыс кен орындары Жезқазған мен Сәтпаевтың жанында бар. Жер қойнауын пайдаланушылар қолайлы әрі тұрақты салық режимінде кен орындарын белсенді геологиялық барлау мен игеруді бастауға дайын. Бұл көптеген моноқалаларға жаңа өмір сыйлайды", - деп тапсырды Мемлекет басшысы.

Сөз сөйлеудегі жеке блок бүкіл елдің отын-энергетикалық орталығы болып табылатын Екібастұздың даму стратегиясына арналды.

"МАЭС-1 энергоблоктарын жаңғыртуды 2023 жылы аяқтау өте маңызды. МАЭС-2 үшінші блогының құрылысын аяқтау талап етіледі. Құрылысты 2024 жылдың соңына дейін аяқтауды тапсырамын", – деді Қасым-Жомарт Тоқаев.

Іс-шарада Премьер-Министрдің орынбасары Роман Скляр, "Самұрық – Қазына" ҰӘҚ" АҚ Басқарма төрағасы Алмасадам Сәтқалиев, Павлодар облысының әкімі Әбілқайыр Сқақов, сондай – ақ бейнеконференция байланысы арқылы "ERG" компаниясы директорлар кеңесінің төрағасы Александр Машкевич, "Қазақмыс" корпорациясы" ЖШС Басқарма төрағасы Эдуард Огай, Қарағанды облысының әкімі Жеңіс Қасымбек және Риддер қаласының әкімі Дмитрий Горьковой баяндама жасады.

Кеңес соңында Павлодар облысының әкімі Мемлекет басшысына өңірдің әлеуметтік-экономикалық дамуы туралы жеке баяндады, сондай-ақ Екібастұзды дамытудың негізгі жобаларын таныстырды.

Президент сөзінің толық мәтінін сілтеме бойынша оқыңыз

Мемлекет басшысының сөйлеген сөзінен алынған маңызды тезистер — біздің Telegram-арнамызда сілтеме бойынша қол жетімді