ERI сарапшылары

ERI сарапшылары: Климаттық күн тәртібі кейінге қалдырылмайды, бірақ кешіктіріледі 

Әлемдегі ағымдағы жағдай (геосаяси шиеленіс, санкциялар, экономикалық тұрақсыздық) әлемдік қоғамдастықтың көміртекті бейтараптыққа қол жеткізу процесін қысқа мерзімге кейінге шегереді, деп хабарлайды "Экономикалық зерттеулер институты" АҚ (ERI) сарапшылары.

Ресей Федерациясына қатысты санкциялардың кеңінен қолданылуымен және ЕО, АҚШ және Ұлыбритания елдерінің ресейлік энергия ресурстарынан жаппай бас тартуымен күрделі ағымдағы геосаяси жағдай барысында әлемдік нарықтарда сұраныс пен ұсыныстың елеулі теңгерімсіздігі туындады (Rystad Energy деректері бойынша қысқа мерзімді кезеңде басқа көздермен жабуға болмайтын 4,3 млн б/с көлемінде ұсыныс тапшылығы қалыптасты) бұл энергия бағасының бұрын-соңды болмаған өсуіне әкелді.

Анықтамалық: 2022 жылғы сәуір айының соңындағы жағдай бойынша АҚШ, Канада, Ұлыбритания, Германия, Италия, Франция және Жапония Ресей газының импортын рубльмен төлеуден бас тартты. ЕО елдерінен тек Венгрия газ үшін рубльмен транзакциялар жүргізуге келісті, ал Польша мұндай мәмілелерді жүзеге асыру мүмкіндігін қарастыруда. Өз кезегінде Латвия, Литва және Эстония Ресей газының импортынан толығымен бас тартты.

Осылайша, Еуропалық Одақтың Жасыл келісімі, сондай-ақ Халықаралық энергетикалық агенттік қазіргі жағдайға байланысты көмірді пайдалануды кеңейту балама нұсқа болуы мүмкін деп жариялады. Атап айтқанда, Италия күтілетін электр энергиясы тапшылығының орнын толтыру үшін көмір электр станцияларының жұмысын жаңғыртуды жоспарлап отыр. Германияда көмір мен атом энергиясынан бас тартуды кейінге қалдыру мәселесі қарастырылуда. Ұлыбританияда 30 жыл ішінде алғаш рет көмір шахтасын ашу мәселесі қарастырылуда.

ЕО елдерінде ресейлік газға тәуелділікті азайту ниеті жоғары, оның үлесі қазіргі уақытта жеткізілімнің 40% құрайды. Атап айтқанда, ЕО елдері Ресей газының орнына Африка елдерінен (Нигерия, Ангола, Сенегал) сұйытылған газ жеткізуді, сондай-ақ АҚШ-тан жеткізілімдерді мәжбүрлеуді жоспарлап отыр. Сонымен қатар, ЕО Мысырмен және Израильмен Әзірбайжаннан газ жеткізілетін "Оңтүстік газ дәлізінің" өткізу қабілетін екі есе арттыруға мүмкіндік беретін меморандумға қол қоюды жоспарлап отыр. Бұл келісімдер ЕО-ға Ресейден газ жеткізуді 2/3 қысқартуға мүмкіндік береді.

Алайда, Италия, Греция, Австрия, Ұлыбритания, Франция сияқты елдер үшін ресейлік газды АҚШ-тан немесе Африка елдерінен сұйытылған газға ауыстыру өз кен орындарында көмірді импорттауға немесе өндіруге қарағанда қымбатқа түсетінін атап өткен жөн, бұл соңғысының пайдасына таңдаудың үлкен үлесін анықтайды.

Сонымен қатар, Ұлыбритания мен Италияда мұнай мен газды өнеркәсіптік процестерде және электр энергиясын өндіруде қолданудың айтарлықтай технологиялық қиындықтары бар, өйткені ұзақ уақытты қажет ететін тиісті қуат жоқ. Сонымен қатар қысқа мерзімді кезеңде пайдалануға болатын консервацияланған көмір қуаты бар.

Мұндай жағдай АҚШ-та мұнай мен газ өндірудің өсуіне, кейіннен ЕО елдеріне экспорттың ұлғаюына, сондай-ақ ОПЕК+ елдерінің ай сайынғы мұнай өндіру деңгейін ұлғайту жағына қарай қайта қарауына да әсер етті.

Теріс үрдіс Қытайдың (2030 жылға дейін) және Австралияның көмір өндіруді ұлғайту саясатын сақтауымен күшейтіледі. Сонымен қатар, АҚШ-та қазба отын индустриясының лоббиленуіне байланысты жаңа өршіл климаттық заңнама қабылданбады.

"Осылайша, елдердің қазіргі саясаты әлемдік климаттық күн тәртібіне қайшы келеді. Алайда, бұл шаралар мәжбүрлі сипатқа ие және климаттық күн тәртібін кешіктіретін, бірақ кешіктірмейтін қысқа мерзімді шешім екенін түсіну керек", — деп қорытындылады ERI сарапшылары.