Әлемдік экономиканы дамытудың жаһандық үрдістері

Саммиттің басты қорытындысы - 2035 жылға қарай НАТО-ға мүше барлық 32 елдің қорғаныс шығындарын ЖІӨ-нен 5%-ға дейін кезең-кезеңімен ұлғайтуға келісімі. Бұл шешім - 2014 жылы Уэльс саммитінде белгіленген ЖІӨ-нен 2% нысаналы мақсатынан екі есе көп.

Жаңа шығындардың құрылымы келесіні қамтиды:

• 3,5% ЖІӨ дәстүрлі әскери қажеттіліктерге (қарулы күштерді қайта жарақтандыру, жаңғырту, техника сатып алу);
• 1,5% ЖІӨ кешенді қауіпсіздікті қамтамасыз етуге (киберқорғаныс, маңызды инфрақұрылымды қорғау, логистика, көлік тораптарын жаңғырту).

ЖІӨ-нен 5% қабылданған мақсат мүше мемлекеттердің алдына ауқымы жағынан әртүрлі міндет қояды. Дәстүрлі түрде ЖІӨ-нен 2%-дан азын қорғанысқа жұмсаған көптеген еуропалық елдер бюджет шығындарын күрт ұлғайту қажеттілігіне тап болатынын, бұл мемлекеттік басымдықтарды қайта қарауды талап ететінін айта кету керек. Бұл ішкі саяси және әлеуметтік қиындықтарға әкелуі мүмкін.

Қорғаныс бюджеттерін ЖІӨ-нен 5% деңгейіне дейін ұлғайту мемлекеттік ресурстарды едәуір қайта бөлуді талап етеді.

Қаржыландырудың ықтимал көздеріне мыналар жатады:

• тұтынушылардың белсенділігі мен жеке инвестициялар көлеміне әсер етуі мүмкін азаматтар мен бизнеске салық жүктемесін арттыру;
• денсаулық сақтау, білім беру және әлеуметтік қорғау сияқты басқа салалардағы шығындарды азайту, бұл қоғамдық наразылықты тудыруы және өмір сүру деңгейін төмендетуі мүмкін;
• оған қызмет көрсету шығындарын арттырумен, әсіресе қарыз алу деңгейі жоғары елдерде мемлекеттік қарыздың өсуі.

Осылайша, мүше елдер ұлттық бюджеттердің орнықтылығын сақтау қажеттілігімен қорғанысты нығайту жөніндегі міндеттерді теңестіруге мәжбүр болады.

Қорғаныс шығындарын ЖІӨ-нен 5%-ға дейін арттыру туралы қабылданған шешім алдағы жылдарға арналған бағытты анықтайды. Бұл ауысудың сәттілігі НАТО шеңберіндегі қауіпсіздік деңгейіне ғана емес, сондай-ақ Еуропа мен Солтүстік Америка аймақтарының ұзақ мерзімді экономикалық орнықтылығына да әсер етеді.