Қалалар үшін урбанизацияның жағымсыз салдарын қалай болдырмауға болады?

БҰҰ мәліметтері бойынша Солтүстік Америкада урбанизацияның орташа деңгейі 83,6%, Латын Америкасында 82,4%, Еуропада 76,1%, Азияда 54%, Африкада 45,9% құрайды. Бұл ретте, Солтүстік Америкада урбанизация деңгейінің жылдық өсу қарқыны - 0,2%, Латын Америкасы мен Еуропада - 0,3%, Азия мен Африкада – шамамен 1,1%.

Қалалар үшін урбанизация процесі оң және теріс әсер етеді:

Урбанизация әдетте қалалар үшін үлкен оң әлеуметтік-экономикалық әсер етеді: бұл ЖІӨ-нің өсуі және халықтың табысының артуы; өмір сүру сапасын жақсарту және адами капиталдың өсуі (сапалы білім беру және денсаулық сақтау қызметтерінің қол жетімділігі арқылы); көлік, коммуналдық және әлеуметтік инфрақұрылымды дамыту және басқалар.

Еліміздің ірі қалаларында урбанизацияның жағымсыз салдарын болдырмау агломерациялық экономиканы дамыту бойынша кешенді тәсілді талап етеді. Дүниежүзілік банк тобы сарапшыларының пікірінше, Қазақстан агломерациялық экономиканың пайдасын толық іске асырмайды.

Агломерациялық экономиканы дамыту жөніндегі негізгі шаралардың бірі:

• Бизнес үшін жағдай жасау, мысалы, әкімшілік жүктемені азайту арқылы агломерацияларда шағын және орта кәсіпорындарды дамыту;
• Инфрақұрылымды дамыту, оның ішінде ыңғайлы өмір сүру және тауарлар мен адамдардың тиімді қозғалысы үшін көлік және логистикалық инфрақұрылымды жаңғырту;
• Инфрақұрылымға жүктемені азайту және қала ішіндегі әлеуметтік теңсіздікті азайту үшін агломерация халқының өсуін ескере отырып, жайлы тұрғын үй салу;
• Ғылыми-инновациялық кластерді дамыту үшін белгілі бір жоғары оқу орындары мен ғылыми-зерттеу ұйымдарын агломерацияға көшіру;
• Мәдени және тарихи нысандарды дамыту. Бұл туристерді тарта алады, мәдени және шығармашылық индустрияларды дамыта алады, бұл жаңа жұмыс орындарын ашады және агломерациялардың экономикалық тартымдылығын арттырады.

Шынар Төлешова