«Өңірлер: апта оқиғалары» (10-16 ақпан 2025 ж.)

Астана. Елордада қалалық жүйелер жұмысының қауіпсіздігі мен тиімділігін арттыруға бағытталған Smart City саласындағы инновациялық жоба іске асырылуда.

Бүгінде қалада желілік учаскелер мен қиылыстардағы 6 мың камераны, сондай-ақ 4 мың жалпы бейнебақылау камерасын және 3 мың бөгде камераны қамтитын 700 аппараттық-бағдарламалық кешен жұмыс істейді. Жаңа жоба шеңберінде қолданыстағы инфрақұрылымды одан әрі пайдалану, сондай-ақ оны жаңғырту және кеңейту көзделген. Жоба 2030 жылға дейін есептелген, жобаның қуаты 14 000 мың жалпы бейнебақылау камерасын, 8 000 кіріктірілген бөгде камераны және ЖҚЕ бұзушылықтарды тіркеудің 1202 аппараттық-бағдарламалық кешенін құрайды.

Жобаның негізгі мақсаты - бейнеаналитика жүйесіне қосылумен және жасанды интеллектті қолданумен 100 мыңнан астам жалпы бейнебақылау камерасымен қаланың цифрлық егізін құру. Бұл нақты уақыт режимінде ықтимал қауіптерді анықтауға және әрекет етудің жеделдігін арттыруға мүмкіндік береді.

Жоба шамамен 53 млрд. теңге тікелей инвестицияны көздейді.

Солтүстік Қазақстан облысы.  Өңірде су тасқыны кезеңіне дайындық жүргізілуде: жөндеу және инженерлік жұмыстар бір күнге тоқтамады. Келесі жұмыстар жүргізілді: 8 қорғаныс бөгеті нығайтылды, облыс бойынша 80 км бөгеттер мен үйінділер салынды және нығайтылды, автожолдарда 108 су өткізгіш құбырлар мен тюбингтер орнатылды, 10 км су бұрғыш арықтар мен каналдар тереңдетілді, шағын өзендердің 4 км арнасы тазартылды, 214 км нөсер кәрізі тазартылды және жөнделді, бірінші көтергіш сорғы станциясын қайта жаңарту аяқталуда.

Мұз кептелістерінің алдын алу және еріген сулардың кедергісіз өтуін қамтамасыз ету үшін Петропавлдағы Есіл өзені мен кіші өзендердің 49 учаскесінде және 8 ауданда профилактикалық жарылыс жұмыстары жүргізілетін болады.

Мемлекеттік органдар күшейтілген жұмыс режиміне ауыстырылды.

Қызылорда облысы. Өңірде инфрақұрылымды белсенді дамыту және ірі инвестициялық жобаларды іске асыру жалғасуда. Олардың қатарында инвестиция көлемі 15,4 млрд теңгені құрайтын "Жолаушылар вагондарын жөндеу, техникалық қызмет көрсету кешені және вагон құрастыру зауыты" ауқымды жобасы бар. Жаңа кешен елдің теміржол инфрақұрылымын дамытуға оң әсер етеді.

Жылына қуаты 197,1 мың тонна шыны зауыты да стратегиялық объектіге айналды. Өнімдер Ресейге, Өзбекстанға, Қырғызстанға және Тәжікстанға экспортталады. Өткен жылы мұнда энергия үнемдейтін шыны өндіру желісі іске қосылды.

Құны 215 млрд. теңгені құрайтын жаңа ЖЭО-ны 135 млрд. теңгеден астам инвестиция салған "Ақса Энерджи" түрік компаниясы іске асыруда. Нысанның қуаттылығы 240 МВт құрайды, бұл пайдалануға берілгеннен кейін өңірді электр энергиясымен толық қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.

Білім беру саласында өңірде "Жайлы мектеп" ұлттық жобасы іске асырылуда. Облыста 6,9 мың орынға арналған 10 мектеп салу жоспарлануда, оның 5-і пайдалануға берілген. Қалғандарының құрылысы биыл аяқталады.

Облыстық бюджеттен халықаралық стандарттарға сәйкес келетін 11 мың орынға арналған стадион салуға 20,9 млрд. теңге бөлінді. Қазіргі уақытта трибуналардың металл конструкцияларын монтаждау аяқталды, қабырғалар мен витраждар салу жұмыстары жүргізілуде.

Соңғы үш жылда өңірде құрылыс жұмыстарының көлемі едәуір өсті, ал өткен жылдың қорытындысы бойынша өсім 153,8%-ды құрады. 866,8 мың шаршы метр тұрғын үй пайдалануға берілді, бұл рекордтық көрсеткіш болып табылады.

