Рейтинг көрсеткіштері не туралы айтады?

Осылайша, Азық-түлік қауіпсіздігі индексі (бұдан әрі – Индекс) БҰҰ Азық-түлік және ауыл шаруашылығы ұйымының (ФАО) деректері негізінде есептелген «Ирригация инфрақұрылымы» көрсеткішін қамтиды. Бұл көрсеткіш жалпы аудандағы суару жүйелерімен жабдықталған ауыл шаруашылығы жерлерінің үлесін көрсетеді.

2022 индексі 2019 жылғы деректерді пайдаланды. Осылайша, Қазақстанның көрсеткіші 1,03% (немесе 100 максимумнан 2,1 балл), ал әлемдік орташа көрсеткіш 3,78% құрады. Осы нәтижемен Қазақстан индекске қатысқан 113 елдің арасында 86-орынға тұрақтады.

Кейбір ЭЫДҰ елдері де Қазақстанға ұқсас қарапайым нәтижелер көрсетіп отыр. 

Орталық Азия мен ЕАЭО елдерінің ішінде Қазақстан суландыру инфрақұрылымы бойынша тек Беларусьтен озып кетті. Айта кетейік, Армения мен Түркіменстан индекске қатыспайды.

БҰҰ мәліметі бойынша, 2050 жылы дүние жүзінде суармалы жер көлемі 6%-ке ұлғаяды, бұл жеміс-жидек пен көкөніс өнімділігінің 38%-ке артуына әкеледі.

Қазіргі таңда Қазақстанда 1,4 млн га суармалы жер бар, оның басым бөлігі оңтүстік облыстарда. Сонымен қатар, ауыл шаруашылығы жерлерінің көлемі жыл сайын артып келеді және 2021 жылдың соңында ол 113,9 миллион гектарды құрайды.

Ауыл шаруашылығының қажеттіліктері елдің су қабылдауының 60% немесе жылына 15 текше км құрайды. Бұл ретте тұрақты суаруға 12,1 текше км келеді, оның 11,8 текше км – 4 Оңтүстік облысқа: Алматы (Жетісуды қоса алғанда), Жамбыл, Түркістан және Қызылорда облыстарына суару алаңы 1,25 млн га, яғни суаруға арналған барлық су тартудың 97% -і және ел бойынша барлық суармалы алаңның 78% -і келеді.

Оның үстіне суды ұтымсыз пайдалану және тасымалдау кезінде үлкен шығындар (40%) байқалады. Республикада су үнемдеу технологиясымен қамтылған аумақ 248 мың гектарды құрады, оның ішінде оңтүстік өңірде 1,25 миллион гектар – 67,7 мың гектар немесе жалпы суару алаңының 5,4 проценті.

Ауыл шаруашылығының тұрақтылығын қамтамасыз етудегі судың негізгі рөлін ескере отырып, шектеулі су ресурстарын басқаруға тұрақты тәсілді қолдану мәселесі көтеріледі.

Тиімді суару жүйесі азық-түлік қауіпсіздігі мен табиғи ресурстарды үнемдеуге бағытталған стратегияның негізгі құрамдас бөлігіне айналады.

Осыған байланысты елде суармалы егіншілікті дамыту мақсатында мемлекеттік жоспарлау жүйесінің құжаттары шеңберінде (Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіптік кешенін дамытудың 2021 – 2030 жылдарға арналған тұжырымдамасы, Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіптік кешенін дамытудың 2021 – 2025 жылдарға арналған ұлттық жобасы) ауыл шаруашылығында су үнемдеу технологияларын (тамшылатып суару, бүрку) енгізу жөніндегі бастамалар көзделген ауыл шаруашылығы мақсатындағы суармалы жерлердің ауданын 2,5 млн гектарға дейін жеткізуге.