ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің "Күміс жас" арнайы жобасы жас мөлшерін кемсітуді азайту жобасы ретінде

Білуімізше, еңбек нарығындағы проблемалардың бірі-адамдарды кемсіту проблемасы, деп атап өтті "Экономикалық зерттеулер институты" АҚ (ERI) сарапшысы Дина Бектілеева.

"Еңбек нарығындағы кемсітушілік дегеніміз-бұл жұмысшылардың әртүрлі әлеуметтік-демографиялық топтарға жататындығы негізінде ғана өнімді жұмысшыларға тең емес қатынасты білдіреді^[1]. Халықтың қартаюы аясында жасқа байланысты кемсітушілік ерекше маңызға ие, сондықтан мемлекеттің араласуының объектісі болып табылады", — деп түсіндірді сарапшы.

Қазақстанда 2021 жылдың III-тоқсанындағы статистикалық деректерге сәйкес зейнеткерлік жас алдындағы (55-64 жас) адамдар арасындағы жұмыссыздар саны 55291 адамды немесе жұмыссыздардың жалпы санының 12,3% - ын құрады (кестені қараңыз).

Кесте: ҚР зейнеткерлік жас алдындағы (55-64 жас) адамдар арасындағы жұмыссыздық бойынша 2021 жылғы III-тоқсандағы деректер

• Абсолютті түрде, зейнетке дейінгі жастағы адамдардың жұмыссыздығы әйелдер арасында аздап басым: 28280 әйел, 27011 ер адам. 
  
  
• Жергілікті жердің типі бойынша зейнеткерлік жасқа дейінгі адамдардың жұмыссыздығы қала тұрғындары арасында аздап басым: 24855 ауыл тұрғынына қарағанда 30436 қала тұрғыны.

ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі зейнет жасына дейінгі жұмыссыз тұлғаларды жұмыспен қамту мақсатында "Күміс жас" арнайы жобасын іске қосуды жоспарлап отыр. Бастаманы іске асыру Кәсіпкерлікті дамыту жөніндегі 2021-2025 жылдарға арналған  Ұлттық жоба шеңберінде жүргізілетін болады ^[2]. Қазіргі уақытта нормативтік құқықтық актіні әзірлеу бойынша жұмыстар жүргізілуде.

Жобаның мәні - халықты жұмыспен қамту орталығы бюджет қаражаты есебінен зейнеткерлік жасқа дейінгі адамның жалақысының бір бөлігін субсидиялайтын болады. Жалақыға берілетін ай сайынғы субсидия мөлшері жалақы мөлшерінің 50% - ын құрайды, бірақ экологиялық үстемеақылар бойынша төлемдерді есепке алмағанда, салықтарды, міндетті әлеуметтік аударымдарды, пайдаланылмаған еңбек демалысына өтемақыларды және банк қызметтерін ескере отырып, 30 АЕК-тен аспайды.

"Күміс жас" жобасына қатысу мерзімі 12 айдан аспайды. Қатысу мерзімі аяқталғаннан кейін жұмыс беруші зейнеткерлік жас алдындағы адамды тұрақты жұмыс орнына жұмысқа орналастырады.

"Күміс жас" жобасы бойынша жұмыс орындары тұрақты жұмыс орындарынан тыс және тұрақты жұмыс орындарына арналған бос жұмыс орындарынан тыс құрылатын болады. Мұндай жұмыс орындарын ауыр жұмыстарда, еңбек жағдайлары зиянды және (немесе) қауіпті жұмыстарда құруға болмайды. Жыл сайын жобамен 5 мың адам қамтылады деп күтілуде.

"Қорытындылай келе, іске қосылатын жоба уақтылы іске асырылған жоба екенін атап өткім келеді. Ол зейнет жасына дейінгі адамдарды жұмысқа орналастыру мүмкіндіктерін кеңейтеді және жастарымен тең дәрежеде жұмыс істеуге мүмкіндік береді", — деп санайды ERI сарапшысы.

^[1] Клепикова Е. Возрастная дискриминация при найме: результаты экспериментального исследования / / Экономическая политика. – 2019. – Т. 14. № 2. С. 64–89 //https://ecpolicy.ru/oldart/stories/2019_2/002_.pdf

^[2] ЕХӘҚМ зейнеткерлік жас алдындағы жұмыскерлерді жұмысқа орналастыруда қолдау көрсету жөніндегі жобаны іске қосады // https://www.gov.kz/memleket/entities/enbek/press/news/details/325942?lang=ru

Бұл туралы біздің Telegram-арнамыздан сілтеме бойынша оқыңыз