Өңірлер: апта оқиғалары (2025 жылғы 1-7 желтоқсан)

Алматы. 2025 жылдың қаңтар-қазан айларында қала өнеркәсібі тұрақты өсуді көрсетті: өнім шығару 1,94 трлн теңгеге (+12,3%) жетті. Негізгі үлесті көлемнің 84%-тен астамына және 13,7% өсімге ие өңдеу өнеркәсібі қамтамасыз етеді. Машина жасауда, химия және фармацевтика салаларында, сондай-ақ сусындар, қағаз және минералды өнімдер өндірісінде айтарлықтай өсім байқалады.

Индустриялық аймақ және «ИТП» АЭА өнеркәсіптік дамудың негізгі драйверлері болып қала береді. Жыл басынан 225,3 млрд теңгеге сегіз жоба іске қосылды, жыл соңына дейін тағы он жобаны іске қосу жоспарланып отыр. Индустриялық аймақта жалпы инвестиция көлемі 655,8 млрд теңгеге 100-ден астам кәсіпорын жұмыс істейді, 3 мыңнан астам жаңа жұмыс орны құрылды.

«ИТП» АЭА-да цифрлық технологиялар және жоғары технологиялық жабдықтар саласындағы жобалар іске асырылады. Оның алаңында 193 қатысушы тіркелді, салымдардың жалпы көлемі 258 млрд теңгеге, өнім шығару 1 трлн теңгеге, экспорт 17,8 млрд теңгеге жетті. 7 мыңға жуық жұмыс орны құрылды және жыл соңына дейін жаңа өндірістерді іске қосу жоспарланған.

Ақмола облысы. Ерейментау ауданында құны 15,5 млрд теңгеге ірі агроөнеркәсіптік ет кластерін құру жобасы басталды.

Облыстың жайылымдық жерлерінің 23%-і және «Ауыл Аманаты» бағдарламасын белсенді іске асырудың арқасында аудан мал шаруашылығы саласында айтарлықтай әлеуетке ие. Зәкірлік жобаны іске қосу шаруашылықтардың тұрақты кооперациясын қалыптастыру, асыл тұқымды қорды дамыту және өнімнің халықаралық нарықтарға шығуы үшін маңызды.

Батыс Қазақстан облысы. Өңір инвестициялық белсенділіктің сенімді өсуін көрсетеді. Кейінгі үш жылда негізгі капиталға салынған инвестициялар көлемі 537,9-дан 750 млрд теңгеге дейін ұлғайды, ал 2025 жылдың 10 айында 566,6 млрд теңгеге жетті. Бұл ретте инвестициялардың 80%-ін жеке сектор қамтамасыз етеді, бұл инвесторлардың өңірге деген сенімінің жоғары деңгейін растайды.

Инвестициялар экономиканың негізгі бағыттары бойынша бөлінеді: 42,4% тау-кен өндіру саласына, 19,8% көлікке, 12,9% жылжымайтын мүлікке бағытталған. Инвестициялардың қалған бөлігі өнеркәсіптік өндіріске, инфрақұрылымға және әлеуметтік жобаларға бөлініп, облыстың теңгерімді дамуын қамтамасыз етеді.

Тікелей шетелдік инвестицияларды тарту – өңірдің мықты жағы. Кейінгі үш жылда 4,3 млрд доллар ТШИ түсті, ал 2024 жылдың қорытындысы бойынша БҚО елімізде 2-ші орынды иеленді. 2025 жылдың бірінші жартыжылдығында ТШИ көлемі 1,1 млрд долларға (+70%) жетіп, өңірге инвестициялық тартымдылық бойынша көшбасшылар үштігіне кіруге мүмкіндік береді.

Алматы облысы. Алғаш рет 2025 жылдың он бір айының қорытындысы бойынша салық түсімдері мен бюджетке төленетін міндетті төлемдер бойынша 1 трлн теңге шегіне қол жеткізілді. Өсім – 104,5 млрд теңге немесе өткен жылға қарсы 11,4%. Бұл – өңірдің экономикалық дамуы мен салық базасы кеңеюінің жоғары қарқынының нәтижесі.

