Рейтинг көрсеткіштері не туралы айтады?
15.04.2024
Осы айда біз халықаралық сауда рейтингтерінің көрсеткіштерін қарастырамыз. Бүгін күн тәртібінде тауарларды экспорттау тақырыбына назар аударайық. IMD бәсекеге қабілеттілігінің әлемдік рейтингі шеңберінде тауарлар экспорты бойынша 3 көрсеткіш – құндық мәндегі экспорт көлемі, тауарлардың ЖІӨ-ге экспорты үлесі және тауарлар экспортының өсуі қаралады. Анықтама: 2023 жылғы рейтингте Дүниежүзілік сауда ұйымының 2022 жылғы деректері пайдаланылды. IMD 2023 рейтингіне сәйкес Қазақстан тауарлар экспортының көлемі бойынша 84,66 млрд АҚШ доллары мәнімен 64 елдің ішінде 43-орынға ие болды. Экспорттың 2019 жылғы рейтинг көрсеткішімен салыстырғанда 38,9%-ке өсуіне қарамастан, Қазақстанның позициясының айтарлықтай өсуі байқалмайды. 
Бұл ретте ЖІӨ-ге тауарлар экспортының үлесі бойынша өзге жағдай қалыптасуда-экспорт көлемі бойынша көшбасшылар аутсайдерлер қатарында. Мысалы, АҚШ соңғы 63 – ші, Жапония-55-ші орында. Гонконг, БАӘ, Словения, Сингапур және Бельгия жетекші орын алады.  ЖІӨ-ге тауарлар экспортының үлесі бойынша Қазақстан 2019 жылғы рейтингпен (35,74%) салыстырғанда 2 орынға төмендеп, 37,86% мәні бар 64 ел арасында 30-орынға ие болды. Қазақстанның бәсекелестік артықшылығы тауарлар экспортының өсуі болып табылады, ол бойынша ел 8 орынға ие болды. Тауарлар экспортының 39,65% өсуі (құндық мәнде 60,63 млрд АҚШ долларынан 84,66 млрд АҚШ долларына дейін ұлғаюы) елге алдыңғы рейтингпен салыстырғанда позициялардың 9 тармаққа жақсаруын қамтамасыз етті.  Тауарлар экспортының динамикалық өсуі Кувейт, Норвегия, Катар, Сауд Арабиясы және Венесуэла сияқты елдерде де байқалады. Бұл ретте Оңтүстік Африка, Жапония, Перу және Гонконгта тауарлар экспортының төмендеуі тіркелді, олар рейтингте соңғы орындарды иеленді. ҚР АӘК Ұлттық статистика бюросының деректеріне сәйкес 2023 жылы (алдын ала деректер) тауарлардың экспорты 78 674,5 млн АҚШ долларын құрады (2022 жылы – 84 593,1 млн АҚШ доллары). Экспорттың ең үлкен көлемі минералдар мен металдарға (78,3%) – күрделілігі төмен және орташа өнімдерге тиесілі. Мемлекеттік саясаттың бағыттарының бірі қазақстандық өнімді ілгерілету және шикізаттық емес экспортты дамыту үшін қолайлы жағдайлар жасау болып табылады. Осы бағыт шеңберінде кәсіпорындарға Өтемақы, сақтандыру және кепілдік беру, субсидиялау және қаржылық емес құралдар арқылы қаржылық қолдау көрсету бойынша шаралар қабылдануда. Бұдан басқа, экспортты ынталандыру мақсатында Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша KazakhExport компаниясының базасында экспорттық-кредиттік агенттік құрылды. Сонымен қатар, экспортталатын тауарлар номенклатурасын ұлғайту жолымен экспорттың «күрделілігінің» өсуін қамтамасыз ету негізгі міндет болуға тиіс. Экономиканың күрделілік индексінің (Economic Complexity index ) рейтингіне сәйкес Қазақстан экономикасы онша күрделі емес, бұл елдің рейтингтегі әлсіз позициясымен расталады – 133 елдің ішінде 88-орын.
Қарау саны: 434 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
