Қазақстан Президенті Әзербайжанға ресми сапармен барды. Кеше, 24 тамызда Қасым-Жомарт Тоқаев пен Ильхам Әлиев ресми делегация мүшелерінің қатысуымен кеңейтілген форматта келіссөздер жүргізді.
Екі мемлекет басшылары саяси, сауда-экономикалық, көлік-транзиттік және мәдени-гуманитарлық ынтымақтастықты нығайтуға ерекше назар аудара отырып, қазақ-әзірбайжан стратегиялық әріптестігінің негізгі мәселелерін талқылады.
Қасым-Жомарт Тоқаев екіжақты ынтымақтастықты жаңа деңгейге көтеру үшін Әзербайжанға ерекше миссиямен келгенін айтты. Қазақстан Президенті екіжақты сауда-экономикалық байланыстардың дамуына кеңінен тоқталды.
"Соңғы жылдары сауда көлемі айтарлықтай үш есе өскені қуантады. Бірақ бұл, әрине, өзін-өзі тыныштандыруға себеп емес екенін атап өткім келеді, менің ойымша, сауданы ұлғайту мүмкіндіктері бар. Біздің елдеріміздің үкіметтері жақын арада елдеріміз арасындағы сауда көлемін 1 млрд долларға дейін жеткізу үшін жұмыс істеуі керек", – деді Мемлекет басшысы.
Қазақстан Президенті ауыл шаруашылығы саласындағы ынтымақтастықтың перспективаларын да атап өтті.
"Ауыл шаруашылығы саласын ерекше атап өткім келеді. Мұнда бізде өзара толықтыру бар. Қазақстанның астық, бидай, ауыл шаруашылығы өнімдерінің басқа да түрлерін жеткізуге мүмкіндігі бар екенін білесіздер. Өз кезегінде бізде Әзірбайжаннан ауыл шаруашылығы өнімдерін – жеміс-көкөніс өнімдерін импорттау қажеттілігі бар. Бірқатар қазақстандық өндірушілер жалпы сомасы 300 млн доллардан астам 100 тауар позициясы бойынша Әзірбайжанға жеткізуді ұлғайтуға дайын, сондықтан бізге осы тауар айналымының логистикасын қамтамасыз ету қажет. Бұл біздің елдеріміз үкіметтерінің міндеті, біз бүгін келістік",-деді Қасым-Жомарт Тоқаев.
Әзербайжан президенті көлік-логистика және сауда-экономикалық салалардағы ынтымақтастық жоспарларын белгіледі.
"Әрине, көлік-логистикалық инфрақұрылымды дамыту бойынша үлкен жоспарлар бар. Қазақстанда да, Әзірбайжанда да осы инфрақұрылымды құру бойынша уақтылы шаралар қабылданды. Қазір әңгіме елдеріміз арасындағы жүк ағыны көлемін ұлғайту, елдеріміздің транзиттік әлеуетін ұлғайту туралы болып отыр. Тиісті органдар белгілі бір уақыттан бері осы бағытта белсенді өзара әрекеттесуде. Сауда-экономикалық қатынастарды дамытуға да серпін беретінімізге сенімдімін. Тауар айналымын арттыру үшін үлкен резервтер бар. Біз бүгін болашақ сауда-экономикалық ынтымақтастықтың кейбір бағыттары бойынша пікір алмастық. Өзара жеткізілімдерді ұлғайту тұрғысынан нақты көрсете аламыз. Сондай-ақ, инвестициялық салада да үлкен перспективалар бар. Қазақстанда да, Әзірбайжанда да оң инвестициялық ахуал қалыптасқан. Шетелдік инвестициялардың көлемі үлкен. Біздің осы бағытта күш – жігерімізді біріктіріп, Әзірбайжанда, Қазақстанда және, мүмкін, басқа елдерде бірлескен инвестициялық жобаларға қатысуымыздың уақыты келді деп ойлаймын", - деді Ильхам Әлиев.
САРАПШЫ ПІКІРІ
"Қазақстан мен Әзірбайжан-саяси ғана емес, сауда-экономикалық, көлік-транзиттік, мәдени-гуманитарлық салаларда да тығыз байланысы бар жақын елдер, стратегиялық серіктестер мен одақтастар. Қазақстан мен Әзірбайжанның тарихи және рухани бауырластығы екі елдің байланыстарын стратегиялық әріптестіктің жоғары деңгейіне көтереді. Биыл біз Қазақстан-Әзірбайжан қарым-қатынастарының 30 жылдығын атап өтеміз", — деп атап өтті "Экономикалық зерттеулер институты" АҚ (ERI) сарапшысы Меруерт Балғабек.
Оның айтуынша, Транскаспий халықаралық көлік бағдарын дамыту-елдердің транзиттік әлеуетін арттырудың негізгі факторы. Тек осы жылы ғана бірнеше екі жақты инфрақұрылымдық жобалар іске асырылды: мысал ретінде Достық-Мойынты теміржол учаскесінің құрылысы, контейнерлік хабтарды дамыту, Ақтау порты және басқа да бәсекелес бағыттар бола алады. Алдын ала деректер бойынша, 2022 жылғы қаңтар-сәуірде Транскаспий бағыты бойынша жүк тасымалы 733 мың тоннаға, яғни 5 мыңнан астам вагонға жетті.
Сарапшы бұл бағыттағы әлеует әлі толық ашылмаған деп санайды.
"Транзиттік көлік дәліздері Әзірбайжан-Қазақстан қатынастарында басты рөл атқарады. 2014 жылы ТХКБ Үйлестіру комитеті құрылды, оған Қазақстан мен Әзірбайжан мүше ретінде кірді", — дейді Меруерт Балғабек.
Елдер арасындағы негізгі сауда ресурстары-мұнай, химиялық материалдар, механизм бөлшектері, құрылыс материалдары.
"Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың айтуынша, біз жақын арада сауда көлемін миллиард долларға дейін жеткізуге тырысамыз. Пандемия нәтижесінде өзара саудадағы экономикалық белсенділіктің бәсеңдеуіне қарамастан, қазір бізде бұрынғы қалпына келтіру және өзара тиімді ынтымақтастықтың жаңа көрсеткіштеріне қол жеткізу үшін елеулі әлеует бар", — деп қорытындылады ERI сарапшысы.
Келіссөздер қорытындысы бойынша Президенттер Қасым-Жомарт Тоқаев пен Ильхам Әлиев Қазақстан Республикасы мен Әзірбайжан Республикасы арасындағы стратегиялық қатынастарды нығайту және одақтастық өзара іс-қимылды тереңдету туралы Декларацияға және Қазақстан Республикасы мен Әзірбайжан Республикасы арасындағы 2022-2026 жылдарға арналған ынтымақтастықты дамытудың кешенді бағдарламасына және басқа да бірқатар құжаттарға қол қойды.
