Дүниежүзілік мұхит 1980-шы жылдардағыдан 4 есе жылдам қызады

Мұхиттар атмосферадан жылудың едәуір бөлігін сіңіру арқылы Жердің климатын реттеуде шешуші рөл атқарады. Олардың қызуының жеделдеуі климаттық өзгерістердің күшеюін көрсетеді. Зерттеудің жетекші авторы, Рединг Университетінің (Ұлыбритания) профессоры Кристофер Мерчанттың айтуынша, егер бұл үрдіс жалғаса берсе, онда жаһандық жылыну қарқыны жеделдетіліп, тезірек және ауыр зардаптарға алып келеді.

Теңіз суы температурасының жоғарылауы мұхиттың химиялық құрамына әсер етеді. Жылы су оттегін аз ұстайды, бұл оның жоғарғы қабаттарда төмендеуіне әкеледі. Сонымен қатар, температура градиенттерінің өзгеруі су қабаттарын араластыруды қиындатады, терең аймақтарды оттегімен қанықтыруға жол бермейді. Осы процестердің нәтижесінде "өлі аймақтар" деп аталатын - көптеген теңіз ағзалары өмір сүре алмайтын оттегі мөлшері өте төмен аймақтар пайда болады. Бұл аймақтар қазірдің өзінде-ақ көптеген жағалау аймақтарында байқалады және кеңеюін жалғастыруда.

Мысалы, Мексика шығанағында өлі аймақтардың пайда болуы байқалады, бұнда жыл сайын 15000-20000 км2 жететін ең үлкен гипоксиялық аймақтардың бірі тіркеледі, және Балтық теңізінде, бұнда оттегінің төмен мөлшері шамамен 70 000 км2 құрайды. Ұқсас аймақтар Араб теңізінде, Батыс Африка жағалауында және Қытайдағы Янцзы өзенінің сағасында пайда болады. Бұл аймақтар теңіз экожүйелерінің қысқаруына және балық қорының төмендеуіне әкелетін елеулі экологиялық өзгерістерге ұшырайды. Флора мен фаунаның мұндай жағдайларға бейімделуге уақыты жоқ және жойылып кетеді, тек анаэробты бактериялар ғана (яғни, өмір сүру үшін оттегі қажет емес) өмір сүруін жалғастыра алады.

Осы салдардан басқа, жаһандық жылыну мұздықтардың, әсіресе Гренландия мен полюстердің тез еруіне ықпал етеді, бұл теңіз деңгейінің өсуін одан әрі арттырады. Ғалымдардың пікірінше, мұздықтар 2000 жылдан бері көлемінің шамамен 5% жоғалтты, бұл жыл сайын 300 миллиард тонна мұздың жоғалуына тең. Бұл процесс жалғасуда және жеделдеуде: жоғалған мұздың көлемін әр секунд сайын үш олимпиадалық бассейннің жойылуымен салыстыруға болады. Біріктірілген бұл өзгерістер жағалау аймақтарында тұратын миллиондаған адамдарға қауіп төндіретін ұзақ мерзімді экологиялық және әлеуметтік-экономикалық тәуекелдерді тудырады.

Осы жағымсыз үрдістерді бәсеңдету үшін парниктік газдар шығарындыларын азайту және баламалы энергия көздеріне көшу қажет. Мұндай әрекеттерсіз мұхиттардың жылынуын жеделдету және онымен байланысты әсерлер жалғасады, бұл болашақта одан да үлкен экологиялық және әлеуметтік мәселелерді тудырады.

Белсенді шараларсыз миллиардтаған адамдар теңіз деңгейінің көтерілуінен, экожүйелердің бұзылуынан және теңіз ресурстарының тапшылығынан зардап шегуі мүмкін, бұл халықтың жаппай қозғалысына және жаһандық тұрақсыздықтың өсуіне әкеледі деп ескертеді ғалымдар.