Табыстың қарқынды өсуі – облыстың әлеуметтік-экономикалық дамуының маңызды кезеңі.

Ақтөбе облысы. Осы жылдың он айының қорытындысы бойынша облыста экономиканың сенімді өсуі тіркелді: нақты көлем индексі 103,6%-ке жетті. Өнеркәсіп 101,3%-тік тұрақты көрсеткіштерді байқатады, ауыл шаруашылығы 101,8%-ке, ал құрылыс жұмыстары 117%-ке дейін өсті. Көлік және қоймалау саласында да оң қарқын байқалады – 110,3%, тұрғын үйді пайдалануға беру 103,5%-ке жетті.

Өңірді дамытудың негізгі драйвері – инвестициялық белсенділік. Есепті кезеңде 892,1 млрд теңге инвестиция тартылды, құны 181 млрд теңгеге тоғыз жоба пайдалануға берілді.

Аудандық әкімдіктер мен салалық басқармаларға ағымдағы жобаларды іске асыру, «AMANAT» партиясының Жол картасын және жыл соңына дейін жоспарлы көрсеткіштерді орындау бойынша жұмысты күшейту тапсырылды. Жобаларды басқару сапасын жақсартуға, инвестицияларды тартуға және инфляцияны бақылауда ұстауға баса назар аударылады.

Атырау облысы. Өңірде әлеуметтік инфрақұрылымның ауқымды дамуы жалғасып жатыр. 2025 жылы 27 мектеп салынады, оның төртеуі пайдалануға берілді, тағы тоғызы жыл соңына дейін аяқталады. «Ауылдық денсаулық сақтауды жаңғырту» ұлттық жобасы шеңберінде медицина саласының жаңа объектілері іске асырылып жатыр: бес мекеме 2025 жылы тапсырылады, онкодиспансердің радиологиялық корпусын қоса алғанда, тағы жетеуі құрылыс сатысында.

Спорттық инфрақұрылымды дамытуға ерекше көңіл бөлінеді. Облыста 33 спорт кешені салынады, оның 11-і осы жылы ашылған. Келесі жылы барлық ауылдық округтер спорттық нысандармен 100%-ке қамтамасыз етіледі, бұл бұқаралық спорт пен халықтың денсаулығын нығайтуға жағдай жасайды.

Жетісу облысы. Облыста 588 өнеркәсіптік кәсіпорын жұмыс істейді, оның 378-і өңдеу секторында. Он айда өнеркәсіп өндірісінің көлемі 323,2 млрд теңгеге жетті, бұл ретте өңдеу өнеркәсібінің үлесі өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 3,3%-ке өсіп, 74,3%-ке жетті. Өңір еліміздің оңтүстік-шығысындағы өндірістік орталықтың позициясын рет-ретімен нығайтып келеді.

Облыс кәсіпорындары цифрлық технологиялар мен автоматтандыруды енгізе отырып, өндірісті белсенді түрде жаңғыртып жатыр. Осы жылы «Қайнар-АКБ», «Метакон», «Алацем» жаңа технологиялық желілерін іске қосты, сондай-ақ газоблоктарды шығару бойынша толық автоматтандырылған «Стальбетон» зауыты пайдалануға берілді.

2029 жылға дейін өңірде өңдеу өнеркәсібінде 1,9 трлн теңге сомаға 29 инвестициялық жоба іске асырылып, 6,7 мыңнан астам жұмыс орнын құруға мүмкіндік береді.

Ақмола облысы. «KOKSHE INDUSTRY» индустриялық аймағында жалпы сомасы 18,7 млрд теңгеге алғашқы өнеркәсіптік жобаларды іске асыру басталды. «Кірпіш зауыты» және «Қазақстандық агроинновациялық корпорация» екі кәсіпорнында 287 жұмыс орны ашылады. Өндіріс алаңы жаңа қуаттарды қалыптастыру және өңірдің өнеркәсіптік әлеуетін кеңейту арқасында облыс орталығының өсу нүктелерінің біріне айналады.