Түркістан облысы. Облыста көтерме-тарату орталығын ашу мәселесі қаралуда, әкімдік шетелдік озық тәжірибені зерделеуде. Өңір үшін жаңа жұмыс орындарын құру және өндіріс көлемін ұлғайту маңызды. Өңірде Қазақстанның барлық жылыжайларының 70%-ы орналасқан, бұл ретте, олардың ауданы жыл сайын ұлғайып келеді.

Сарыағаш ауданы Жібек жолы ауылдық округіндегі "Agro Tur" шаруа қожалығында 4 га жылыжай көкөніс көшеттерін, оның ішінде қызанақ, қияр, қырыққабат, баялды, болгар бұрышын, сондай-ақ раушан мен хризантеманы өсіру үшін пайдаланылады. Жалпы ауданы - 15 га, жобаның құны - 1,2 млрд. теңге. Мұнда бір уақытта 3 миллион көшет, ал жылына 12 миллион көшет және 310 тонна көкөніс өсіруге болады. Шаруашылық заманауи технологияларды қолданады: 1 га жылыжай көшеттерді өсіру үшін голландиялық технологиялармен жабдықталған. Өсімдіктерді егу және күту процесі толығымен автоматтандырылған. Тұқым себуге арналған жабдық Италиядан әкелінген.

Өңірде 2025 жылы 60 мыңнан астам жұмыс орнын ашу жоспарлануда. Өткен аптада 995 жұмыс орны құрылды, оның ішінде 420 адам жұмысқа орналастырылды.

Маңғыстау облысы. Швейцариялық "Swiss Choice Holding" компаниясы Түпқараған ауданында "Red Pearl" балық фермасының инвестициялық жобасын іске асыруда, онда жылына 100 тоннадан 600 тоннаға дейін бекіре тұқымдас балық өсіру және Каспий теңізінің жағалауында 100 тонна уылдырық өндіру көзделген.

Құрылыс жұмыстары басталғаннан кейін 30-ға жуық жаңа жұмыс орны ашылады. Компания өз өнімдерін ішкі нарықта сатуды және оны шетелге экспорттауды жоспарлап отыр.

Жетысу облысы. Өңірде көктемгі егіс жұмыстарын жүргізу бойынша жедел штаб жұмыс істейді. Бүгінгі таңда тұқымның, дизель отынының, тыңайтқыштардың және ауыл шаруашылығы техникасының қажетті көлемін дайындау бойынша шаралар қабылдануда.

Өңірдегі ауыл шаруашылығы дақылдарының егіс алқаптары 510,7 мың га құрайды, соның ішінде бидай - 95,4 мың га, арпа - 157,6 мың га, дәнмен жүгері - 40,0 мың га, күріш - 1,2 мың га, майлы дақылдар - 89,7 мың га, картоп - 6,8 мың га, көкөніс-бақша дақылдары - 8,9 мың га, жемшөп дақылдары - 97,3 мың га.

Қант қызылшасының егістік алқабы өткен жылмен салыстырғанда 1,5 мың гектарға 12,2 мың гектарды немесе одан аз болады. 550,0 мың тонна қант қызылшасын алу жоспарлануда. 12,2 мың га алаңда 17,1 мың егіс бірлігі көлемінде қант қызылшасын себуге қажетті тұқым көлемі Көксу қант зауыты және "Жетісу" әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы арқылы қамтамасыз етіледі.

Бұдан басқа, "Аграрлық несие корпорациясы" АҚ көктемгі егіс жұмыстарына дайындық аясында облыстың 104 шаруашылығынан жалпы сомасы 3,0 млрд. теңгеге өтінімдер қабылданды. Оның ішінде бүгінгі таңда 35 шаруашылыққа 942 млн. теңгеге несие берілді.

Алматы. Оңтүстік елордада "2040 жылға дейін перспективада қаланы жылумен жабдықтауды дамытудың 2030 жылға дейінгі жоспары" әзірленді. Құжат жылу желілерін жаңғырту мен реконструкциялауды, ескірген технологиялар мен жабдықтарды ауыстыруды, сондай-ақ перспективалы құрылыс аудандарында жаңа қазандықтар салуды көздейді.

Жобаны әзірлеу кезінде алдағы онжылдықтарға ресурстарды ұтымды бөлуге мүмкіндік беретін және ұзақ мерзімді перспективада жылумен жабдықтаудың тұрақтылығына кепілдік беретін болжам жүзеге асырылды.

Бүгінгі таңда 25 жастан асқан жылу желілерінің үлесі қаланың балансына иесіз желілерді беру есебінен өсуде. Жыл сайын 39 км құбырларды қайта жаңарту кезінде 2040 жылға қарай желілердің тозу деңгейін тозу деңгейін 20%-дан астамға төмендету жоспарлануда.

Қабылданған шаралар жылумен жабдықтаудың сенімділігін арттыруға, жаңа тұтынушыларға жылудың үздіксіз берілуін қамтамасыз етуге және пайдалану шығындарын азайтуға мүмкіндік береді.

