Бутан, Қазақстан және Малайзия ТДМ-ын ілгерілету тәжірибелерімен алмасты

ЭСКАТО – БҰҰ Экономикалық және әлеуметтік кеңесінің бес аймақтық комиссиясының бірі. Комиссия үкіметтерге кеңес беруге, кадрлар даярлауға және кеңестер, жарияланымдар және халықаралық желілерді құру арқылы аймақтық тәжірибе алмасуға бағытталған аймақ елдеріне техникалық көмек көрсетеді. ЭСКАТО экономикалық өсуге, әлеуметтік-экономикалық жағдайларды жақсартуға және қазіргі қоғамның негіздерін қалыптастыруға бағытталған жобаларды іске асырады.

Қазақстаннан үшінші Ерікті ұлттық шолуды дайындау барысы туралы «Экономикалық зерттеулер институты» АҚ ТДМ жөніндегі Хатшылығының директоры Бақытгүл Хамбар баяндама жасады. Ол өз сөзінде мемлекеттік, жеке, академиялық секторлар мен жастардың кеңінен қатысуын атап өтіп, шолуды негізгі дайындау тәсілдерін ұсынды. Спикердің айтуынша, жұмыста азаматтық қоғам ерекше рөл атқарды, оның үлесі ашықтықты қамтамасыз ету, халықты тарту, азаматтардың нақты мүдделерін жинау, талдау және ілгерілету болды. Азаматтық қоғамның әлеуеті тәуелсіз сауалнамалар мен зерттеулер жүргізуде, оның ішінде халықтың осал және аз зерттелген топтары арасында ТДМ-на қол жеткізу мәселелері бойынша да байқалды.

Малайзия экономика министрлігінің сарапшылары негізгі баяндамашылар болып, Ұлттық даму жоспарымен, оның Тұрақты даму мақсаттарымен өзара байланысымен таныстырды.

Малайзияның ТДМ іске асыру тәсілі үш кезеңді дәйекті орындауға негізделген. 2016-2020 жылдарды қамтитын бірінші кезең ТДМ енгізу үшін стратегиялық негізді қалыптастыруға бағытталған. 2021-2025 жылдарға арналған екінші кезең ұлттық мақсаттар қою арқылы мониторинг пен бағалауды күшейтуге бағытталған. 2026-2030 жылдарға жоспарланған үшінші кезең ТДМ-на қол жеткізу үшін түрлендіру іс-қимылдарын жүргізуді көздейді.

Үшінші кезең аясында әлеуметтік интеграцияны нығайту және адами капиталды дамыту, орнықты және инклюзивті экономика құру, климаттық өзгерістерді ескере отырып, «жасыл» өсуге жәрдемдесу, басқару жүйелерін жетілдіру және мемлекеттік сектор реформаларын жүргізу, сондай-ақ серіктестікті нығайту және деректер негізінде шешім қабылдау қарастырылады.

2023 жылы Малайзия «Madani» экономикалық жоспарын ұсынды, ол елдің болашақ дамуы үшін нақты бағытты белгілейді. Жоспардың негізгі құрамдауыштары – экономиканың тұрақтылығын, өнімділігін және қосылған құнын арттыру.

«Madani» жоспары шеңберінде ТДМ-мен байланысты тиімділіктің негізгі көрсеткіштері (KPI) енгізілді (1-кесте). Әрбір таңдалған көрсеткіш үшін үкімет базалық мәндерді анықтады және мақсатты нәтижелерді жоспарлады, соның ішінде ТДМ іске асырылуына ықпал ететін болады.

1-кесте. Жүргізіліп жатқан «Madani» экономикалық бағдарламасы шеңберінде тиімділіктің негізгі көрсеткіштері (KPI)

Дереккөз: Малайзия экономика министрлігі сарапшыларының презентациясы

Спикерлер ТДМ мақсаттары мен бағыттары ұлттық даму жоспарына интеграцияланғанын, ал «Madani» саясаты тұрақты даму міндеттеріне сәйкес келетінін атап өтті. ТДМ жоспарлары мен жол карталары синхрондалған және мемлекеттік шығындар оларға қол жеткізуге бағытталған.

Сын-қатерлер арасында мемлекеттік органдардағы ТДМ туралы білімнің жеткіліксіз деңгейі, бөлшектелген деректерді пайдалану қажеттілігі және министрліктер мен билік деңгейлері арасындағы үйлестірудегі алшақтықтар атап өтілді.

Вебинар ТДМ-ын ілгерілету үшін тәжірибе алмасу мен бірлескен күш-жігердің маңызын атап өтті. Ұлттық тәсілдер мен сын-қатерлерді талқылау өңірлік ынтымақтастықты нығайтуға және тұрақты болашақ үшін тиімді шешімдер іздеуге үлес қосты.