«KOKSHE INDUSTRY» жобаларын іске асыру – өңірдің өнеркәсіптік базасын нығайту мен оның бәсекеге қабілеттілігін арттырудағы маңызды қадам.

Жамбыл облысы. 2025 жылдың он айының қорытындысы бойынша өңір тауарлар мен қызметтер шығаруды 9,8%-ке ұлғайтты. Өнеркәсіп (+17%), құрылыс (+18,8%) және ауыл шаруашылығы (+3,1%) ең көп үлес қосты. Өнеркәсіп өндірісінің жалпы көлемі 1,1 трлн теңгеге жетті, салада 40 мыңға жуық адамды жұмыспен қамтамасыз ететін 929 кәсіпорын жұмыс істейді.

Өңір өнеркәсіптің өсу қарқыны бойынша ел көшбасшыларының үштігіне кіреді және қайта өңдеу секторында 5-ші орынға ие. Өндірістің шамамен 63%-і қайта өңдеуден тұрады, ал өңір негізгі индустриялық орталық болып қала береді: мұнда отандық натрий триполифосфатының 100%-і, натрий цианиді, аммофос, сары фосфор және қанттың 40%-і өндіріледі. Өңдеу өнеркәсібіне салынған инвестициялар 203,8 млрд теңгеге дейін 2,1 есе өсті, бұл өңделген өнім экспортын 1,5 есе ұлғайтуға және өңірді республика бойынша бірінші орынға шығаруға мүмкіндік берді.

Шағын және орта бизнес те оң қарқын көрсетеді: өнім шығару 765,5 млрд теңгеге дейін 18,1%-ке өсті, белсенді субъектілер саны 109 мыңға, жұмыспен қамтылғандар саны 165 мың адамға жетті.

Маңғыстау облысы. Өңірдің тұрақты экономикалық дамуын қамтамасыз ету үшін инвестициялар тарту бойынша белсенді жұмыс жалғасып жатыр. Кейінгі үш жылда негізгі капиталға 2,9 трлн теңгеден астам қаржы салынды. Осы жылы шамамен 230 млрд теңгеге 17 жоба іске асырылып, 550-ге жуық тұрақты жұмыс орнын құруға мүмкіндік берді.

«Ақтау теңіз порты» АЭА инфрақұрылымын дамыту жалғасып жатыр. 2025 жылы оның аумағы 1,9 мың гектардан 4,4 мың гектарға дейін ұлғайтылды, қосымша 23 мың гектарды қосу қарастырылып жатыр. Кеңейту жаңа өндірістерді тартуға, қайта өңдеу көлемін ұлғайтуға және өңірдің транзиттік әлеуетін нығайтуға мүмкіндік береді.

Түркістан облысы. Қазақстан Республикасының Үкіметі облыста мақта өсіру және терең өңдеу бойынша толық өндірістік цикл құру жөніндегі инвестициялық келісімді мақұлдады. Инвестор қытайлық Xinjiang Lihua Group компаниясы, салымдардың жалпы көлемі 200 млрд теңгеден асады. Отырар ауданы мен Арыста 60 мың гектар алқапта 1,7 мыңнан астам жұмыс орнын құруды көздейтін Орталық Азиядағы ең ірі мақта кластері құрылады.

Жоба суару инфрақұрылымын ауқымды жаңғыртуды қамтиды: 196 сорғы станциясын, 500 км-ден астам арнаны, үш ірі сорғы кешенін және трансформаторлық қосалқы станцияларды салу. Жоғары тиімді тамшылатып суару мен заманауи ауылшаруашылық техникасын пайдалану өнімділікті едәуір арттырады және ресурстық шығындарды азайтады.

