АҚШ-та инфляция баяулауда, бірақ баяулауы күтілгеннен әлдеқайда әлсіз. Сонымен қатар, энергия бағасының төмендеуіне байланысты негізгі инфляция әлсіреді, ал базалық инфляция үдеуде. Мәселе мынада: Федералдық резерв тарапынан пайыздық мөлшерлеменің бірнеше рет көтерілуіне қарамастан, экономика болжамдалғаннан күшті болып қала береді. Тұрғын үй нарығы қазірдің өзінде құлдыраса да, қарыз алудың қымбаттағанына қарамастан экономиканың басқа бөліктері жақсы жұмыс істеуін жалғастыруда. Енді ФРЖ инфляцияны күштірек басу үшін мөлшерлемені тағы көтеруі мүмкін. Бұл болжам акциялардың күрт төмендеуіне және облигациялар кірістілігінің өсуіне әкелді.
Бір қызығы, халықтың экономикаға деген көзқарасы басқаша. Кейбір бизнес көшбасшылары құлдырау туралы айтқанымен, дәлелдер бойынша көпшілігі құлдырау қаупінен гөрі инфляцияға көбірек алаңдайтынын көрсетеді. Делойт компаниясының қаржы директорлары арасындағы соңғы сауалнама респонденттердің 73%-ы инфляцияға көбірек алаңдайтынын, ал тек 27%-ы құлдырауға көбірек алаңдайтынын көрсетті. Екінші жағынан, респонденттердің 46%-ы АҚШ экономикасы 2023 жылы құлдырауда болады деп күтеді.
Естеріңізге салайық, АҚШ-та қыркүйек айында тұтынушылық бағалар өткен жылмен салыстырғанда 8,2%-ға өсті, тамыздағы 8,3%-дан және шілдедегі 8,5%-дан төмендеді. Бағалар өткен аймен салыстырғанда 0,4%-ға (тамызда 0,1%-ға) жоғары болды. Жылдық инфляцияның бәсеңдеу қарқыны күтілгеннен әлдеқайда төмен. Бұл энергия бағасының төмендеуіне қарамастан, базалық инфляцияның үдей түскенін көрсетеді. Азық-түлік пен энергияның құбылмалы бағасын алып тастағанда, базалық бағалар өткен жылдың тамыз айымен салыстырғанда 6,6%-ға жоғары болды. Сонымен қатар, базалық бағалар өткен аймен салыстырғанда 0,6%-ға өсті.
Баспана бағасы индексінің күрт өсуі қыркүйек айындағы мәселенің бір бөлігі болды. Бұл үй бағасы мен жалдау ақысы өсуінің әсерін көрсетеді. Дегенмен, баспана индексі үйлердің нақты бағасынан артта қалып жүреді. Бұл дегеніміз, үй бағасы қазір төмендей бастағанымен, баспана бағасының индексі алдағы айларда төмендемес бұрын, әлі өсетінін білдіреді. Бұл, әсіресе, баспананың жалпы баға индексінің 32,5%-ды құрайтынын ескерсек, инфляцияның біраз уақытқа дейін күшейетінін білдіреді. Егер баспана, азық-түлік пен энергияны есептемегенде, бағалар өткен жылмен салыстырғанда 6,7%-ға және өткен аймен салыстырғанда 0,5%-ға өсті.
Сонымен қатар, көптеген басқа баға санаттары тез өсуде. Мысалы, авиабилеттердің бағасы өткен жылмен салыстырғанда 42,9%-ға, азық-түлік бағасы 11,2%-ға, жаңа көліктер бағасы 10,5%-ға қымбаттады. Екінші жағынан, тұрмыстық техника 1,7%-ға, ал киім бағасы 5,5%-ға қымбаттады. Алдағы уақытта инфляцияның баяулауы ықтимал. Дегенмен, егер бұл баяу орындалса, Федералдық резерв монетарлық қатаңдату қарқынын тездетуге мәжбүр болады.
ФРЖ саясаткерлері қыркүйектегі кездесуде Украинадағы соғысты және соның салдарынан көптеген салалардағы жеткізілім тізбегінің үзілуін инфляцияның жоғарылауына ықпал етеді деп санайтынын айтты. Бұған қоса, олар АҚШ экономикасы көптеген адамдар күткеннен де жоғары тұрақтылық көрсетіп отырғанын атап өтті. Мысалы, тұтынушылық шығындар мен бизнес инвестициясы өсуде. Тұтынушылардың шығындары жұмыс орындарының күшті өсуі және пандемия кезінде жинақталған үлкен жинақ арқасында өсті. Бизнесті инвестициялауға келетін болсақ, ол өсуді жалғастырғанымен, өсім баяулады, ал кейбір жағдайларда компаниялар несиелік шығындардың жоғарылауынан зардап шекті.
Сонымен қатар, кәсіпорындар жалдауды жалғастырып жатқандарымен еңбек нарығында аздап қысым байқалады. ФРЖ саясаткерлері инфляциялық қысымның төмендеуі үшін еңбек нарығы әлсіреуі керек деп санайды. Бұл орындалмаса, ақша-несие саясатын одан әрі қатайту қажет болуы мүмкін. Көптеген компаниялар жұмыс күшін жинап жатыр деген болжам бар. Яғни, келесі экономикалық өрлеуді күтумен және жұмыс күшінің ерекше тапшылығын ескере отырып, компаниялар қалпына келтіру кезінде қажет болатын жұмыс күшін алуға және сақтауға ынталы. Бұл құлдырау кезінде орын алатын жұмыстан босатулардың аз болуы мүмкін деген сөз. Демек, бұл алдағы айларда ФРЖ өз саясатын қатаңдатуының себебі болуы мүмкін.