Қарағанды облысы. Өткен жылы облыс орталығында 20 км су құбыры желілері мен сонша кәріз желілері ауыстырылды. Бұл апаттар санын азайтуға мүмкіндік берді. Биыл инвестициялық бағдарлама бойынша қайта құру жалғасады.

Қаланың су құбыры желілерінің ұзындығы - 1200 км, тозуы - 59%, 20 жылдан асқан шамамен 400 км құбыр, 50 жыл бұрын салынған желілер бар.

Кәріз желілерінің тозуы - 82%, 737 км құбырлардың 500 км-ден астамы 30-дан 50 жыл және одан да көп уақыт бұрын салынған.

Биыл бекітілген инвестициялық бағдарлама бойынша 40 су құбыры желісін қайта құру жоспарланған, сонымен қатар қосымша инвестициялық бағдарлама бар – тағы бес нысан. 45 көшеде жалпы 30 км су құбыры желісі ауыстырылады, сондай-ақ 18,5 км кәріз желісін ауыстыру жоспарлануда. Инвестициялардың жалпы сомасы 6,1 млрд теңгені құрайды.

Абай облысы. Мұнда Ядролық медицина және онкология орталығында SOMATOM go.Sim компьютерлік томографы және TrueBeam сәулелік терапия жүйесі іске қосылды. Заманауи жабдықтар "Қазақстан Халқына" Қоғамдық қорының қолдауымен сатып алынды.

Озық технологияларды пайдалану диагностикалау дәлдігі мен емдеу тиімділігін едәуір арттыруға мүмкіндік береді, сондай-ақ өңір және бүкіл ел тұрғындары үшін онкологиялық көмекке кеңірек қол жеткізуді қамтамасыз етеді.

Томограф ісік процестерін егжей-тегжейлі бейнелеуге арналған, бұл сәулелік терапияны дәл жоспарлауға ықпал етеді. Жабдық кескін сапасын жоғалтпай сәулелену мөлшерін төмендетеді және емдеу дәлдігін арттыра отырып, емделушінің физиологиялық параметрлерін ескереді. Сонымен қатар, жүйе тіпті ең күрделі сәулелік терапия әдістерін жоспарлау процесін жылдамдатады.

TrueBeam жүйесі тек қатерлі жасушаларға әсер ету және сау тіндерге әсерін азайту арқылы жоғары дәлдіктегі сәулелік терапияны қамтамасыз етеді.

Жаңа қондырғылардың арқасында орталықтың емделушілері нақты диагноздарға қол жеткіз алады және уақтылы медициналық көмекке жүгінеді.

Түркістан облысы.  Өңірде жалпы ауданы 1 700 га болатын өңірлік маңызы бар 14 индустриалдық аймақ бар, оның 5-і өткен жылы құрылған. Сонымен қатар, Ордабасы ауданында 2 жеке индустриялық аймақ құрылды. Аймақтардың жалпы саны 16-ға жетті. Онда 120 млрд. теңге сомасына 82 жоба іске асырылуда.

2024 жылы Өңірлік үйлестіру кеңесі индустриалдық аймақтарға енгізілген 18 инвестициялық жобаны мақұлдады.

Қарағанды облысы. 13 мыңнан астам халқы бар Приозерск қаласында осы уақытқа дейін Мәдениет үйі болмаған. Енді мәселе шешімін тапты: бұрынғы Офицерлер үйінің ғимараты қалаға беріледі.

ҚР Қорғаныс министрлігімен объектіні қаланың коммуналдық меншігіне беру туралы уағдаластыққа қол жеткізілді. Қазіргі уақытта жер учаскесін бөлу және техникалық құжаттаманы дайындау жұмыстары жүргізілуде.

Ғимарат апатты жағдайда және күрделі жөндеуді қажет етеді. Барлық құжаттар ресімделіп қала теңгеріміне берілгеннен кейін ғимаратты қалпына келтіру жұмыстары басталады.

Қалада Приозерск тұрғындарының әлеуметтік осал санаттарының тұрғын үй жағдайларын жақсартуға ерекше назар аударылады. Биыл жергілікті билік төрт қабатты үйді жөндеумен айналысатын кәсіпкерден 20-ға жуық пәтер сатып алуды жоспарлап отыр.

Ақмола облысы. Өңірде 400 шақырымнан астам су құбырын салу мен қайта жаңартуды көздейтін 45 жоба іске асырылуда. Елордалық аймақтағы қалалардағы сумен жабдықтау - бұл дерлік шешілген мәселе. 100% белгісіне жету үшін тек төрт жобаны аяқтау қалды.

Биыл облыс орталығындағы Станционный кентінде, Қосшы, Макинск және Ерейментауда жүзеге асырылып жатқан жобаларды аяқтау жоспарлануда. Осы жобаларды іске асыруға аудандық және облыстық бюджеттерден қаражат бөлінді.

