Маятниктік көші-қон: Қазақстанда 600,0 мыңнан астам адамның тыс жерде жұмыс істеуі
07.02.2024
Маятниктік көші-қонның бір түрі - халықтың тұрғылықты жерінен тыс жұмыспен қамтылуы. Қазақстанда 632,9 мыңнан астам жұмыспен қамтылғандар тұрғылықты жерінен тыс жерде жұмыс істейді, бұл елдегі барлық жұмыспен қамтылғандардың 7,1%-нен астамы. Олардың жұмысы облыс орталықтарында (жұмыспен қамтылғандардың 22,1%), осы облыстың аумағында (жұмыспен қамтылғандардың 44,4%) және басқа облыстың аумағында (жұмыспен қамтылғандардың 33,5%) орналасқан. Тұрғылықты жерінен тыс жұмыспен қамтылғандардың ең көп саны Алматы облысында – жұмысы тұрғылықты жерінен тыс жерде орналасқан республикадағы барлық жұмысшылардың 43,0%-ін қамтиды. Бұл жағдайдың негізгі себебі - тұрғылықты жеріндегі жұмыс орындарының тапшылығы.  Жұмысы өңірлердің бөлінісінде тұрғылықты жерінен тыс орналасқан жұмыспен қамтылғандардың шоғырлануын талдау олардың ең көп саны Алматы, Маңғыстау, Ақтөбе және Ұлытау облыстарында байқалатынын көрсетеді. Алматы облысында басқа өңірлерде жұмыс істейтіндердің 95,0% Алматы қаласында жұмыс тапты. Маңғыстау облысында тұрғылықты жерінен тыс жұмыспен қамтылғандардың 77,0% астамы Ақтау қаласындағы облыс орталығында жұмыс тапты. Ақтөбе облысында тұрғылықты жерінен тыс жұмыспен қамтылғандардың 64,0% астамы облыс шегінде жұмыс тапты. Бір жағынан, өңірлер үшін тұрғылықты жерінен тыс жұмыспен қамту мүмкіндіктері еңбек нарығындағы құрылымдық теңгерімсіздік проблемасының ауырлығын төмендетеді. Адамдар үшін мұндай жұмысқа орналасу мүмкіндіктері табыс табуды қамтамасыз етеді, демек, өмір сапасының белгілі бір деңгейін сақтайды. Екінші жағынан, донорлық аймақтар үшін маятниктік көші-қон оның даму қарқынының баяулауына әкелуі мүмкін, өйткені ең белсенді халық басқа жерде тауарлар, қызметтер, капиталдар жасайды. Бұған салық базасынан алынғанға дейін проблемалар қосылмайды, өйткені қызметкер де, оны жалдаған ұйым да компанияның орналасқан жері бойынша барлық төлемдерді жүзеге асырады. Қабылдаушы аймақтар үшін қаражаттың кетуіне байланысты проблемалар туындауы мүмкін, өйткені мигранттар өздері тұратын жерде алынған қаражаттың (еңбек кірістерінің) көп бөлігін жұмсайды. Сонымен қатар, бұл аймақтарда инфрақұрылымға, әсіресе көлікке қысым айтарлықтай артады. Қазақстанда маятниктік көші-қон проблемасына негізінен Республикалық маңызы бар қалалар тап болады. Мәселен, Ақмола облысының әкімі М. Ахметжанов маятниктік көші-қон мәселесін атап өтіп, елордаға жақын ауылдардан күн сайын 200 мың адам келетінін атап өтті. Маятниктік көші-қонды реттеу құралдарының бірі Қазақстан Республикасының 2023-2027 жылдарға арналған көші-қон саясатының тұжырымдамасы болуы мүмкін. Алайда, онда маятниктік көші-қон мәселелері қарастырылмайды. Жалпы, маятниктік көші-қон мәселесі өңірлердің әлеуметтік-экономикалық даму деңгейіндегі теңгерімсіздіктерді азайту міндетінің өзектілігін көрсетеді.
Қарау саны: 1081 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
