«Рейтинг көрсеткіштері не туралы айтады?» айдары
30.12.2024
Халықаралық рейтингтер көрсеткіштерін, оның ішінде заңдардың сақталуы мен орындалу маңыздылығын көрсететін деректерді талдауды жалғастырамыз.
Құқық үстемдігі индексіндегі (ҚҮИ) маңызды факторлардың бірі – сыбайлас
жемқорлықтың болмауы. Бұл фактор
сарапшылар мен үй шаруашылықтары арасында жүргізілген сауалнамалар негізінде
бағаланады. Әр фактор бойынша алынған деректер негізінде ел үшін жалпы балл
есептеледі. Бұл балл 0-ден 1-ге дейінгі шкалада беріледі, мұнда 1 – құқық
үстемдігі принципінің жоғары деңгейде сақталуын, ал 0 – төмен деңгейін
білдіреді. «Сыбайлас
жемқорлықтың болмауы» факторы 4 шағын факторға бөлінеді: 1. Атқарушы билік өкілдері мемлекеттік лауазымдарды
жеке пайда табу үшін пайдаланбайды. 2. Сот билігінің өкілдері мемлекеттік лауазымдарды жеке
пайда табу үшін пайдаланбайды. 3. Полиция мен қарулы күштердің қызметкерлері
лауазымдарын жеке пайда табу үшін пайдаланбайды. 4. Заң шығарушы билік өкілдері мемлекеттік лауазымдарды
жеке пайда табу үшін пайдаланбайды. 2024
жылдың қорытындысы бойынша «Сыбайлас жемқорлықтың болмауы» факторы бойынша
Қазақстан 63-орыннан 59-орынға көтеріліп, көрсеткіші 0,48-ден 0,50-ге жақсарды.
Дереккөз: Құқық үстемдігі индексі 2020-2024 Көш басында
Дания (0,95), Норвегия (0,94) және Сингапур (0,92). Ең төменгі көрсеткіштер
Камбоджада (0,23), Боливияда (0,23) және Конгода (0,17) тіркелген. Қазақстан
Республикасының Бас прокуратурасы Құқықтық статистика және арнайы есепке алу
комитетінің деректері бойынша елдегі сыбайлас жемқорлық қылмыстарының саны
біртіндеп азайып келеді. 2019 жылмен салыстырғанда тергеуі аяқталған қылмыстық
істер саны 1 706-дан 2023 жылы 1 298-ге дейін қысқарды. Кесте 1 – Сыбайлас жемқорлық қылмыстары бойынша құқықтық статистика көрсеткіштері
* Тергеуі аяқталған қылмыстық істер саны Жалпы,
сыбайлас жемқорлық деңгейін төмендету үшін құқықтық жүйені жақсарту,
мемлекеттік процестердің ашықтығын арттыру және азаматтық бақылауды күшейту
бағытында түрлі шаралар қабылдануда. Қазақстан
Республикасының Ұлттық даму жоспарының аясында сыбайлас жемқорлыққа қарсы
саясатты жетілдіру басым бағыт ретінде белгіленген. Мақсат – сыбайлас жемқорлық
деңгейін азайту, оның алдын алу және жауапкершіліктің бұлтартпастығын қамтамасыз
ету. Сонымен қатар, 2022-2026 жылдарға арналған сыбайлас жемқорлыққа қарсы
саясат тұжырымдамасына сәйкес, сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті арттыру,
адал бизнес пен мемлекеттік аппаратты дамыту көзделген. 2029
жылға қарай Transparency International ұйымының сыбайлас жемқорлықты қабылдау
индексі бойынша Қазақстан көрсеткіші 40-49 балл деңгейіне жетеді деп күтілуде.
Қарау саны: 48 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
