ESG-инвестициялау-бұл үш негізгі фактор тұрғысынан компанияның қоғамның дамуына қосқан үлесі негізінде шешім қабылданатын инвестициялау нысаны: Environmental (E) - компанияның экология және табиғи орта саласындағы белсенділігі, Social( S) - компанияның қызметкерлер құқықтарын сақтауы, олардың дамуына салымды жүзеге асыруы, Governance (G) - ашық қызмет жүргізу, кәсіби этиканы сақтау және т. б. 

ESG күн тәртібінің таралуы миллениалдар ұрпағының құндылықтарына, атап айтқанда "саналы" капитализм деп аталатын экологиялық және әлеуметтік жауапкершілікке негізделген.

Осылайша, сұралған тұтынушылардың 76% - ы қоршаған ортаға, қызметкерлерге немесе олар жұмыс істейтін қоғамдастыққа теріс әсер ететін компаниялардың өнімдерін сатып алуды тоқтатады. Қызметкерлердің 86% - ы сол мәселелерді шешетін компанияларда жұмыс істеуді немесе жұмыс істеуді таңдайды (PwC, 2021).

Тұтынушылардың 88% - ы әлеуметтік немесе экологиялық мәселелерді қолдайтын компанияларға адал (Cone Communications, 2017).

Нәтижесінде, миллениалдардың ESG қағидаттарын енгізетін компаниялардың өнімдеріне/қызметтеріне жоғары сұранысы инвесторлардың шешімдеріне әсер етеді. ESG үрдісі инвесторларды инвестициялық шешімдерді қабылдау кезінде осы күн тәртібін ескеруге мәжбүр етеді.

Инвесторлардың 79% — ы ESG тәуекелдерін инвестициялық шешімдер қабылдаудағы маңызды фактор деп санайды, 75% — ESG мәселелерін шешу керек, тіпті қысқа мерзімді перспективада кірістілікті төмендетсе де, 49% — ESG мәселелері бойынша жеткілікті әрекет жасамайтын компаниялардан бас тартуға дайын (PwC, 2021). 

Барлық инвесторлардың 50%-ы және миллениал инвесторлардың 75% - ы әлеуметтік әділеттілік қозғалысына жауап ретінде инвестицияларға өзгерістер енгізгенін немесе енгізуді жоспарлағанын атап өткен жөн. Яғни, олар өздерінің құндылықтарын көрсететін инвестициялар портфелін жасайды ("саналы" капитализм).

Соның салдарынан ESG-күн тәртібіне бағдарланған қорларға салынған қаржы қаражатының айтарлықтай өсуі байқалады (олар шешім қабылдау кезінде экологиялық, әлеуметтік және корпоративтік деректерге бағдарланған): 2016 жылы – $22,8 трлн, 2018 жылы – $30,6 трлн, 2021 жылы – $37,8 трлн. Бұл ретте, 2025 жылға қарай ESG-нің жаһандық активтері $53 трлн-дан асады, бұл $140,5 трлн басқарылатын әлемдік активтердің болжамды жалпы көлемінің үштен бірінен астамын құрайды (Bloomberg Intelligence, 2021). 

Сонымен бірге, ESG Ғаламдық қорлары санының өсуі байқалады: 2020 жылдың аяғындағы 4 153-тен 2021 жылдың қыркүйегіндегі жағдай бойынша 7 486-ға дейін. Өсім тек жаңа қорлардың іске қосылуын ғана емес, сонымен бірге қолданыстағы ESG факторларын инвестициялау моделіне қосуды да қамтиды. 

ESG-күн тәртібінің таралуына және инвесторлар үшін "бағдардың" болу қажеттілігіне байланысты шешім қабылдау кезінде ESG-рейтингтерді тәуелсіз зерттеу агенттіктері қалыптастырады – Bloomberg, S&  Dow Jones Indices, MSCI, Refinitiv және т. б. Бүгінде Bloomberg, MSCI, Moody's және S&P Global өздерінің инвестициялық талдауында ESG факторларын ескеретін рейтингтер әзірлейді.

