Ұрпақтар арасындағы мобильділік: балалар мен ата-ананың «алыстауы»
14.02.2024
Өмір сапасының маңызды көрсеткіші - бұл халықтың әлеуметтік ұтқырлығы, бостандықтың болуы деп түсінуге болады, демек, әлеуметтік мәртебені жақсартуға немесе тұрғылықты жерді өзгертуге мүмкіндік бар. Әлеуметтік мәртебенің өзгеруі, жеке тұлғаның (топтың) әлеуметтік иерархияның бір деңгейінен екінші деңгейіне ауысуы тік ұтқырлық деп аталады. Ұрпақаралық қозғалыстар тік ұтқырлықты өлшеудің бір әдісі болып табылады. Егер біз халықтың өмір сүру деңгейін тік ұрпақаралық ұтқырлықтың көрсеткіші ретінде қабылдайтын болсақ, онда ата-аналарға қатысты адамның өмір сүру деңгейінің жақсаруын ұрпақаралық ұтқырлықтың жоғарылауы, ал төмендеудің нашарлауы деп санауға болады. Қазақстанда және өңірлерде ұрпақаралық ұтқырлықты бағалау үшін "Экономикалық зерттеулер институты" АҚ Азия даму банкімен бірлесіп жүргізген Қазақстан өңірлеріндегі қала және ауыл тұрғындарының сапалы өмір жағдайын қалай қабылдайтыны туралы жалпыұлттық зерттеу нәтижелері ақпарат көзі ретінде пайдаланылды. Осы зерттеу шеңберінде келтірілген, өз ата-анасының өмір сүру деңгейімен салыстырғанда, халықтың өмір сүру деңгейінің өзгеруі туралы сауалнама нәтижелері Қазақстан халқының ұрпақаралық ұтқырлығының бағытын көрсетеді. Алынған мәліметтерге сәйкес Қазақстанда халықтың жартысынан көбі (57,1%) немесе тік ұтқырлыққа ие емес (яғни олардың өмірі, ата-аналармен салыстырғанда өзгермеген (39,1%)), не төмендеме тік ұтқырлыққа ие (яғни олардың өмірі, ата-аналармен салыстырғанда өзгермеген (18,0%)). Халықтың 42,9%-ы ғана ата-аналарға қатысты олардың өмір сүру деңгейі жақсарғанын атап өтті.  Қазақстан өңірлерінің ішінде респонденттердің жартысынан көбі көтеріңкі ұтқырлыққа ие Қарағанды, Ақмола, Маңғыстау, Қызылорда облыстарын атап өткен жөн, өйткені олардың өмір сүру деңгейі ата-аналарына қатысты жақсарғанын атап өтті.  Қазақстанның қалған өңірлерінде халықтың басым бөлігі өршіл тік мобильділікке қол жеткізе алмады. Олардың көпшілігінің өмір сүру деңгейі ата-аналармен салыстырғанда өзгермеді. Тағы бір бөлігі олардың өмір сүру деңгейі ата-аналармен салыстырғанда нашарлағанын атап өтті, яғни олардың тік ұтқырлығы, яғни, мобильділігі төмендеу бағытына ие. Тік ұтқырлығы төмен респонденттердің ең көп саны Шығыс Қазақстан облысында - 27,9%, Павлодар облысында – 26,2%, Астана қаласында – 25,7%, Шымкент қаласында – 25,6% байқалады. Жоғарыда айтылғандай, халықтың төмендеме тік мобильділігі өмір сапасының төмендеуінің және олардың жағдайын жақсарту үшін жағдайдың жеткіліксіздігінің белгілерінің бірі болып табылады. Алынған нәтижелер мемлекет тарапынан өмір сапасының: материалдық әл-ауқаттың, оның ішінде нәтижелі жұмыспен қамту мүмкіндігінің, қоршаған орта сапасының, тіршілікті қамтамасыз ететін игіліктердің қолжетімділігін жақсарту жөніндегі жұмысты одан әрі жандандыру қажеттігін растайды.
Қарау саны: 695 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
