Қызылордада Орнықты даму мақсаттарын жергілікті деңгейде жүзеге асыру және Ерікті ұлттық шолуды талқылау бойынша семинар өтті

Семинарлар Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика министрлігімен, "Экономикалық зерттеулер институты" АҚ-мен, БҰҰ Даму бағдарламасымен (БҰҰДБ) және жергілікті атқарушы органдармен ұйымдастырылды. Олар өңірлерді орнықты даму процесіне тартуға бағытталған бірқатар оқыту іс-шараларының бөлігі болды.

ОДМ-ын жергілікті деңгейде жүзеге асыру: жаһандық мақсаттарды өңірлік ерекшеліктерге бейімдеу

Семинардың бірінші күні ОДМ-ын жергілікті деңгейде жүзеге асыру мәселелеріне арналды. Қызылорда облысы Экономика және қаржы басқармасы басшысының орынбасары Баймаханов Дастан Бахытович және ҚР Ұлттық экономика министрлігі ОДМ үйлестіру басқармасының басшысы Ерболова Гүлзира Ерболқызы құттықтау сөз сөйледі, олар орнықты дамудың жаһандық үдерісіндегі жергілікті бастамалардың маңызын атап өтті.

Сондай-ақ, ол өз сөзінде ОДМ-ын өңірлік стратегиялар мен бағдарламаларға енгізу тетіктерін егжей-тегжейлі түсіндіріп, ілгерілісті бақылау мен бағалаудың негізгі аспектілерін атап өтті. Сонымен қатар, кешенді көзқарас, жергілікті билік органдары мен азаматтық қоғамды тарту, сондай-ақ сектораралық өзара іс-қимылды нығайту қажеттігін атап өтті.

ОДМ-ын өңірлік даму процесіне енгізуге бағытталған институционалдық құрылым бойынша топтық жұмыстар және ақпараттық-түсіндіру іс-шаралары жүргізілді. Олардың шеңберінде қатысушылар ОДМ-ын стратегиялық және бюджеттік жоспарлауға енгізу мүмкіндіктерін, ілгерілісті мониторингілеу жөніндегі шараларды, жергілікті деңгейде жүзеге асырудың институционалдық тетіктерін, сондай-ақ ОДМ-ның өзекті ұлттық индикаторларын және оларды өңірлік деңгейде енгізу әдістемесін талқылады.

Жекелеген топтық сессиялар үш бағытқа арналды: әлеуметтік, экономикалық және экологиялық аспектілер. Талқылау барысында семинарға қатысушылар ОДМ-ның өңірлік жоспарлауға енгізудің негізгі сын-қатерлері мен мүмкіндіктерін қарастырды.

Қатысушылар мемлекеттік органдар арасындағы үйлестіруді күшейту, тиімді жұмыс топтарын құру және ОДМ-ын стратегиялық жоспарлауға енгізу қажеттігін атап өтті. Өңірлік ерекшеліктерді есепке алудың және мониторинг құралдарын жетілдіру маңызына ерекше назар аударылды.

• Нуржан Омирзаков (Облыстық жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар басқармасы) секторалдық жұмыс топтарының маңызын және ОДМ іске асыруды үйлестірудегі қоғамдық кеңестердің рөлін атап өтті. Ол өңірлік мәселелер жергілікті деңгейде егжей-тегжейлі қарауды қажет ететінін және қоғамдық кеңестер мемлекет пен қоғам арасындағы кері байланысты қалыптастырудың маңызды құралы ретінде қызмет ететінін атап өтті. Ол секторлық органдар арасындағы үйлестіруді жақсарту және бюрократиялық кедергілерді азайту үшін облыс деңгейінде штабтар құруды ұсынды. Оның пікірінше, депутаттар заңнамалық тұрғыдан бекітілген қолдау тетіктерін қамтамасыз ете отырып, ОДМ бастамаларын ілгерілетуде шешуші рөл атқара алады.
• Сейдахметов Смат (Облыстық жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар басқармасы) халық арасында патриотизмді тәрбиелеу мен ойлауды өзгерту қажеттігін атап өтті, бұл азаматтарды ОДМ бастамаларын іске асыруға белсенді тартуға ықпал етеді. Әлеуметтік салада бюджеттің өңірлер арасында біркелкі бөлінбеуін атап өтті, бұл әлеуметтік қолдауды қамтамасыз етуде қосымша қиындықтар туғызады және әділ тәсілді талап етеді. Оның пікірінше, мұндай шаралар халықтың мемлекетке деген сенімін арттыруға, ойлауын өзгертуге көмектеседі. Түрлі бағдарламалық құжаттарда ОДМ бойынша көрсеткіштердің қайталануын болдырмау қажеттігін атап өтті, сондай-ақ нысаналы көрсеткіштерді бекіту маңызын атап өтті.
• Мырзаханова Мира, Денсаулық сақтау басқармасының өкілі, халықты медициналық және санитарлық қамту туралы деректерді есепке алу маңызын атап өтті. Ол бірқатар индикаторларды алып тастау денсаулық сақтау саласындағы жағдайдың толық емес көрінісіне әкелуі мүмкін екенін атап өтті. Ол денсаулық сақтаудың жай-күйін және халық үшін медициналық қызметтердің қолжетімділігін көрсететін индикаторлар тізбесін кеңейту пайдасына дәлелді дәлелдер келтірді.

