Қала тұрғындарын басқа елді мекендерге көшірудің халықаралық тәжірибесі

26.03.2024

Климаттың өзгеруінің жылдам процесі, оның ішінде су тапшылығы, дақылдардың өнімділігінің төмендеуі, таулардағы қар жамылғысының төмендеуі, техногендік және табиғи апаттар, сондай-ақ пайдалы қазбалардың сарқылуы адамдарды қоныс аударуға мәжбүр етуі мүмкін. 


Аталған тәуекелдер Қазақстан үшін тән болуы мүмкін, сондықтан өз елдерінің тұрғындарын ерікті түрде көшіру тәжірибесі бар елдердің бірнеше мысалын талдаған жөн:

Үндістан тәжірибесі
Мумбай қалалық көлік жобасы қаланың жол қозғалысы мен көлік жүйесін жақсарту мақсатында жасалған. Жобаға жаңа теміржол желілерін салу, станция платформаларын кеңейту, жол өткелдерін бөлшектеу, станцияларды абаттандыру және жолдардан 10 метр қашықтықта тұратын үй шаруашылықтарын көшіру кірді. Бұл теміржолдардың өткізу қабілетін 35% - ға дейін арттыруға, жол жүру уақытын қысқартуға және жеке станцияларда және оның айналасында жолаушылар мен көлік ағынын жақсартуға мүмкіндік берді. Алайда, осы мақсатқа жету үшін жол бойында тұратын 15 мыңға жуық үй шаруашылығын және станциялардың айналасында тұратын 4 мыңға жуық үй шаруашылығын көшіру қажет болды.

Қоныс аудару және оңалту саясаты Дүниежүзілік Банктің саясатына сәйкес тұжырымдалды, ол әрбір «Жобадан зардап шеккен отбасы» бір адамға 20,8 шаршы метр пәтерді ақысыз алуға немесе жер мен активтердің жоғалуы үшін толық өтемақы алуға кеңес берді (Үкімет құрылыс үшін қосымша құқықтар мен мүмкіндіктер ұсына отырып, жеке сектордың қоныс аудару бағдарламасына қатысуын ынталандырды).  

Жер мен активтердің жоғалғаны үшін өтемақыдан басқа, саясат қоныс аударуға көмек көрсетуді және қоныс аударғаннан кейін қолдау көрсетуді, сондай-ақ жастар мен әйелдерге ерекше назар аудара отырып, қоныс аударушылар үшін табысты қалпына келтіру қызметін күшейтуді талап етті.

Сингапур тәжірибесі
Сингапурдың Tianjin Eco-City (STICK) жобасы экономикалық тұрақты, әлеуметтік үйлесімді, экологиялық таза және ресурстарды үнемдейтін қала ретінде ойластырылған. Осы жобаны іске асыру жергілікті тұрғындардан өтемақының мынадай түрлері ұсынылған жерлерді алып қоюды талап етті: 
  • тұрғын жерлер мен құрылыстардың жоғалуы заттай нысанда (үй астындағы учаскені және қоныс аударған адамды қанағаттандыратын баламалы көлемдегі бақша учаскесін ауыстыру арқылы) немесе нарықтық құны бойынша ақшалай өтемақымен өтеледі.
  • тұрғын үй мақсаттары үшін үйді жалға алған жалға алушыларға осы аудандағы басым нарықтық мөлшерлеме бойынша үш айға жалдау ақысы мөлшерінде ақшалай субсидия берілді және балама тұрғын үй іздеуге көмек көрсетілді.
  • бизнесті жоғалтқаны үшін өтемақы мыналарды қамтиды: (i) қоныс аударған бизнес операторын қанағаттандыратын клиенттер үшін тең көлемдегі және қол жетімділіктегі баламалы бизнесті ұсыну; (ii) ақшалай өтемақы; (iii) өтпелі кезеңдегі кірістің жоғалуына байланысты уақытша қолдау (қызметкерлердің жалақысын қоса алғанда).

Қытай тәжірибесі 
Қытай үкіметі елдің орталық аудандарында тұратын 330 мыңнан астам адамды ірі өзендердің бұрылысы арқылы Пекинді және солтүстік аудандардағы басқа дамушы қалаларды сумен қамтамасыз ету жобасын жүзеге асыруға жол ашу үшін қоныстандырды. 

Үкіметтің шешімі бойынша, үйінен кетуге мәжбүр болған әрбір отбасына жылжымайтын мүлік шығындары өтеледі, егістік жерлер бөлінеді, сондай-ақ келесі 20 жыл ішінде 1 адамға жылдық 600 юань (88 АҚШ доллары) өтемақы төленеді.

Қазақстан үшін ұсыныстар
Ел тұрғындарын ерікті / мәжбүрлі қоныс аудару қажеттілігі туындаған жағдайда, Қазақстан қоныс аударатын адамдар үшін неғұрлым қолайлы өмір сүру жағдайларын жасауға назар аударуды, сондай-ақ мынадай ақпаратты талдауды талап етеді:
  • демографиялық аспектілер (үй шаруашылықтарының құрамы жасына, жынысына, туыстық дәрежесіне, ұлтына, білім деңгейіне, адамдардың шығу тегіне, дін мәселелеріне байланысты);
  • экономикалық аспектілер (халықтың табысы, үй шаруашылықтарының құрамы мен меншік саны және т. б.);
  • тұрғындардың негізгі кәсіптері (фермерлер, кәсіпкерлер, жалдамалы жұмысшылар, студенттер және т. б.);
  • қоғамдық қызметтерге қолжетімділіктің болуы (денсаулық сақтау, сумен жабдықтау және санитария, білім беру, көлік және т. б.);
  • қоныс аудару мәселелері бойынша көзқарастар мен артықшылықтар (әлеуметтік сұрақ негізінде).



Қарау саны: 496
Сақталған: 30.10.2024






... күте тұрыңыз

Хорошая погода, не так ли?

Таратылымға жазылу


Операция сәтті аяқталды.



ҚАТЕ!