"Төмен көміртекті даму стратегиясының жобасын әзірлеу" жобасы бойынша
31.10.2022
7-18 қарашада Египеттің Шарм-эш-Шейх қаласында БҰҰ-ның Климаттың өзгеруі жөніндегі 27-ші конференциясы өтеді, онда климаттың өзгеруі және бірлескен күш-жігерді жұмылдыру мәселелері бойынша жаһандық келіссөздер жандандырылады.
Осы конференция қарсаңында Қазақстан 2060 жылға қарай көміртегі бейтараптығына қол жеткізу стратегиясының жобасын (бұдан әрі – Стратегия) әзірледі. Стратегияның мақсаты 2060 жылға қарай климаттың өзгеруіне және көміртегі бейтараптығына Қазақстан экономикасының тұрақты дамуына қол жеткізу болып табылады. Басты назар климаттың өзгеруіне төзімді экономикалық дамудың жаңа моделін құру арқылы өту процесіне аударылады. Жұмыстың нәтижесі көміртегі бейтараптығына қол жеткізу болып табылады. Мақсат онжылдық аралық нысаналы индикаторларға бөлінген, олардың негізгісі ҰДАҮ-ны іске асыру немесе 2030 жылға қарай парниктік газдар шығарындыларын 1990 жылғы деңгейге қарағанда 15% - ға азайту болып табылады. Стратегияны іске асыру мақсаттылық, бірлік пен тұтастық, техникалық-экономикалық негізділік, ауысудың әділдігі, айналмалы экономика, кезеңділік, ашықтық және қоғаммен өзара іс-қимыл, ұтымдылық (мақсатқа жету мен қауіпсіздікті (экономикалық, энергетикалық, әлеуметтік) және тұрақтылықты қамтамасыз ету арасындағы тепе-теңдікті сақтау) сияқты негізгі қағидаттарға негізделеді. Көміртекті бейтараптыққа қол жеткізу үш негізгі бағытта жүреді. 1. Энергияны өндіру мен пайдаланудан шығарындыларды декарбонизациялау. Бағыт энергетикалық қызмет секторларын трансформациялау бойынша ауқымды іс-шараларды, атап айтқанда, қазба отынының көлемін біртіндеп төмендету, қазба отындарын тікелей жағудың орнына электр және жылуды пайдалануға көшу, сондай-ақ аралық өтпелі кезеңде табиғи газды және баламалы және жаңартылатын энергия көздерін пайдалануды арттыру арқылы неғұрлым орнықты энергия көздеріне қарай жылжуды қамтиды. 2. Энергияны пайдаланумен байланысты емес шығарындыларды декарбонизациялау. Осы бағыт шеңберінде "көміртегі" тиімділігін арттыру, яғни өнеркәсіптік процестерде төмен немесе нөлдік шығарындылары бар әдістерді пайдалану, тұрақты ауыл шаруашылығын және қалдықтарды басқаруды дамыту көзделеді. 3. Сатып алу және өтемақы шаралары. Осы бағыт шеңберінде ормандарда, топырақтарда көміртекті жинақтау қабілетін арттыру және олардың экономикалық орындылығы өскен сәттен бастап көміртекті ұстау және сақтау технологияларын белсенді пайдалану көзделіп отыр. Секторлық тәсілдерден басқа, Стратегияның алға қойылған мақсатына қол жеткізу төмен көміртекті саясатты кешенді жүзеге асыру арқылы (әділ ауысу, "жасыл" қаржыландыру, ҒЗТКЖ және білім беру, қоғамдық сана, халықаралық ынтымақтастық, климаттың өзгеруіне бейімделу, көміртекті реттеу жүйесі) қамтамасыз етілетін болады. Әділ ауысуды жүзеге асыруға және жұмыс орындарын құруға, сондай-ақ қоғамдық сананы өзгертуге ерекше назар аударылады. Сонымен қатар, энергия ауысуының маңызды элементі мониторинг, есеп беру және верификация жүйесінен, көміртегі бірліктерін квоталау мен сауданың ұлттық жүйесінен, климаттық қаржыландыру жүйесінен және ҮҚТ-дан тұратын көміртекті реттеу жүйесі болып табылады. Стратегияны іске асыру ел экономикасының жылына орта есеппен 4-5% - ға өсуін көздейді, оның 2,5% - ы белсенді декарбонизация процестері есебінен қамтамасыз етіледі. Стратегияны әзірлеу барлық мүдделі стейкхолдерлердің (100-ден астам), олардың ішінде мемлекеттік органдар мен ұйымдардың, салалық және экологиялық қауымдастықтардың, ірі бизнестің, халықаралық қаржы институттарының, сондай-ақ сараптамалық қоғамдастықтың кең ауқымының пікірлерін ескере отырып жүзеге асырылғанын атап өту маңызды. Атап айтқанда, 150-ден астам кеңестер/талқылаулар/кездесулер өткізілді, онда көміртекті бейтараптық мақсаттарына кезең-кезеңімен қол жеткізу мәселелері, өтпелі кезеңді қаржыландыру көлемі мен көздері, декарбонизация жолдары, заңнамаға қажетті өзгерістер, халықаралық ұйымдар тарапынан қолдау бағыттары, CBAM енгізуден тәуекелдерді жою және т. б. мәселелер көтерілді. Стратегияны әзірлеу бойынша Институттың серіктестері Біріккен Ұлттар Ұйымының Даму бағдарламасы, "Бәйтерек" Ұлттық басқарушы холдингі" АҚ, ESG Ұлттық тұрақты даму одағы, "Жасыл Академия" Ғылыми-білім беру орталығы, Халықаралық ынтымақтастық жөніндегі неміс қоғамы (GIZ) болды. 
Қарау саны: 3993 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
