№28 қорытынды – Саяси билік пен мемлекеттік органдар ашықтығының жоғары деңгейі халықтың өмір сүру сапасының өсуіне әсер етеді
Лондон экономика және саяси ғылымдар мектебінің (LSE) және Экономикалық зерттеулер институтының (ERI) сарапшылары орындаған Қазақстан өңірлеріндегі қала және ауыл тұрғындарының әл-ауқатты және сапалы өмір жағдайын қалай қабылдайтыны туралы жалпыұлттық зерттеу шеңберінде, Қазақстан Республикасы Үкіметі мен Азия даму банкінің Білім және тәжірибе алмасудың бірлескен бағдарламасының "Өңірлік теңсіздікті зерттеу" жобасы шеңберінде, көрсеткіштер арасындағы корреляциялық байланыстар зерттелді.
Қазақстандағы әл-ауқатты зерттеуде негізгі факторлар субъективті әл-ауқат, материалдық жағдайлар және өмір сапасы болып табылады. Зерттеу нәтижелері бойынша саяси басқару көрсеткіштері мен жұмысқа қанағаттану, жұмысқа орналасу және билікке деген сенім арасындағы ең маңызды корреляциялық байланыстар анықталды.
Зерттеу нәтижелері бойынша сыбайлас жемқорлық, саяси басқару және жұмыспен қамту көрсеткіштері арасындағы маңызды корреляциялық байланыс анықталды:
- тұрмыстық сыбайлас жемқорлық деңгейі неғұрлым төмен болса, жұмысқа қанағаттану деңгейі соғұрлым жоғары болады;
- тұрмыстық сыбайлас жемқорлық деңгейі неғұрлым төмен болса, жұмысқа орналасу мүмкіндіктеріне қанағаттану деңгейі соғұрлым жоғары болады;
- халықтың үкіметтің іс-әрекетіне әсер ету мүмкіндігі неғұрлым жоғары болса, жұмысқа қанағаттану деңгейі соғұрлым жоғары болады;
- халықтың үкіметтің іс-әрекетіне әсер ету мүмкіндігі неғұрлым жоғары болса, жұмысқа орналасу мүмкіндіктеріне қанағаттану деңгейі соғұрлым жоғары болады.
Сыбайлас жемқорлық, халықтың саяси басқару мүмкіндіктері және әртүрлі органдар мен ұйымдардағы халықтың сенімділігі арасындағы корреляциялық байланысты бағалау келесіні көрсетті:
- сыбайлас жемқорлық деңгейі неғұрлым жоғары болса, мемлекеттік органдарға, әсіресе полицияға (r=-0,239), әкімдікке (r=-0,238), сотқа (r=-0,234) сенім деңгейі соғұрлым төмен болады;
- тұрмыстық сыбайлас жемқорлық деңгейі неғұрлым жоғары болса, мемлекеттік органдар мен мемлекеттік емес бірлестіктерге, әсіресе кәсіподақтарға (r=-0,267), саяси партияларға (r=-0,261), мәслихаттарға (r=-0,254), сайлауға (r=-0,253), соттарға (r=-0,249) сенім деңгейі соғұрлым төмен болады;
- халықтың үкіметтің іс-әрекетіне ықпал ету мүмкіндігі неғұрлым көп болса, халықтың мемлекеттік органдарға, әсіресе сайлауға (r=0,279), мәслихаттарға (r=0,273), парламентке (r=0,272), әкімдікке (r=0,267), үкіметке (r=0,257) сенім деңгейі соғұрлым жоғары болады.
Өңірлік әл-ауқатты бағалау барысында саяси басқару көрсеткіштері мен материалдық жағдайлар мен өмір сапасының көрсеткіштері арасындағы корреляциялық байланыстар анықталды. Анықталған өзара байланыстар саяси билік пен мемлекеттік органдар ашықтығының жоғары деңгейі халықтың өмір сүру сапасын жақсартуға, халықтың үміттерін орындауға және "Халық үніне құлақ асатын мемлекет" қағидатын ұстануға ұмтылуға елеулі әсер ететінін, халық арасында елдің саяси өміріне қатысу белсенділігінің артуын, өңірдің әлеуметтік-экономикалық дамуына өз үлесін қосатынын көрсетті.