Жобаны іске асыру ел ішінде мақтаны терең өңдеу көлемін ұлғайтады және қосылған құны жоғары дайын тоқыма өнімдерін шығаруды кеңейтеді. Бұл саланың экспорттық әлеуетін нығайтады, шикізат экспортына тәуелділікті азайтады және шағын мен орта бизнесті дамытуға ынталандырады.

Павлодар облысы. Қазақстандағы алғашқы «INTERTRANS C. A.» компаниясының алкилат өндіру зауытының құрылысына капсула салу рәсімі өтті. Кәсіпорын жоғары технологиялық мұнай химиясын дамытудың негізгі элементіне айналады. Алкилат – Euro-5 және Euro-6 жоғары октанды бензинін өндіруде маңызды компонент. Жоба жылына 97 мың тонна өнім шығаруды көздейді және ішкі нарыққа да, экспортқа да бағдарланған.

Құрылыс кезеңінде 500-ге жуық жұмыс орны, іске қосылғаннан кейін 180-ден астам жұмыс орны құрылады. Өңірді таңдау дамыған мұнай химиясы инфрақұрылымына және шикізат пен логистикалық артықшылықтарды қамтамасыз ететін Павлодар МХЗ-ның жақындығымен байланысты. Кешеннің толық іске қосылуы 2027 жылға жоспарланған.

Алматы облысы. Қазақстанда «А» санатындағы ірі қойма кешендерінің бірі Еуразиялық индустриялық-логистикалық парктің ашылуы өтті. Нысан «Шығыс қақпасы» полиорталығының бір бөлігі ретінде «Батыс Еуропа-Батыс Қытай» халықаралық дәлізінің бойында орналасқан. Құны 22 млрд теңгеге жобаның бірінші кезеңі халықаралық стандарттарға сәйкес келетін қазіргі заманғы қойма үй-жайларының 50,3 мың шаршы метрін қамтиды.

Парк Қазақстанның транзиттік әлеуетін күшейтеді, жүк ағындарын бөлудің тиімділігін арттырады және елдің Еуразияның логистикалық хабы ретіндегі позициясын нығайтады. 2028 жылға дейін жоба 250-ге жуық жұмыс орнын құра отырып, толық қуатына қол жеткізеді. Нысан қазірдің өзінде e-commerce, бөлшек сауда және ірі логистикалық операторлар тарапынан үлкен қызығушылық тудырады.

Инвесторлар 300 мың шаршы метрге дейін кеңейтуді және көрші елдерде модельді көбейтіп таратуды жоспарлап отыр. NOYTECH және «Еуразиялық логистикалық парк» ЖШС арасында стратегиялық ынтымақтастық туралы келісімге қол қойылып, жоғары технологиялық сервистер мен цифрлық инфрақұрылымды дамыту үшін мүмкіндіктер ашылды.

Қызылорда облысы. Өңірге жұмыс сапары барысында ҚР Премьер-Министрінің орынбасары Қ. Бозымбаев пен салалық министрліктердің басшылары «Тұмар» жаңа шағын индустриялық аймағының жұмысымен танысты. Тамақ өнеркәсібіне бағытталған нысанды жеке инвестор салған және жоба осы жылдың қазан айында ашылған. Жобаның құны 526 млн теңге, аумақта 8 өндірістік цех іске қосылып, 50-ден астам тұрақты жұмыс орны құрылды. Іске қосу үшін кәсіпкерлерге өңірлік инвестициялық орталық арқылы жылдық 3% жеңілдікті кредиттер берілді.

Жыл соңына дейін негізгі объектілерді іске қосу жоспарланып отыр: қуаты 240 МВт жылу электр станциясы, жолаушылар вагондарын жөндеу кешені, түйе сүтінен ұнтақ өндіретін зауыт, екі күн электр станциясы және тағы бір индустриялық аймақ. Бұдан басқа, 553,6 млрд теңге сомасына өңдеу өнеркәсібінде 14 жаңа жоба құрылысы жүргізіліп, өнеркәсіптік әлеуетті нығайтады және өңірде қосымша жұмыс орындарын ашады.