Барлық осы жобаларды іске асырудың арқасында 12 мыңнан астам ақмолалықты сумен қамтамасыз етуге болады. Бұдан басқа, жыл соңына дейін өңірде сумен жабдықтау және су бұру бойынша тозуды азайту үшін 70 жобаны іске асыру жоспарлануда.

Алматы облысы. 2024 жылы облыс аграршылары 49,1 мың га жүгері егіп, егін толық көлемде жиналды. Орташа өнімділік 55 ц/га құрады, бұл 270,7 мың тонна өнім алуға мүмкіндік берді. Бұл аймақтың соңғы жылдардағы ең жақсы нәтижелерінің бірі.

Егіннің негізгі бөлігі - 175 мың тонна – жем-шөп қажеттіліктеріне бөлінді, тағы 94 мың тонна қайта өңдеуге жіберілді, 1,3 мың тонна келесі жылдың егіс науқанына қалдырылды. Негізгі қайта өңдеушілердің арасында - «Жаркент крахмал-патока зауыты» (78 мың тонна), «АзияАгроФуд» (60 мың тонна) және «Көк Теңіз» (14 мың тонна). Жүгерінің орташа сатып алу бағасы тоннасына 55-60 мың теңгені құрады, ал құс фабрикалары оны килограмына 74 теңгеден сатып алды.

Өңірде ауыл шаруашылығы өндірушілерін қолдау үшін жүгеріні қайта өңдеуді субсидиялау қолданылады. 2024 жылы осы мақсаттарға 1,5 млрд.теңге бөлінді, бұл аграршыларға қайта өңдеуге берілген әрбір тонна үшін 18 мың теңгені өтеуге мүмкіндік берді. Облыста 102,6 мың тонна астықты сыйдыра алатын үш лицензияланған қойма жұмыс істейді.

Өңір елдегі негізгі астық өндірушілердің бірі болып қала береді. 2025 жылы жүгері дақылдары 52,6 мың гектарға дейін ұлғаяды, бұл 2024 жылмен салыстырғанда 3,5 мың гектарға артық.

Шығыс Қазақстан облысы. Өскемен қаласының әкімдігінде бизнесті қолдау және әкімшілік кедергілерді жою жөніндегі қалалық штаб отырысында төрт ірі жоба ұсынылды.

Олардың бірі пластикті кәдеге жаратуға және оны бастапқы шикізатқа айналдыруға бағытталған. Бастама жылына 4 тоннадан астам қалдықтарды қайта өңдеуді көздейді. Тағы бір бастама танымал шетелдік платформаларға балама болатын балаларға арналған білім беру ойындарын құруға қатысты. Әзірлеуші ұлттық және оқу элементтеріне баса назар аударады.

Ең ауқымды жоба қонақ үйі, коммерциялық алаңдары мен мейрамханалары бар 22 қабатты көпфункционалды кешен салу болды. Оның биіктігі 60 метрді құрайды, бұл оны Өскемендегі ең биік ғимарат етеді. Инвесторлар қаржыландыруды мақұлдады, құрылысты аяқтау 2027 жылға жоспарланған.

Жамбыл облысы. Жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің мемлекеттік шараларының арқасында кәсіпкерлікті және оқыту бағдарламаларын дамыту, мемлекеттік гранттар беру есебінен еңбек ресурстарының құзыреті айтарлықтай артады.

2024 жылы әлеуметтік саланы дамытуға 42,4 млрд. теңге бөлінді, бұл өткен жылмен салыстырғанда 1,2 есе көп. Өңірде 10 мың азаматқа 100 жұмыс орнын құру жоспары асыра орындалды. Жаңа кәсіпкерлік бастамаларды қолдау есебінен 13,1 мыңнан астам жұмыс орны құрылды (жоспар - 11 мың).

Өңірлік жұмыспен қамту картасы аясында 70,1 мыңнан астам жұмыс орны, оның ішінде - 51,3 мың тұрақты жұмыс орны құрылды. Жыл қорытындысы бойынша халықты жұмыспен қамтудың белсенді шараларымен қамту жоспары да асыра орындалды.

Жұмыспен қамтуға жәрдемдесу шараларымен 2024 жылы 62,7 мың Жамбыл (жоспар - 55,6 мың) қамтылды. Атап айтқанда, олар тұрақты жұмыс орындарына, субсидияланатын жұмыс орындарына орналастырылды, өтеусіз гранттар алды. Атаулы әлеуметтік көмек алушылардың саны 2023 жылмен салыстырғанда 10,8 мың адамға азайды.

2025 жылы өңірде 65,6 мың жұмыс орнын, оның ішінде 48,2 мың тұрақты жұмыс орнын құру жоспарлануда.