Іс-шара қорытындысы бойынша өңірлік деңгейге арналған ОДМ индикаторларының тізбесінің жобасына ұсыныстар дайындалды.

Ерікті ұлттық шолу-2025: барлық мүдделі тараптардың қатысуы

Семинардың екінші күні қатысушылар 2025 жылы Нью-Йорктегі БҰҰ-ның жоғары деңгейдегі саяси форумында ұсынылатын Қазақстанның үшінші Ерікті ұлттық шолуын дайындауды талқылады.

Қызылорда облысы әкімінің бірінші орынбасары Жаналинов Данияр Еренғалиұлы құттықтау сөз сөйледі. Сондай-ақ қатысушылар алдында ҚР Ұлттық экономика министрлігінің ОДМ үйлестіру басқармасының басшысы Ерболова Гүлзира Ерболқызы сөз сөйледі.

"Экономикалық зерттеулер институты" АҚ ОДМ жөніндегі Хатшылығы директорының орынбасары Уралбаев Нуртуган Кайратович Ерікті ұлттық шолу-2025 жобасын және қол жеткізілген табыстар мен өзекті сын-қатерлерді қоса алғанда, Қазақстандағы тұрақтылықты дамытудың негізгі бағыттарын талдауды ұсынды.

Қазақстан үшін ОДМ басым бағыттарын талқылау Семинардың маңызды бөлігіне айналды. Тақырыптық топтарда Қызылорда облысының негізгі сын-қатерлері мен жетістіктері анықталды. Атап айтқанда, экологиядағы, әлеуметтік қолдаудағы, баламалы энергетиканы дамытудағы және бизнеспен әріптестіктегі жетістіктер атап өтілді. Негізгі сын-қатерлердің арасында — жастардың көші-қоны, білікті кадрлардың жетіспеушілігі, халықтың қаржылық және экологиялық сауаттылығының жеткіліксіздігі. Ақпараттық жұмысты күшейту, жаңартылатын энергетиканы дамыту, білім беру бастамаларын құру және серіктестіктерді кеңейту бойынша шаралар ұсынылды.

Экологиялық бастамалар мен білім беру жобалары белсенді талқыланды.

• «Ел сенімі» қоғамдық қорынан (Сырдария ауданы) Тәжіқожаева Меңтай экология және орнықты тұтыну мәселелерін қозғады.
• Құрылыс, сәулет және қала құрылысы басқармасынан Жидебай Гүлнұр экологиялық науқандар өткізуді және халықпен белсенді жұмыс істеуді ұсынды.
• "Дезинфекция" ЖШС-нен Асанов Ерлан қалдықтарды қабылдау пункттерін құру және шет елдермен тәжірибе алмасу идеясын ұсынды.
• Оңдасынов Аян, физика пәнінің оқытушысы, Қызылордада ғылым мұражайлары мен хайуанаттар бағын құра отырып, білім беру инфрақұрылымын дамытуды ұсынды.

Қатысушылардың бастамалары өңірдің экологиялық саналы болашағы мен білім беру мүмкіндіктерін дамытуға ұмтылысын көрсетеді.

Семинар аясында интерактивті сессиялар мен талқылаулар өтті, онда қатысушылар Қазақстан үшін негізгі ОДМ айқындады. Қорытынды онлайн-дауыс беру Қызылорда облысы үшін үш басым ОДМ анықтады:

• 3-ОДМ «Жақсы денсаулық және әл-ауқат» (72,7%) – Арал теңізінің құрғауы, ауаның ластануы және сапалы судың жетіспеушілігімен байланысты денсаулық сақтау саласындағы сын-қатерлер бұл мақсатты өте маңызды етеді.
• 1-ОДМ «Кедейлікті жою» (59,1%) – жұмыссыздықтың жоғары деңгейі, маусымдық жұмыспен қамту және халықтың табысының төмендігі экономикалық қолдау мен әлеуметтік бағдарламалардың қажеттілігін көрсетеді.
• 4-ОДМ «Сапалы білім беру» (59,1%) – педагогтердің жетіспеушілігі және ескірген инфрақұрылым жастардың өңірден кетуіне алып келеді, бұл білім беру жүйесін жаңғыртуды талап етеді.

2, 10, 12, 14 және 15-ОДМ ең аз өзекті деп танылды, бұл салыстырмалы азық-түлік қауіпсіздігімен, әлеуметтік мәселелерге назар аударумен және экологиялық мәселелерді қабылдаудың төмен деңгейімен түсіндіріледі.

Семинар нәтижелері бойынша ОДМ жергілікті деңгейде жүзеге асыру және ЕҰШ-2025 дайындау бойынша ұсыныстар әзірленді, олар өңірдің орнықты дамуы бойынша одан әрі жұмыс барысында пайдаланылатын болады.

Қазақстан өңірлерінде осындай семинарлар өткізу барлық мүдделі тараптар арасындағы ынтымақтастықты тереңдетуге және орнықты даму саласында БҰҰ Күн тәртібін табысты іске асыру үшін жағдай жасауға ықпал етеді.