"Орталық-Батыс" автомагистралі - Қазақстан үшін негізгі инфрақұрылымдық жоба

Бұл ауқымды инфрақұрылымдық жоба Қазақстанның транзиттік әлеуетін едәуір нығайта отырып, Транскаспий халықаралық көлік бағытына (ТХКБ) тікелей шығуды қамтамасыз етеді.

Магистраль құрылысы соңғы жылдардағы ең ірі жол жобасы болады, бұл логистика мен транзиттік дәліздердің дамуын ғана емес, сондай-ақ өңірлік үшін едәуір әлеуметтік-экономикалық тиімділікті қамтамасыз етеді.

Жоба Астана-Арқалық-Торғай-Ырғыз-Ақтөбе-Ақтау бағыты бойынша ұзындығы шамамен 1 250 км халықаралық стандарттарға сәйкес келетін заманауи автомагистраль салуды көздейді (ТХКБ-ға шығумен). Трасса санаты - негізгі тораптарда 4 жолақты қозғалыс учаскесі бар I және II техникалық санаттар. Қосымша нысандар – көпірлер, жол айрықтары, демалыс аймақтары, жол бойындағы сервис салынады, қозғалыс қауіпсіздігін арттыруға және қызмет көрсету шығындарын қысқартуға мүмкіндік беретін зияткерлік көлік жүйелері (ITS) енгізілді.

Автожол өтетін өңірлердің тұрғындарына едәуір пайда әкеледі. Арқалық, Торғай, Ыргыз – бұрын қолжетімсіз елді мекендер даму үшін жаңа серпін алады, заманауи ыңғайлы автожол ауыл шаруашылығы өнімдерін өткізу нарықтарын кеңейтуге мүмкіндік береді, Үстірт үстірті мен Каспий жағалауы сияқты бірегей табиғи объектілерге қолжетімділік жақсарады, жол желісін жаңғырту жүріп-тұрудың қолайлы жағдайларын қамтамасыз етеді.

Автожол салу еліміздің көлік инфрақұрылымын дамытудағы және оны халықаралық логистикалық тізбектерге біріктірудегі маңызды қадам болмақ. "Орталық-Батыс" автожолы Қытайды, Қазақстанды, Каспий теңізін, Әзірбайжанды, Грузияны, Түркияны және Еуропаны байланыстыратын ТХКБ-дағы Қазақстанның позициясын нығайта отырып, жаһандық көлік жүйесінің бір бөлігіне айналады. Қытайдан Еуропаға жүктерді жеткізу мерзімі қысқарады, Ақтау және Құрық порттарында автомобиль және теңіз көлігі арасындағы байланыс жақсарады. Бағыт бойынша серіктестермен кооперация деңгейі артады (Әзірбайжан, Грузия, Түркия, ЕО). Бұл факторлар Қазақстанға Еуразиялық логистикада стратегиялық маңызды орын алуға көмектеседі.

Жобаны іске асыру кезінде бір маңызды экологиялық аспектіні ескеру қажет: автожолдың бағыты құрып кету қаупі төнген сирек және осал түрі – ақбөкеннің мекендейтін жерлерінен өтеді. Инфрақұрылымды дамытуды және ақбөкендер популяциясын сақтауды үйлестіруге мүмкіндік беретін шешімдерді іздеу қажет. Ақбөкендердің көші-қон бағыттарын ескеретін экологиялық қауіпсіз технологияларды енгізу маңызды. Инфрақұрылымды дамытуды және жануарларды қорғауды біріктірудің халықаралық тәжірибесі бар: Моңғолияда бөкендерді қорғау үшін жерасты өткелдері мен эко-көпірлер пайдаланылды, АҚШ пен Канадада бұлан, аю, бөкен үшін экодуктар ұйымдастырылды, Еуропада (Германия, Нидерланды, Франция) жабайы жануарларға арналған "жасыл көпірлердің" дамыған желісі бар. Экологтармен, зоологтармен және халықаралық ұйымдармен ынтымақтастық оңтайлы шешімдерді табуға көмектеседі, өйткені ұзақ мерзімді перспективада инфрақұрылымның тұрақты дамуы және биосаналуандықты сақтау - кешенді тәсілді қажет ететін өзара байланысты міндеттер.

Жалпы алғанда, "Орталық-Батыс" автожолының құрылысы таяудағы жылдары Қазақстанның негізгі инфрақұрылымдық жобаларының біріне айналатыны сөзсіз. Жоба көліктік әлеуетті дамытуға, экономикалық дамуға және елдің жаһандық логистикалық жүйедегі ұстанымын нығайтуға бағытталған Қазақстанның стратегиялық мақсаттарына толық жауап береді.

Жетекші ғылыми қызметкер

Матаев Ғабит