Қазақстан Республикасы Ұлттық Ғылым академиясының президенті – Закарья Кунсулу Дальтоновна

Закарья Кунсулу Дальтоновна – биологиялық қауіпсіздік саласындағы беделді ғалым. Биология ғылымдарының докторы, профессор, Әл-Фараби атындағы ғылым және техника саласындағы Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығының лауреаты, жаратылыстану ғылымдары Академиясының толық мүшесі, Ресей Жаратылыстану Академиясының корреспондент-мүшесі.

Закарья Кунсулу Дальтоновна 1967 жылы 2 шілдеде Қарағанды облысы Ұлытау ауданы Қарсақпай жұмысшы кентінде инженер және оқытушы отбасында дүниеге келген.  Кунсулу Дальтоновна Ақтөбе педагогикалық институтын 1989 жылы бітірген. Ол Венеция Халықаралық университетінде (Италия) оқуын жалғастырды және K-Water (Оңтүстік Корея) тағылымдамадан өтті.

Кунсулу Дальтоновнаның академиялық мансабы медицина академиясында басталды. Оспанова, онда ол оқытушының көмекшісінен жаратылыстану ғылымдары кафедрасының меңгерушісіне дейін өтті.

  

1995 жылы Закарья К.Д. биология ғылымдарының кандидаты (Алматы) ғылыми дәрежесін алу үшін, сонымен қатар 2002 жылы биология ғылымдарының докторы (Мәскеу) ғылыми дәрежесін алу үшін диссертация қорғады. 2003 жылы профессор атағын алғаннан кейін Қазақстанның үш университетінде кафедраларды кезекпен басқарды.

2006 жылы Закарья К.Д. мемлекеттік қызметі Қазақстан Республикасы Қоршаған ортаны қорғау министрлігінің орталық кеңсесіне жұмысқа кіріскен кезде басталды. 2008 жылдан 2022 жылға дейін Қазақстанның түрлі мемлекеттік ғылыми кәсіпорындарында басшылық қызметтер атқарды. 2022 жылдың тамызында Закарья К.Д. QazBioPharm-ды басқарды.

 

 

Закарья К.Д. - 230-дан астам ғылыми жарияланымдардың, 8 ғылыми-әдістемелік құралдардың, 5 монографияның, өнертабысқа 32 патенттің, оның ішінде 2 халықаралық патенттің, профилактикалық және диагностикалық препараттарды өндіру бойынша 10 нормативтік-техникалық құжаттардың авторы. Оның ғылыми зерттеулерінің негізгі нәтижелері Lancet-тен EClinicalMedicine Frontiers in Microbiology, Infectious Diseases of Poverty, Veterinary Microbiology, Tropical Animal Health and Production, Plant Protection Science және т.б. сияқты жоғары рейтингі бар халықаралық журналдарда ғылыми мақалалар ретінде жарияланды.

 

Закарья Кунсулу Дальтоновна  - COVID-19 коронавирустық инфекциясына қарсы QazCovid-in (QazVac) қазақстандық инактивтендірілген вакцинаны және осы вакцинаны өндіру технологиясын әзірлеуші болып табылады. Ғалымның басшылығымен коронавирустық инфекцияға қарсы тірі, суббірлік және екі рекомбинантты вакцина жасалды. Қазақстанда әзірленген QazVac (QazCovid-in) вакцинасы тазартылған, концентрацияланған, инактивтендірілген вакцина болып табылады. Қазақстандық вакцинаны әзірлеу технологиясы уақытпен тексерілді, оның барлық компоненттері сенімді, өйткені басқа вакциналарды әзірлеу кезінде сыналды. Оның тиімділігі, зерттеулер мен қолдану тәжірибесіне сәйкес, 90%-тен жоғары.

International Woman`s Day (IWD)-ның жаһандық бастамасы ең көрнекті әйел вакцина жасаушыларды атады. Қазақстандық ғалым Күнсұлу Закария, «COVID-19 коронавирустық инфекциясына қарсы вакцина әзірлеу» ғылыми-техникалық бағдарламасының тең басшысы вакцинацияны дамытуға барынша үлес қосқан әйелдердің әлемдік рейтингіне енді. Ұйымның пікірінше, пандемиямен күреске айтарлықтай үлес қосты: Сара Гилберт (AstraZeneca), Катрин Ян ее (Pfizer), Кизмекия Корбе (Moderna), Елена Смолярчук (SputnikV), Сумати Кей (Covaxin India), Хэнэке Шутмэкер (Johnson&Johnson) және Озлем Туречи (BioNTech).

Закарья К.Д. Қазақстанның қоғамдық өміріне белсенді қатысады, ол ұлттық құрылтайдың мүшесі, Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы Ғылым және технологиялар жөніндегі ұлттық кеңес, «Аманат» партиясының саяси кеңесі, әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің Директорлар кеңесі, «биоқауіпсіздік және биотехнология» журналының бас редакторы, «Ұлттық сараптама және сертификаттау орталығы» АҚ (НацЭкС) бейтараптық комитетінің Төрағасы, халықаралық стандарттар бойынша сертификатталған аудиторы болып табылады: ISO 19011:2002 - экологиялық менеджмент; ISO 15189:2007 - медициналық менеджмент; ISO 9001:2000 - сапа менеджменті; OHSAS 18001:2007 - кәсіби қауіпсіздік және денсаулық менеджменті, ИСО 15189-2007 «Медициналық зертханалар. Сапа мен құзыреттілікке қойылатын ерекше талаптар», Сараптамалық кеңестің мүшесі және «Технологиялық даму жөніндегі ұлттық агенттік» АҚ техникалық сарапшысы.