Компанияларды ESG күн тәртібіне бағыттау олардың қызметіне оң әсер етеді. 2021 жылы MSCI World ESG Leaders индексі MSCI World Index-тің 15% өсуімен салыстырғанда 22% - ға өсті.

2020-2021 жылдары ESG стратегиясын қолдану 60% жағдайда операциялық пайдаға, сондай-ақ 63% жағдайда акциялардың кірістілігіне оң әсер етті (McKinsey, 2021). АҚШ-тың 500 ірі компаниясы кірісінің 53% - ы және 1200 ірі әлемдік компания кірісінің 49% - ы ТДМ қолдайтын бизнес-қызметке келеді (S&P Global, 2020). 

ESG-ді сақтамау бүкіл елдер мен жеке компаниялар үшін капитал нарықтарының жабылуына, сондай-ақ қарыз алу құнының өсуіне әкелуі мүмкін (Халықаралық валюта қоры).

Инвестициялардың толық алынбауының жоғары тәуекелдеріне және өнімге/қызметтерге сұраныстың төмендеуіне байланысты компаниялар түрлі шаралар қабылдауда.

Мәселен, АҚШ компаниялары акционерлерінің жиналыстарында әлеуметтік және экологиялық ұсыныстарды қолдау 2021 жылы 32% - ға, 2017 жылы 21% - ға дейін өсті (Тұрақты инвестициялар институты, 2020).  АҚШ пен ЕО-ның әрбір бесінші (18,5%) шағын және орта бизнес компаниясы un SDG, GRI немесе SASB (Quoted companies alliance, 2020) сияқты ESG стандарттарын қолданады.  2020 жылға қарай мемлекеттік компаниялардың 88% - ы, венчурлық және жеке компаниялардың 79% - ы және жеке компаниялардың 67% - ы ESG бастамаларына ие болды (Navex Global, 2021).

 Осы үрдісті ескере отырып, қазіргі уақытта 10 жария компанияның 9-нан астамы ESG-есептілігін енгізеді (S&P Global, 2020).   

Жеке әрекеттер мемлекет деңгейінде де қабылданады.

АҚШ-тың Бағалы қағаздар және биржалар жөніндегі комиссиясы тұрақты даму туралы есеп беруді мемлекеттік компаниялар үшін міндетті ететінін мәлімдеді.

Еуропалық Одақ барлық ірі компанияларды нақты әлеуметтік және экологиялық мәселелер бойынша тұрақты есептер шығаруға міндеттейтін тұрақты даму саласындағы корпоративтік есеп берудің жаңа директивасын енгізді.

Ұлыбритания 2022 жылдан бастап кейбір компаниялардан (кіріс мөлшеріне байланысты) климат туралы ақпарат беруді талап етеді. 2025 жылға қарай есептілік барлық адамдар үшін міндетті болады.

Компаниялардың / елдердің ESG мәселелерінің күн тәртібін есепке алудан бас тартуы-капитал нарықтарын/өткізу нарықтарын орта мерзімді және ұзақ мерзімді көкжиектерде жабудың айқын жолы.

Осыны ескере отырып, Қазақстан стратегиялық құжаттарда да (Қазақстан Республикасының 2060 жылға дейінгі төмен көміртекті даму стратегиясының жобасы, ҚР инвестициялық саясаты тұжырымдамасының жобасы), сондай-ақ ірі ұлттық компанияларда да ("Самұрық-Қазына" ҰӘҚ " АҚ, Бәйтерек Ұлттық басқарушы холдингі және т.б.) ESG күн тәртібінің қағидаттары мен өлшемшарттарын белсенді түрде енгізуде. Осылайша, Қазақстан орнықты дамудың әлеуметтік және экологиялық стандарттарын ұстануға бейілділігін растайды.