Қазақстан Азық-түлік қауіпсіздігі индексіндегі позициясын жақсартты
113 елде Азық-түлік қауіпсіздігі индексі 2022 (Global Food Security Index 2022) бойынша нәтижелер жарияланды.
2022 жылғы Азық-түлік қауіпсіздігі индексінде Қазақстан позициясын 5 тармаққа жақсарта отырып, 32-орынға ие болды. Индекс 72,1 баллды құрады – Венгриядан (71,4 балл), Оңтүстік Кореядан (70,2 балл), Малайзиядан (69,9 балл), Түркиядан (65,3 балл) артық.
Жабдықтаудың жеткіліктілігін қамтамасыз ету (62 тармаққа жақсарту), азық-түлік қауіпсіздігі және қолжетімділік саласындағы саясат бойынша міндеттемелер (51 тармаққа жақсарту), ауыл шаруашылығы өнімдерінің саудасы (22 тармаққа жақсарту) бойынша елеулі жақсартулар атап өтіледі.
Құрамдауыштар бөлінісінде Қазақстанның күшті жақтары "Тұрақтылық және бейімделу" (22 орын) және "Ассортимент" (23 орын) болып табылады.
Қазақстан азық-түлік қауіпсіздігі бағдарламаларының болуы мен сапасы және апат тәуекелдерін басқару бойынша жетекші орынға ие екенін атап кеткен жөн.
Қазақстанның Азық-түлік қауіпсіздігі индексіндегі позициялары
Қазақстанның индекстегі позициясының жақсаруына қарамастан, әлсіз жағы Қазақстан 97-орында тұрған азық-түлік өнімдерінің орташа бағасының өзгеруі болып табылады, нәтижесінде қолжетімділік бойынша позиция 49-орынға дейін төмендеді.
Қолжетімділік - азық-түлік қауіпсіздігінің негізгі құрамдас бөлігі және қауіпсіз пен құнарлы тағам қол жетімді болмаған кезде адамдардың әл-ауқатына қауіп төнеді.
2022 жылғы зерттеу нәтижелері әлемде азық-түлік бағасының тез өсуі және бұрын-соңды болмаған ауқымдағы аштық жағдайында азық-түлік ортасының нашарлауы байқалғанын көрсетті. Сонымен қатар, COVID-19 пандемиясы, өндірістің айтарлықтай шығындары және тауарлардың жоғары бағасы азық-түлік қауіпсіздігіне қауіп төндіретін жүйелік мәселелерді одан әрі күшейтеді.
2019-2022 жылдары азық-түлік бағасының өсуіне және геосаяси жағдайға байланысты "Қолжетімділік" құрамдауышы бойынша мәннің 71,9 баллдан 69 баллға дейін күрт төмендеуі байқалады. Бұл адамдар үшін қауіпсіз және қоректік тағамның болуын бағалайтын негізгі құрамдауыштардың бірі.
Осылайша, сауда еркіндігінің әлсіреуі және әлеуметтік қорғау жүйесін қаржыландыруға қабілетсіздік нәтижесінде бүкіл әлемдегі адамдарға тамақ беру қиынға соқты. 811 миллион адам аштыққа тап болды, ал 2020 жылы әлемнің әрбір үшінші азаматы жеткілікті тамақтануға қол жеткізе алмады.
Зерттеу нәтижелері бойынша мемлекеттердің 22% - ы өз халқының тамақтану жағдайына тұрақты мониторинг жүргізбейді. Осыған байланысты, бұл елдерде қоректік заттардың жетіспеушілігін уақтылы анықтау және ресурстарды қажет жерде бөлу мүмкін емес.
Анықтамалық:
Индекс азық-түлік қауіпсіздігін төрт негізгі параметр бойынша бағалайды: қолжетімділік, ассортимент, сапа және қауіпсіздік, тұрақтылық және бейімделу. Индекс дамушы және дамыған елдерде азық-түлік қауіпсіздігінің қозғаушы күштерін өлшейтін 68 сапалық және сандық көрсеткіштер негізінде қалыптасады.
