“Өзіміз білетіндей, осы жылдың тамыз айында бөлшек сауда өзінің тұрақты өсу қарқынын сақтап қалды, ал автокөлік сату көлемі жағымды тосын сый болды (жеңіл автокөліктердің сатылымы жыл сайынғы 28,9% өсімді құрады)” – дейді Қытайдың Делойттағы бас экономисі Сюй Си Тао. Оның айтуынша, бұл қытайлық тұтынушылардың тұрақтылығы бағаланбай қала береді деген көптен бері айтылып жүрген тұжырымды нығайтты.
Қазіргі уақытта экономиканы қалпына келтіру үш елеулі қарсы соққымен бетпе-бет келеді:
1) қиындықтағы меншік секторы;
2) қарқын алған жаһандық шиеленісуден туындаған қаржылық күйзеліс;
3) үкіметтің COVID-19-ға нөлдік төзімділік саясаты.
Жылжымайтын мүлік секторына келетін болсақ, тұрғын үй сатылымы мен инвестиция деңгейінің төмендеуі оффшорлық нарықтардағы көңіл-күйді күшейтті, мұнда Country Garden және Greentown сияқты ірі құрылыс салушыларының облигацияларының кірістілігі 30% және сәйкесінше 10% шамасында ауытқиды. Инвестициялар, жер аукциондары және үйді сату туралы деректер жылжымайтын мүлік нарығындағы әлсіздік қысқа мерзімді перспективада сақталатынын көрсетеді, бұл жылжымайтын мүлік секторы алдағы бірнеше жылда жалпы өсімге кедергі болуы мүмкін дегенді білдіреді. Жақын арада саясаттың мақсаты - әзірлеушілерді бар жобаларды аяқтауға тарту және ипотекалық бойкоттың одан әрі таралуына жол бермеу.
Тамыз айының соңында 200 миллиард юань көлеміндегі көмек қоры құрылды, оны әзірлеушілерге аяқталмаған жобаларды аяқтау мандаты берілді. Әрине, болашақта жергілікті үкіметтер орта мерзімді перспективада жерді сатуға тәуелділігін азайта алады деп сенеміз. Сондықтан, тіпті жылжымайтын мүлік секторын қолдау үшін күшті ынталандыру болмаған жағдайда да, саясат тұтынушылардың жинақ мөлшерлемелерін арттыруға жол бермеуге бағытталуы керек. Ең дұрысы, ипотекалық несие мөлшерлемелерін төмендетуге болады, ал әзірлеушілер өз жобаларын аяқтауға ынталандырыла берсе болады.
Жаһандық монетарлық қатаңдатудың әсеріне қатысты Қытайдың кейбір орталық банктері айырбас бағамын реттеуі керек пе деген сұрақ туындайды. Жаһандық мөлшерлеме деңгейлерінің өсуі Қытайдың қаржы нарығына айтарлықтай қауіп туғызып тұр.
Қытайлық тұтынушылардың көпшілігі мүлікті тұтыну және инвестиция тұрғысынан қарастырады. Сондықтан банктер болашақ үй иелерін пайыздық мөлшерлемелерді азайту арқылы қызықтыра алады. Мәселе коммерциялық банктер әлемдік монетарлық қатайту аясында капитал құнын қаншалықты төмендете алатынында болып тұр. Біздің ойымызша, Қытай Халық банкі банктерді ипотекалық несие мөлшерлемелерін төмендетуге итермелеуі мүмкін. Бірақ америкалық ФРЖ әрекеттері де елеулі рөл атқаратынын ескерген жөн.
Соңғы қарсы соққы - COVID-19. Жақындағы деректеріне сүйенсек (күз ортасындағы фестиваль кезінде жолаушылар ағыны жыл сайынғы 37,7%-ға қысқарды), көптеген қалаларда ішінара карантин енгізілгендіктен, саяхатқа қатысты секторлар қосымша соққыға ұшырады. Динамикалық нөлдік төзімділік COVID-19 саясаты 3-тоқсанда қалпына келтіруді үлкен мәселеге айналдырды. Егер карантин шаралары 4-тоқсанда қалыпқа келеді деп болжасақ және ФРЖ келесі екі ай ішінде монетарлық саясатты күшейтудің соңғы сатыларына кіріссе, 4-тоқсанда экономиканы қалпына келтіру әбден мүмкін болып қалады.
