2024 жыл Америка, Африка және басқа да өңірлерді қамтыған экстремалды ауа райы құбылыстарымен есте қалды. Зерттеулер бұл оқиғалардың климаттың өзгеруімен күшейгенін көрсетіп, адамдардың өмірін сақтау және зиянды азайту үшін дәлірек болжамдар мен жетілдірілген әрекет ету жүйесінің қажеттілігін алға тартады.
2024 жылы
Оңтүстік Африка мен Орталық Америкада ұзаққа созылған құрғақшылық, Испанияда
қатты жауын-шашын, АҚШ-тың шығыс жағалауында Хелен атты қауіпті дауыл және
Қазақстанда соңғы 80 жылдағы ең ірі су тасқындары тіркелді. Бұл апаттар
миллиардтаған адамдардың өміріне әсер етті.
Қытай
Ғылым академиясының Атмосфера физикасы институтының докторы Вэнься Чжан (Dr.
Wenxia Zhang) жетекшілік еткен соңғы зерттеу 2024 жылдың ең маңызды климаттық
оқиғаларының, соның ішінде нөсер жауындар, су тасқындары, тропикалық циклондар
мен құрғақшылықтардың негізгі себептерін зерттейді. 2024 жылғы көптеген нөсер
жауындар мен құрғақшылықтар 2023-2024 жылдардағы қысқы кезеңде Эль-Ниньо
құбылысымен (Тынық мұхитының орталық және шығыс бөліктерінде, экватор маңында
мұхит бетінің температурасының аномалды ауытқуымен байланысты климаттық
құбылыс) байланысты атмосфералық жағдайлармен түсіндіріледі.
Дегенмен,
Эль-Ниньо барлық экстремалды құбылыстарды толықтай түсіндірмейді. Зерттеулерге
сәйкес, адамның индустрияға дейінгі кезеңнен бері жүргізген әрекеттері тудырған
климаттың өзгеруі нөсер жауындардың, тропикалық циклондардың және
құрғақшылықтардың ауқымын арттырды, бұл экономикалық және әлеуметтік салдарға
әкелді.
Экстремалды
климаттық құбылыстардың күшею себептерін түсінгенімізбен, олардың болжамдарының
дәлдігі бойынша әлі де проблемалар бар. Әсіресе бақылаулар мен модельдер
арасындағы сәйкессіздіктер болжам нәтижелеріне сенімділікті шектейді.
Болжамдардың
сапасын арттыру маңызды, бірақ экстремалды құбылыстардың салдарын азайту үшін
ескертулерді дұрыс тарату және оларға негізделген әрекеттерді жүзеге асыру
маңыздырақ. Қазіргі кезде экстремалды ауа райы мен климаттық құбылыстарға әсер
ететін факторларды түсіну ғана емес, сонымен қатар олардың пайда болуын
жақсырақ болжау және жедел әрекет етуге арналған тиімді жүйелерді әзірлеу
ерекше маңызға ие.
