Цифрлық үкімет индексін (Digital Government Index, бұдан әрі – DGI, Индекс) Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымы (бұдан әрі – ЭЫДҰ) мемлекеттік басқарудағы цифрлық трансформацияның жетілуін және тиімділігін өлшеу мақсатында әзірледі. Индексті құрудың негізгі мақсаты - үкіметтерге цифрландырудың ұлттық стратегияларын салыстыруға, күшті және әлсіз тұстарын анықтауға, сондай-ақ мемлекеттік қызметтердің инновацияларына, ашықтығы мен сапасына бағытталған саясатты қалыптастыруға көмектесу.
Индекс
цифрлық шешімдердің болуын ғана емес,
оларды мемлекеттік процестерге енгізу
тереңдігі мен жүйелілігін бағалайды.
Бұл индекс 6 өлшемнен тұрады: жобалауға
цифрлық
тәсіл, деректерді басқару, цифрлық
инфрақұрылымды пайдалану (мемлекет
платформа ретінде),
пайдаланушыларға бағдарлық,
әдепкі қалпы
бойынша ашықтық
және
қызмет көрсетудегі белсенділік. Бұл
компоненттер тек технологиялық
ілгерілісті
ғана емес, сондай-ақ
үкіметтің
цифрлық технологияларды қоғам мүддесі
үшін пайдалануға институционалдық
дайындығын көрсетеді.
Индекстің
алғашқы толық нұсқасы 2020 жылғы
қаңтар мен 2022 жылғы
қазан аралығындағы деректерге сәйкес
шығарылды, 38 ел қамтылды.
Оңтүстік Корея, Дания, Австралия, Эстония
және Ирландия сияқты ЭЫДҰ елдері цифрлық
басқаруды ұйымдастыру бойынша 60,5%-ға
тең
орташа көрсеткіштен едәуір
асып, жоғары нәтижелерге қол жеткізе
алды.
Австралия
мінсіз цифрлық дизайнмен (97%),
пайдаланушыға жақсы бағдарлықпен
(83%)
және
жоғары белсенділікпен (74%)
75,3%
алды.
Оңтүстік
Корея
1‑балдық
шкала
бойынша
0,742
бағамен
цифрландырудың
дамыған құқықтық базасының көмегімен
көшбасшылықты қамтамасыз етті.
Эстония,
6-орынға
ие
болып
(74,2 %),
цифрлық
сәйкестендіруді енгізу және ашық
деректерді белсенді пайдалану арқылы
рейтингтерін
жақсартты.
Ирландия
да
үздік‑10
қатарына кірді,
атап
айтқанда,
деректерді басқару және цифрлық
дизайн үшін жоғары бағаланды.
Қазақстанда
пок DGI
рейтингіне ресми қатысу тіркелмеді,
алайда,
цифрландыру бағытына
2018 жылдан бері
"Цифрлық Қазақстан" стратегиясымен
белсенді қолдау
көрсетіледі.
2023 жылы
ЭЫДҰ «Improving Framework Conditions for the Digital
Transformation of Businesses in Kazakhstan» шолуын
ұсынды, бұнда
ел азаматтарының 90%-дан
астамы E-gov платформасын белсенді
пайдаланады, үкімет цифрлық сәйкестендіруді,
QR-қолтаңбамен
мобильді мемлекеттік
қызметтерді енгізеді және шағын бизнесте
цифрландыруды жүргізеді
деп атап өтілді.
CSIS
(Center
for Strategic and International Studies)
зерттеуіне
сәйкес,
онлайн-банкинг пайдаланушыларының
үлесі 2018
жылғы
25%-дан 2024 жылғы
100%-ға
дейін өсті, цифрлық транзакциялар көлемі
7%-дан
89%-ға дейін
өсті, ал экономикалық белсенді халықтың
90%-дан
астамы
E-Gov арқылы жұмыс істейді.
Сондай-ақ
Қазақстан БҰҰ-ның e-Government
рейтингінде 24-орынға
ие болып, СН елдері арасында көшбасшы
болды.
Демек,
Цифрлық үкімет индексі елдердің
мемлекеттік қызметтерді цифрлық
трансформациялауға дайындығын бағалаудың
заманауи стандарты ретінде қызмет
етеді.
ЭЫДҰ елдерінің мысалдары индекстің
жоғары көрсеткіштері әкімшілік
тиімділіктің өсуіне, азаматтардың
сенімін нығайтуға және шығындарды
азайтуға ықпал ететінін көрсетеді.
Қазақстан цифрлық шешімдерді белсенді
енгізуде, бірақ әзірге рейтингке енгізу
үшін қажетті жетілу деңгейіне жетпеді.
Одан әрі ілгерілету үшін елге деректерді
басқаруды дамыту жөніндегі жұмысты
күшейту, ведомствоаралық толыққанды
интеграцияны қамтамасыз ету, ашық
деректерге қолжетімділікті кеңейту
және мемлекеттік сервистерді жобалау
кезінде пайдаланушылық тәсілді енгізу
қажет.
