Американдық банктер климаттық мақсаттардың сәтсіздігін болжайды және жаһандық жылыну жағдайында пайда табу амалын іздейді

Бұл тек климаттық міндеттемелерден бас тартуды ғана білдірмейді. Банктер қазірдің өзінде-ақ климаттық жағдайдың нашарлауынан пайда көретін салаларды қарастырып жатыр. Осындай бағыттардың бірі - ауаны баптау жүйелерін өндіру. Әлемнің әртүрлі аймақтарында жиі және күшті жылу толқындары жағдайында ауаны салқындатуға сұраныс тез артып келеді. Бағалау бойынша, 2030 жылға қарай ауа баптағыштардың әлемдік нарығы 41%-ға өсіп, 330 миллиард АҚШ долларынан асады.

Бұл дегеніміз, бұрын орнықтылықты стратегиялық мақсат ретінде жариялаған банктер бүгінде климаттық дағдарысқа тікелей тәуелді секторларға инвестицияларды қайта бөлуге дайын.

2015 жылы қол қойылған Париж климаттық келісімі адамзатқа жылынуды 1,5-2°C деңгейінде ұстау міндетін қояды. Алайда, кейбір Уолл-стрит сарапшыларының пікірінше, бұл мақсат барған сайын шындықпен жанаспайды. Негізгі себеппен, парниктік газдар шығарындыларымен күресудің орнына, қаржылық стратегия векторы салдарға бейімделуге ауысады.

Болжалды 3-4°C жылыну экожүйелерге, халықтың денсаулығына және жаһандық экономикаға үлкен қауіп төндіреді. Зерттеулер көрсеткендей, температура 4°C-қа көтерілгенде, адамның орташа әл-ауқаты 40%-ға төмендеуі мүмкін, ал көптеген елдердің ЖІӨ айтарлықтай төмендеуі мүмкін. Кедейлік деңгейі артады, климаттық көші-қон қаупі артады және ресурстар үшін қақтығыстар шиелінісе түседі.

Ірі американдық банктердің парадигмасын өзгерту – қауіп дабылы. Бұл климаттық мақсаттарға деген сенімнің төмендеуін ғана емес, сондай-ақ нарықтық логиканың кеше де қолайсыз деп саналған болашаққа қаншалықты тез бейімделе алатынын да көрсетеді. Бұл, шын мәнінде, мойындау: банктер саясаткерлер климаттық дағдарысты жеңе алатынына сенбейді. Егер қаржы институттары, экономикаға әсер етудің негізгі тетіктері климаттық дағдарысты тежеу идеясынан бас тартса, онда «ол үшін кім күреседі?деген сұрақ туындайды.

Алайда, кейбір елдер, соның ішінде Қазақстан, орнықты болашаққа деген сенімін жоғалтпайды және климаттық мәселелерді шешуге бағытталған жобаларды белсенді дамытады. 2025 жылғы сәуірде Қазақстан "Жаһандық климаттық қатерлер алдында Орталық Азия" халықаралық конференциясына қатысты, бұл еліміздің Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев климаттың өзгеруіне қарсы күресте бірлескен күш-жігердің маңызын атап өтті. Оның айтуынша, аймақтағы температура әлемдегі орташа деңгейден екі есе тез көтеріліп жатыр. Аймақ экстремалды ауа-райынан зардап шегеді - мұздықтар ериді, жер шөлейттеніп жатыр, су тапшылығы артып келеді, сондықтан климат өзгеруінің әсерін азайту үшін үйлестірілген тәсіл қажет.

Бұған қоса, Қазақстан Каспий теңізі арқылы Еуропалық Одақ нарығына жасыл энергияны беру үшін инфрақұрылымды белсенді дамытады, бұл оның жаңартылатын энергия көздеріне және экологиялық таза технологияларға көшуге деген міндеттемесін растайды. Бұл қадамдар Қазақстанның климаттық өзгерістерге бейімделіп қана қоймай, сондай-ақ орнықты даму және халықаралық ынтымақтастық үшін мүмкіндіктер туғызып, жаһандық энергетикалық ауысуда белсенді рөл атқаруға ұмтылатынын көрсетеді.